Edmund Cisak

ur. 31.07.1930 r. w Gwoźdźcu, woj. stanisławowskie (obecnie Ukraina), zm. 9.05.2022 r. w Opolu – duchowny rzymskokatolicki, prałat, krajowy kapelan Sybiraków, proboszcz.

Imię i nazwisko	ks. Edmund Cisak
Data i miejsce urodzenia	31.07.1930, Gwoździec
Data i miejsce śmierci	9.05.2022, Opole
Zawód	duchowny rzymskokatolicki

Był synem Karola, burmistrza Gwoźdźca i Marii. Jako dziesięcioletni chłopak został wywieziony wraz całą rodziną na Sybir, najpierw do Tiumenia, a następnie do Barnauł w Ałtajskim Kraju. Na Syberii zmarł jego starszy brat Zdzisław, drugi brat, Stanisław, zginął w 1939 r.

W 1946 r., po powrocie z zesłania, rodzina Cisaków osiedliła się w Białej koło Prudnika. W 1955 r. Edmund Cisak ukończył Seminarium Duchowne w Nysie i po przyjęciu święceń prowadził posługę kapłańską w Zabrzu, a później w Roszkowicach koło Kluczborka. Od 1961 r. był proboszczem parafii w Grodźcu koło Opola, gdzie zostali osiedleni wygnańcy z Biłki Szlacheckiej koło Lwowa. Od samego początku zaangażował się mocno w życie parafii. Pierwszym ważnym przedsięwzięciem, które przeprowadził, było sprowadzenie do Grodźca w 1961 r. wyposażenia kościoła w Biłce Szlacheckiej (naczyń liturgicznych, szat, obrazów m. in. fundowanych przez hrabinę Cabogę oraz obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, ksiąg parafialnych). Wszystkie te rzeczy zostały zdeponowane w 1945 r. przez ostatniego proboszcza biłeckiego, księdza Wincentego Urbana (późniejszego biskupa wrocławskiego) w klasztorze sióstr służebniczek w Woli Małej koło Łańcuta. Z inicjatywy księdza Cisaka ufundowano w Grodźcu dzwony kościelne i przeprowadzono remont organów. Dużo uwagi, jako dobry gospodarz, poświęcał też budynkom kościelnym. Stał także na czele Społecznego Komitetu Budowy Wodociągu dla Parafii Grodziec. Prócz tego ks. Cisak był dobrym organizatorem życia społecznego, organizował wycieczki, na plebani można było pograć w ping-ponga, przyjeżdżały do Grodźca grupy młodzieży z Ruchu Światło-Życie (Oaza). Trudno nie wspomnieć o jego działalności na rzecz zmian demokratycznych. Zbigniew Bereszyński pisząc o Solidarności w Hucie Małapanew w Ozimku stwierdził:

Konspirujący działacze hutniczej „Solidarności” byli wspierani moralnie i nie tylko (także w formie użyczania niezbędnych środków technicznych i materialnych – sprzęt do pisania, papier itp.) m. in. przez ks. Edmunda Cisaka z parafii w Grodźcu.

Przy całym zaangażowaniu w różne inicjatywy nie zaniedbywał pracy duszpasterskiej, dość powiedzieć, że z parafii grodzieckiej wyszło dziesięciu księży.

W 1977 r. ks. E. Cisak zainicjował i zorganizował pierwszą pielgrzymkę pieszą Diecezji Opolskiej na Jasną Górę. Wzięło w niej udział około 500 osób. W roku 1988 pielgrzymów było już 18 tysięcy.  Opolską Pielgrzymką Pieszą kierował do 1989 r., kiedy to poprosił o zwolnienie z funkcji kierownika i zajął się z dużym zaangażowaniem duszpasterstwem Sybiraków. W 1990 r. zorganizował na Jasnej Górze Mauzoleum Sybiraków i ustawił wraz z Sybirakami pierwszy w Polsce Pomnik Sybiraków. Od tego czasu prowadził do Częstochowy coroczne pielgrzymki byłych zesłańców na Syberię. 1-go maja 1994 r. w Grodźcu odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Grodzieckiej Sybiraków oraz erygowanie Sanktuarium Maryjnego przez Prymasa Polski ks. kardynała Józefa Glempa. Po koronacji obrazu ksiądz  E. Cisak został mianowany przez Konferencję Episkopatu Polski Krajowym Kapelanem Sybiraków. Dziesięć lat po koronacji obrazu, naprzeciwko kościoła w Grodźcu z jego inicjatywy stanęła Droga Krzyżowa „Kalwaria Pana – Kalwaria Sybiraków”, jako wotum wdzięczności Sybiraków za powrót do Ojczyzny. Grodziec stał się miejscem pielgrzymek wielu dawnych zesłańców. W 1996 r. papież Jan Paweł II, w uznaniu zasług nadał księdzu Cisakowi godność prałata. Podczas pełnienia funkcji Krajowego Kapelana Sybiraków wielokrotnie odwiedzał środowiska dawnych zesłańców syberyjskich na całym świecie, starając się, by pamięć o stalinowskiej zbrodni trwała w Polsce i poza jej granicami. Odwiedził również dwukrotnie Syberię, pierwszy raz w 1997 r., by przywieźć do Nowosybirska sześć dzwonów, podarowanych przez Sybiraków nowemu kościołowi katedralnemu oraz drugi raz w 2010 r., by poświęcić dzwony we Władywostoku, zakupione 10 lat wcześniej, dzięki zorganizowanej przez ks. Cisaka zbiórce pieniędzy (na Syberię dzwony przywieźli członkowie Warszawskiego Klubu Turystyki Samochodowej Penetrator). W roku 2005 ksiądz Edmund Cisak przeszedł na emeryturę.

Ksiądz Prałat Edmund Cisak został uhonorowany wieloma odznaczeniami, m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Zesłańców Sybiru. W 2018 r. został Honorowym Obywatelem Gminy Ozimek.

Ksiądz Edmund Cisak zmarł w Diecezjalnym Domu Księży Emerytów w Opolu, spoczął na Cmentarzu Komunalnym w Opolu Półwsi.

Bibliografia przedmiotowa

Bereszyński Z., NSZZ Solidarność w Hucie „Małapanew” w Ozimku 1980-1989. [w:] Ogniwa zakładowe i sekcje branżowe NSZZ „Solidarność” 1980-1989, red. Ł. Sołtysik i G. Waligóra, Wrocław-Warszawa 2018, s. 21-71.

Kleszcz K., Ksiądz prałat Edmund Cisak Honorowym Obywatelem Gminy Ozimek, https://ngopole.pl/2018/06/14/ks-pralat-edmund-cisaka-honorowy-obywatel-ozimka/ [dostęp: 10.10.2022]

K. Kleszcz, Śp. ksiądz prałat Edmund Cisak  kapelan krajowy Sybiraków, „Semper Fidelis”, październik-grudzień 4 (168), 2022, s. 47-49.

Krasnodębska-Rokicka J., Miasteczko mojej młodości. Szkice do historii Gwoźdźca. Gdańsk 2009.

Anna Kwaśnicka, Matka Boża Sybiraków,  https://opole.gosc.pl/doc/4207932.Matka-Boza-Sybirakow [dostęp: 31.10.2020]

Autor hasła

Krzysztof Kleszcz