Zbisław Pelc-Ichniowski

Z Kresowianie na Śląsku
Wersja z dnia 21:25, 22 sie 2023 autorstwa Bmaresz (dyskusja | edycje) (dodano linki wewnętrzne)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

ur. 23.03.1912 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 11.11.1969 r. w Katowicach – aktor teatrów lwowskich i Teatru Śląskiego w Katowicach.

Zdjęcie portretowe Zbisława Pelca-Ichniowskiego
Imię i nazwisko Zbisław Pelc-Ichniowski
Data i miejsce urodzenia 23.03.1912, Lwów
Data i miejsce śmierci 11.11.1969, Katowice
Zawód aktor

Zbisław Pelc-Ichniowski był synem krawca Michała Ichniowskiego i Teresy. Maturę zdał w 1932 r. we Lwowie, potem kontynuował naukę w Szkole Ekonomiczno-Handlowej. Już od 1934 r. występował w amatorskim zespole teatralnym lwowskiego Stowarzyszenia Gwiazda. Na przykład 6 marca 1936 r. deklamował podczas akademii z okazji czwartej rocznicy śmierci biskupa Władysława Bandurskiego. W latach okupacji niemieckiej należał do konspiracyjnego Tajnego Zespołu Lalkowego, który powstał w grudniu 1942 r. i aż do Wielkanocy 1943 r. wystawiał w różnych punktach miasta (m.in. w sierocińcu przy ul. Zadwórzańskiej i w szpitalu na Pohulance) Szopkę krakowską Stanisława Iłowskiego z muzyką Józefa Swatonia oraz Bajkę o smoku według Kornela Makuszyńskiego. Zorganizowano ok. 50 przedstawień, w których Z.P.-I. występował wraz z poetą Aleksandrem Baumgardtenem. Zdobyte w ten sposób doświadczenie sceniczne pozwoliło Z.P.-I. rozpocząć w sierpniu 1944 r. naukę gry aktorskiej w Studiu Dramatycznym, utworzonym przez Bronisława Dąbrowskiego przy Państwowym Polskim Teatrze Dramatycznym. Studiem Dramatycznym kierował Aleksander Bardini, a wykładowcami byli kierownik literacki teatru Jerzy Koller oraz aktorzy lwowskiego zespołu. Z.P.-L., jeszcze jako uczeń Studia, występował w premierach ostatniego lwowskiego sezon teatru polskiego. Używał wyłącznie nazwiska Pelc i zagrał następujące role: niemieckiego sierżanta w sztuce M. Maeterlincka Burmistrz Stylmondu (6.09.1944 r.), niemieckiego lotnika w Misji Mr Perkinsa do kraju bolszewików A. Kornijczuka (20.12.1944 r.), Benedykta w komedii R. Benatzky’go Moja siostra i ja (31.12. 1944 r.), Ciekockiego w Uciekła mi przepióreczka S. Żeromskiego (3.03.1945 r.) oraz Chochoła w Weselu S. Wyspiańskiego (14.04.1945 r.).

Z końcem sierpnia 1945 r., wraz z całym zespołem Państwowego Polskiego Teatru Dramatycznego. Z.P.-I. został przesiedlony na Śląsk. We Lwowie był jeszcze słuchaczem Studia Dramatycznego, zapisany w spisie studentów jako Pelc, ale już na liście pracowników Teatru Śląskiego, sporządzonej 17.11.1945 r., figuruje w składzie zespołu aktorskiego (także jako Pelc). W Teatrze Śląskim grał do końca życia, używał zarówno nazwiska Pelc, jak i Pelc-Ichniowski. Grał głównie drugoplanowe role, a swoje postaci budował serio i obdarzał je lekko dostrzegalnym dystansem chłodu, z odcieniem szlachetności. Grał m.in.: Malvolia w Wieczorze Trzech Króli W. Shakespeare’a (1946 r.), Skrzyneckiego w Warszawiance S. Wyspiańskiego (1946 r.), Pagatowicza w Grubych rybach M. Bałuckiego (1946 r.), Filostrata w Śnie nocy letniej W. Shakespeare’a (1947 r.), Henryka w Bankierach ruin A. Ważyka (1948 r.), Mariana Branda w Inżynierze Saba J. Wirskiego (1948 r.), Pyłkija w Zagładzie eskadry A. Kornijczuka (1952 r.), Josepha w Ludziach i cieniach W. Wydrzyńskiego (1955 r.), Księcia Solinusa w Komedii omyłek W. Shakespeare’a (1956 r.), Phillippeau w Śmierci Dantona G. Büchnera (1957 r.), Bazylia w Weselu Figara P. Beaumarchaisa (1958 r.), Pastora Kimmbala w Operze za trzy grosze B. Brechta (1962 r.), Kancelistę w Łaźni W. Majakowskiego (1963 r.), Księdza w Wizycie starszej pani F. Dürrenmatta (1965 r.), Ojca Prokopa w Szczęsnym Kossakowskim (Horsztyńskim) (1967 r.) i Sheeta w Karierze Artura Ui B. Brechta (1968 r.). Ostatnią jego rolą, tuż przed śmiercią, była postać Doktora w Zmartwychwstaniu L. Tołstoja 8.06.1969 r.

W latach 1951-1955 trzykrotnie wystąpił w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia w Katowicach. Współpracował też z Redakcją Literacką katowickiej rozgłośni, kierowaną przez Aleksandra Baumgardtenam, z którym znał się jeszcze z czasów lwowskich występów konspiracyjnych. W Polskim Radiu był lektorem i autorem audycji. W latach 1964-1968 grał w spektaklach telewizyjnych: Cena wolności (1964 r.), Nie będzie zwycięstwa, generale… (1968) i Don Kichot (1968 r.).

Bibliografia przedmiotowa

Dąbrowski B., Na deskach świat oznaczających, t. 1, Wędrówka wśród kulis, Kraków 1977.

Dąbrowski B., Na deskach świat oznaczających, t. 2, Kronika złudzeń, Kraków 1978.

Linert A., Lwowskie wznowienia w pierwszym sezonie Bronisława Dąbrowskiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego, [w:] Studia i materiały z dziejów województwa katowickiego w Polsce Ludowej, t. 9, red. H. Rechowicz, Katowice 1975, s. 64 -130.

Linert A., Powojenny sezon Państwowego Polskiego Teatru Dramatycznego we Lwowie, „Pamiętnik Teatralny” 1974, z. 3-4, s. 476-488.

Linert A., Teatr Śląski w latach 1945–1949, Katowice 1979.

Linert A., Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego 1949–1992, Katowice 1998.

Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, Warszawa 1994, s. 541-542.

Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego Katowice 1922–72, Księga pamiątkowa, red. W. Szewczyk, Katowice 1972, s. 155.

Uroczystości ku czci ks. Biskupa Bandurskiego, „Gazeta Lwowska” 1936, nr 54, s. 2.

Waszkiel M., Dzieje teatru lalek w Polsce do 1945 roku. Kronika, „Pamiętnik Teatralny” 1987, z. 1-2, s. 119.

Widera A., Wierszem o Śląsku. Na magnetofonowej ścieżce Aleksandra Widery, „Dziennik Zachodni” 1984, nr 89, s. 4.

Wydrzyński A., Pamięć teatru, Stalinogród (Katowice) 1956.

https://encyklopediateatru.pl/osoby/15672/zbislaw-pelc-ichniowski [dostęp: 26.11.2022]

https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=1190483 [dostęp: 26.11.2022]

Autor hasła

Andrzej Linert [październik 2022 r.]