Wiesław Barwicz

ur. 14.03.1913 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 18.01. 2002 r. w Izabelinie k. Warszawy – inżynier elektronik, twórca Szkoły Elektroniki Próżniowej, związany z Wrocławiem.

Imię i nazwisko	Wiesław Maria Oleg Barwicz
Data i miejsce urodzenia	14.03.1913, Lwów
Data i miejsce śmierci	18.01.2002, Izabelin k. Warszawy
Zawód	inżynier elektronik

Wiesław Barwicz urodził się w rodzinie Jarosława i Olgi. W Brześciu nad Bugiem uzyskał maturę w Gimnazjum im. Romualda Traugutta. Studia magisterskie  podjął w 1933 r. na Politechnice Lwowskiej. W 1937 r. otrzymał dyplom inżyniera na Wydziale Elektrycznym Wydziału Mechaniczno-Elektrycznego Politechniki Lwowskiej, na podstawie pracy przygotowanej pod kierunkiem  prof. Tadeusza Malarskiego (1883-1952, radiotechnika, fizyka). W 1937 r. wyjechał na roczną praktykę do renomowanej firmy francuskiej - Societé Generale d'Electricité de Paris. Po powrocie podjął pracę w „Zakładach Philipsa” w Warszawie, gdzie  organizował i  kierował  oddziałem cewek pupina (nazwa pochodzi od wynalazcy - uczonego serbskiego). Zajmował się sposobem podłączenia cewki indukcyjnej, stosowany dawniej w telefonii do poprawy częstotliwościowej linii transmisyjne.

W 1938 r. W. B. został  absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy w Zegrzu k. Warszawy. W czasie kampanii wrześniowej walczył  w szeregach Szwadronu Łączności Mazowieckiej Brygady Kawalerii ( bojowej jednostki Wojska Polskiego).Po demobilizacji powrócił do Zakładów Philipsa w Warszawie, gdzie został  zastępcą kierownika produkcji lamp elektronowych. Zaopatrywał oddziały  Armii Krajowej w trudno dostępne części radiowe. Za  wykonanie w warunkach konspiracyjnych serii 25 odbiorników radiowych, został w 1944 r. odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi przez gen. Bora-Komorowskiego (1895-1966,  późniejszego premiera rządu RP na uchodźstwie (1947–1949). Po upadku Powstania Warszawskiego W.B. w kwietniu 1945 r. trafił do Łodzi, podjął pracę w Zarządzie Polskiego Radia. W 1946 r. W. B. został dyrektorem technicznym, a następne naczelnym  Państwowej Wytwórni Lamp Radiowych (PWLR)  w Dzierżoniowie, powstałej na bazie  poniemieckiej fabryki lamp elektronowych (Telefunken). W 1950 r. fabryka pod nazwą Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych im. Róży Luksemburg została przeniesiona do Warszawy. Powstała na miejscu dawnej fabryki żarówek i lamp radiowych Philipsa. W. B. rozpoczął starania o utworzenie placówki badawczej, która byłaby zapleczem naukowym dla rozwijającego się w Polsce przemysłu elektronicznego. Rok 1956 był pomyślny dla dokonań naukowych W. B. - uzyskał tytuł docenta na podstawie habilitacji oraz intratne zawodowo stanowisko pracy. W Warszawie w 1956 r. zostało utworzone Centralne Laboratorium Elektroniki, po zmianie nazwy -  Przemysłowy Instytut Elektroniki (PIE). Barwicz objął stanowisko dyrektora naczelnego tego Instytutu. Dzięki jago inicjatywie powstało kilka  Oddziałów terenowych placówki: we Wrocławiu, Toruniu, Bolesławcu (ZAP), Wrocławiu (DOLAM) i Koszalinie (Zakład Techniki Próżniowej TEPRO). Z PIE wydzielił się Zakład Półprzewodników TEWA, który rozpoczął jako pierwszy w kraju produkcję elementów półprzewodnikowych m.in. diod, tranzystorów i obwodów scalonych.

W. B. jest  uważany za pioniera nowoczesnych kierunków i technologii w dziedzinie elektroniki próżniowej. Dzięki jego zaangażowaniu ośrodek wrocławski rozwinął nowoczesne specjalizacje w technice mikrofalowej. Tu powstały pierwsze w kraju lampy z falą bieżącą i mikrofalowe układy scalone. 

Z inicjatywy Andrzeja Jellonka (1907-1998, radiotechnika) w 1954 r. powstała  Katedra Elektroniki na Politechnice Wrocławskiej, której kierownictwo objął Z. B. Katedra prowadziła Sekcję Elektroniki (był to ówczesny odpowiednik specjalności "elektroniki próżniowej"). W  1968 r. Z. B. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Mieszkając i kierując ogromnym zakładem w Warszawie dojeżdżał co dwa tygodnie do Wrocławia, by poprowadzić  wykłady i kierować  młodym zespołem badaczy. Wypromował 16 doktorów nauk technicznych, z których sześciu jego wychowanków uzyskało później tytuły profesorskie.

Stworzona przez W.B. we Wrocławiu Szkoła Elektroniki Próżniowej przez 40 lat dostarczała krajowemu przemysłowi wyszkolonych fachowców, cenionych także wysoko za granicą. W  zespole W. B. powstał  pierwszy w kraju mikroskop transmisyjny oraz wprowadzono do przemysłu techniki spawania wiązką elektronową.

Po utworzeniu w roku 1968 Instytutu Technologii Elektronowej Politechniki Wrocławskiej  W. B. został jego pierwszym dyrektorem, funkcję tę pełnił do roku 1977.

[ Cyt.:] – „Profesor Barwicz był inicjatorem i pionierem wielu nowoczesnych kierunków i technologii w dziedzinie elektroniki próżniowej. Dzięki niemu we Wrocławiu powstał silny ośrodek specjalizujący się w nowoczesnej technice mikrofalowej, w którym opracowano pierwsze w kraju lampy z falą bieżąca i mikrofalowe układy scalone. Ośrodek działa obecnie jako oddział PIT i ma znaczący udział w dobrej pozycji polskiej radiolokacji w świecie.  Jednym z jego ostatnich przedsięwzięć było przygotowanie zaplecza dla fabryki kolorowych kineskopów w Piasecznie UNITRA –Polkolor  (obecnie własność Technicolor SA (Technicolor Polska sp. z o.o.), wcześniej pod firmą Thomson)”. [Barwicz Wiesław Maria Oleg (1913-2002) prof. www.pwr.edu.pl, dostęp: 10.05.2023 r.]

W 1978 r. W.B. przeszedł na emeryturę, przez jakiś czas pracował jeszcze jako doradca naukowy w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Elektroniki Próżniowej w Warszawie.

Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1944), Krzyżem Kawalerskim (1958), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Medalem Politechniki Wrocławskiej.

W 2010 r. jego imię nadano budynkowi C-2 Politechniki Wrocławskiej.

Pochowany w Izabelinie k. Warszawy.

Bibliografia podmiotowa

Barwicz W., Podstawy konstrukcji i technologii lamp elektronowych, Warszawa 1957.

Barwicz W., A. Mulak, H. Szymański, Zastosowania optyki elektronowej, Warszawa, 1969.

Barwicz W., Zastosowanie wiązek elektronowych w przemyśle i w badaniach naukowych Warszawa1974.

Barwicz W., Wiązka elektronowa w przemyśle, Warszawa1989.

Barwicz W., autor patentów nr 48802 na "Urządzenie do zamiany wielkości analogowych na wielkości cyfrowe" z dodatkowymi nr 48803 i 48804 dla wielkości wyrażonych za pomocą napięcia stałego i zmiennego (zgł. 1962 i 1963, wsp. z Janem Lewko, później patent amerykański nr 3,324,345 z czerwca 1967) oraz nr 61820 pt. Komora wyrzutni elektronowej (zgł. 1968, opubl. 1970).  

Bibliografia przedmiotowa

Hałas A., Wiesław Maria Barwicz 1913 – 2002, www.weny.pwr.edu.pl , dostęp 10.05.2023 r.

Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki, red. Orłowski B., t. 1–4, Warszawa 2015.

Szkoła Elektroniki Próżniowej. Wiesław Maria Oleg Barwicz, [W:] Wrocławskie Środowisko Akademickie. Twórcy i ich uczniowie 1945-2005, Wrocław 2007, s. 582-583.

https://sp2put.pl/radioelektronicy/barwicz_w.htm, dostęp: 17.04.2023 r.

Autor hasła

Maria Kalczyńska.