Waleria Gronowicz
ur. 30. 05. 1914 r. w Kościejowie, pow. lwowski, (obecnie Ukraina), zm. 14. 07. 2005 r. w Baborowie, pow. głubczycki – nauczycielka w szkołach podstawowych.
| |
|---|---|
| Imię i nazwisko | Waleria Gronowicz |
| Data i miejsce urodzenia | 30.05.1914, Kościejowie |
| Data i miejsce śmierci | 14.07.2005, Baborów |
| Zawód | nauczycielka |
Waleria Gronowicz była córką rolników Józefa i Pauliny z domu Górska. Ojciec był sołtysem w Kościejowie i hodował dla wojska konie rasy angloarabskiej. Krewny matki, Jan Bajsarowicz, w okresie międzywojennym był posłem na Sejm II RP, natomiast w 1923 r., gdy najstarsza siostra Walerii wyszła za mąż, na jej weselu pojawił się sam Wincenty Witos. W 1921 r. W. Gronowicz rozpoczęła naukę w czteroletniej szkole powszechnej w Kościejowie, którą kontynuowała w szkole w sąsiednim Kulikowie. W 1928 r. dostała się do Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Zgromadzenia ss. Felicjanek w Żółkwi. Jako uczennica wzięła udział w wycieczce do podziemi tamtejszego kościoła parafialnego, gdzie podziwiała sarkofagi hetmana Stanisława Żółkiewskiego i matki króla Jana III Sobieskiego, Teofili Zofii z Daniłowiczów. W 1933 r. zdała egzamin dyplomowy i została nauczycielką szkół powszechnych. Jej ojciec zmarł w 1934 r. Po jego śmierci krótko pracowała na zastępstwie w szkole we wsi Zawadów. Latem prowadziła półkolonie dla dzieci w Kościejowie, Zaszkowie i w Brzuchowicach w pow. lwowskim, zorganizowane przez Towarzystwo Szkoły Ludowej we Lwowie. W roku szkolnym 1935/1936 była nauczycielką domową u rodziny Balickich w Kulikowie. Następnie pracowała w Szkole Towarzystwa Szkoły Ludowej w Walerianówce. W 1938 r. podjęła pracę w Państwowej Szkole Powszechnej we wsi Nabruska, pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie. Gdy wybuchła II wojna światowa, wróciła do Kościejowa. W 1940 r. zmarła jej matka, a jej stryja Jana i stryjenkę wywieźli na Sybir Sowieci. Stryj zmarł na zesłaniu. W 1941 r. W. Gronowicz wyjechała do Lwowa. Tam otrzymała pracę w urzędzie gminy w Sokolnikach k. Lwowa. Po kilku miesiącach, niemieccy okupanci, którzy zajęli ziemie polskie na Kresach, zwolnili ją z pracy. Znalazła zatrudnienie w zawodowej szkole rolniczej i w urzędzie drogowym we Lwowie. W 1944 r. przeżyła bombardowanie Lwowa przez Sowietów. Razem z tysiącami Lwowian uciekła wówczas z płonącego miasta, w tym samym roku wyjechała do Łańcuta. Podjęła pracę w Szkole Powszechnej nr 3 w Rakszawie, pow. łańcucki. Trzy lata później wyjechała na Śląsk do Dziećmarowa w pow. głubczyckim, gdzie przez siedem miesięcy uczyła dzieci autochtonów. Ponadto pracowała na wieczorowym kursie repolonizacyjnym, a od 1.09.1950 r. w szkole w Dzielowie, pow. głubczycki, w większości zamieszkanym przez autochtonów. Zamieszkała w budynku szkolnym. Ukończyła w Raciborzu kurs wakacyjny dla kierowników szkół, co umożliwiło jej kierowanie dzielowska szkołą do 1972 r. Nienaganna postawa społeczna pozwoliła na wybór ławnika do sądu w Głubczycach i inspektora gminnego do walki z analfabetyzmem. W 1953 r. została też sekretarzem w Radzie Nadzorczej Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Baborowie. Werbowała członków do tej spółdzielni. W latach 1962–1964 pobierała naukę w Studium Nauczycielskim, na wydziale zaocznym dla pracujących w Raciborzu (kierunek – wychowanie muzyczne). W 1962 r. założyła w szkole zespół mandolinistów, który brał udział w różnych imprezach i konkursach.
Odznaczona: Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1984).
Spoczęła na cmentarzu w Baborowie.
Bibliografia przedmiotowa
Maler K., Baborów i okolica. Monografia gminy, Baborów 2018, s. 248.
Wspomnienia Walerii Gronowicz – kserokopia pamiętnika W. Gronowicz przekazana autorce przez śp. proboszcza parafii Dzielów ks. Zygfryda Pykę w 2003 r.
Autor hasła
Katarzyna Maler [sierpień 2022 r.]