Tadeusz Krupiński

ur. 25 marca 1913 r. w Kołomyi (w zaborze austriackim, obecnie obwód iwanofrankowski, Ukraina), zm. 3 stycznia 2006 r. w Bierutowie – burmistrz Bierutowa w latach 1946-1949, pionier.

Imię i nazwisko	Tadeusz Krupiński
Data i miejsce urodzenia	25.03.1913, Kołomyja
Data i miejsce śmierci	3.01.2006, Bierutów
Zawód	urzędnik, pracownik administracji, nauczyciel

Tadeusz Krupiński wychował się w rodzinie ziemiańskiej, miał czworo rodzeństwa. Jego ojciec także był prawnikiem i prowadził kancelarię notarialną w Chodorowie, matka natomiast zajmowała się domem. Do szkoły powszechnej uczęszczał we Lwowie. Jego rodzina bardzo często zmieniała miejsce zamieszkania co było związane z charakterem pracy jego ojca. Uczęszczał do gimnazjów w Przemyślanach na Podolu, we Lwowie oraz w Kołomyi. W tej ostatniej zdał także maturę. Ukończył studia na wydziale prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując stopień naukowy magistra. W okresie szkolnym był harcerzem, a w czasie studiów członkiem akademickiej korporacji piłsudczykowskiej – Legion Młodych. Po ukończeniu studiów, jeszcze jako aplikant notarialny, rozpoczął pracę w kancelarii swojego ojca. Na krótko przed wybuchem II wojny światowej wraz z rodziną przeniósł się do Nozdrzca w powiecie brzozowskim (w ówczesnym województwie lwowskim, obecnie w województwie podkarpackim). Tam Krupińscy kupili młyn, a także założyli sad, które obok praca w kancelarii notarialnej stały się ich głównymi źródłami dochodu.

W maju 1940 r. T.K. został aresztowany przez Gestapo. Zadenuncjowała go żona hrabiego Skrzyńskiego z Nozdrzca, z pochodzenia Austriaczka – współpracująca z niemieckim okupantem. Trafił najpierw do KL Auschwitz-Birkenau, a następnie do KL Mauthausen-Gusen. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów, które nastąpiło 5 maja 1945 r. udał się przez Austrię i Czechosłowację do swoich rodzinnych stron, skąd finalnie wyjechał na zachód.

W listopadzie objął stanowisko kierownika Referatu Karno-Administracyjnego w Starostwie Powiatowym w Środzie Śląskiej. Wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, był także członkiem Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Marzył o objęciu stanowiska burmistrza niewielkiego miasteczka. 1 marca 1946 r. w Oleśnicy, z rąk Pełnomocnika Rządu RP, jednocześnie pełniącego obowiązki starosty powiatu oleśnickiego, Piotra Gracza otrzymał nominację na urząd burmistrza Bierutowa. Jeszcze tego samego dnia znalazł się w mieście – jak wspominał „jechałem wozem zaprzęgniętym w dwie unrowskie szkapy”. Był drugim powojennym burmistrzem miasta, zastąpił na tym stanowisku Romana Wawrzesińskiego, osadnika z kielecczyzny. T.K. jako włodarz Bierutowa musiał mierzyć się z ogromnymi problemami – miasto było poważnie zniszczone, w momencie, kiedy obejmował urząd wciąż stacjonowała w nim Armia Radziecka, powszechny był szaber (z którym jednak próbował walczyć), zrujnowane doszczętnie zostało zaplecze przemysłowo-gospodarcze Bierutowa, nowi osadnicy w związku z tym w większości nie chcieli zostawać w mieście na stałe. Wkład T.K. w odbudowę miasta był ogromny i choć nie był on w stanie zapobiec m.in. spaleniu i późniejszemu rozszabrowaniu fabryki leków czy też rozebraniu ratusza, miasto stopniowo podnosiło się z gruzów. W czasie, gdy sprawował urząd był nazywany przez mieszkańców „panem magistrem”, gdyż przez pewien czas był jedynym mieszkańcem miasta z wyższym wykształceniem (nie licząc przybyłego niedługo po nim mgr Bolesława Kalukiewicza (1903-1973) – miejscowego aptekarza. 8 maja 1947 r. w związku z fałszywym oskarżeniem został aresztowany, uprzednio stanął przed komisją specjalną ds. walki z przestępczością gospodarczą. Jak wspominał „(…) niewygodny dla szabrownika, stałem się ofiarą „komisji”(…)”. Osadzony został w areszcie przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu, gdzie spędził blisko 4 miesiące. Ostatecznie został jednak uniewinniony i zwolniony z aresztu oraz przywrócony na stanowisko burmistrza. Pod koniec 1948 r., po zjednoczeniu PPR i PPS, nie został przyjęty do PZPR. Powodem były oskarżenia o tzw. „odchyły prawicowo-nacjonalistyczne”. W 1949 r. po rezygnacji z funkcji burmistrza rozpoczął pracę (jako nauczyciel) w miejscowym Liceum Rolniczym (późniejszym Technikum Rolniczym, obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych), gdzie pozostawał zatrudniony do 1952 r. Następnie pracował w Powiatowym Związku Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Oleśnicy i Prezydium Rady Narodowej (jako m.in. kierownik Wydziału Kultury) tamże. Od 1961 r. sprawował funkcję dyrektora Miejskiego Domu Kultury w Bierutowie, który za czasów jego kierownictwa został wyremontowany i tętnił życiem. W 1969 r. spisał swoje wspomnienia, które zostały przesłane na konkurs pamiętnikarski osadnika ziemi oleśnickiej zorganizowany przez oleśnicki oddział powiatowy Dolnośląskiego Towarzystwa Oświatowego. Zostały one także wydane w 2017 r.

W latach 80. XX w. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł w swoim domu, przy ul. Ceglanej 1, w którym mieszkał od 1946 r. Był żonaty z Marią z Pikulskich (1914-2003), doczekał się czwórki dzieci – dwóch córek i dwóch synów. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Bierutowie, znajdującym się przy ul. Wrocławskiej. Spoczął obok żony i teściów.

Bibliografia podmiotowa

Krupiński T., Pamiętnik osadnika ziemi oleśnickiej, red. Bielecka M., Wydawnictwo Namislavia, Bierutów 2017, s. 9-35.

Bibliografia przedmiotowa

Fedyk Z., Pana Tadeusza Krupińskiego, powojennego burmistrza Bierutowa wspomina Zygmunt Fedyk, [w:] Krupiński T., Pamiętnik osadnika ziemi oleśnickiej, red. Bielecka M., Wydawnictwo Namislavia, Bierutów 2017, s. 5-7.

https://bierutow.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=1423&inni=0&cinki=0

Autor hasła

Mateusz Adamczyk