Tadeusz Iger

ur. 2.01.1941 r. w Czortkowie, woj. tarnopolskie (obecnie Ukraina), zm. 6.03.2010 r. w Opolu - lekarz stomatolog, numizmatyk.

Imię i nazwisko	Tadeusz Iger
Data i miejsce urodzenia	2.01.1941, Czortków
Data i miejsce śmierci	6.03.2010, Opole
Zawód	lekarz stomatolog, numizmatyk

Tadeusz Iger pochodził z rodziny żydowskiej. Ojciec Joel był technikiem dentystycznym, matka Klara z domu Hiker krawcową. W miarę normalny rytm kresowej, wojennej okupacji gwałtownie zakłóciło wkroczenie w czerwcu 1941 r. wojsk niemieckich. Okupację sowiecką zastąpiła okupacja niemiecka. Niemcy zarządzili przeniesienie wszystkich Żydów do getta. W liczącym 15.000 tysięcy mieście stanowili oni jedną trzecią mieszkańców. Stłoczonych w okropnych warunkach ludzi dziesiątkowały choroby, głód i wszechobecny strach. Szczególnym okrucieństwem wyróżniała się stworzona przez okupanta milicja ukraińska. W czerwcu 1943 r. Niemcy przystąpili do likwidacji getta. Zdrowych, silnych nadal wykorzystywano. Rodzice z małym Tadeuszem trafili do Świdowa, do fabryki kauczuku wytwarzanego na potrzeby wojskowe. Jesienią tego roku, w czasie nieobecności ojca, milicjanci ukraińscy na oczach dziecka zamordowali matkę, która w ostatniej chwili zdołała syna wcisnąć pod łóżko. Od tego czasu wraz z ojcem ukrywali się i dzięki życzliwości sąsiadów przetrwali do początków 1944 r. Joel Iger ostrzeżony przez żołnierza Wehrmachtu, Ślązaka Pawła Tomanka, o zamiarze likwidacji fabryki i planie rozstrzelania jej pracowników, zdołał schronić się w Różankowie pod Czortkowem i dzięki pomocy miejscowej ludności zdołał dotrwać do marca 1944 r., do wkroczenia Armii Czerwonej.

W ramach powojennej ekspatriacji ojciec z synem przybyli do Opola. Joel Iger zadeklarowany komunista stanął na czele Komitetu Żydowskiego w Opolu, wkrótce otrzymał nominację na stanowisko dyrektora Zarządu Pracowników Służby Zdrowia w Opolu. Tadeusz Iger po maturze w III Liceum Ogólnokształcącym w Opolu dalszą naukę kontynuował w Policealnym Studium Techniki Dentystycznej we Wrocławiu i w Akademii Medycznej w Warszawie. W 1969 r. z dyplomem lekarza stomatologa powrócił do Opola, aż do śmierci pracował w miejskich placówkach służby zdrowia.

W październiku 2017 r. Opolski Oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego jednogłośnie podjął uchwałę o nadaniu Oddziałowi imienia Tadeusza Igera, lubianego i cenionego w Opolu lekarza stomatologa, a nade wszystko legendarnego, znanego nie tylko w Polsce numizmatyka, który przez całe życie z niezwykłą pasją zbierał trojaki, przeznaczał na ich zakup wszystkie posiadane środki finansowe, zapożyczał się, by zdobyć upragniony numizmat. Trojak to pospolita, obiegowa moneta o nominale trzech groszy. Ukazywały się one głównie na ziemiach polskich w latach 1528–1841. W wiekach XVI i XVII trojaki bito w srebrze. Król Polski Stanisław August jako pierwszy zaczął bić trojaki miedziane z napisem łacińskim i portretem królewskim. Niektóre, ich rzadkie okazy, mają napis „z miedzi krajowej”, którą w niewielkiej ilości wytapiano na ziemi kieleckiej. Trojaki miedziane bito w Warszawie jeszcze w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, a w obiegu znajdowały się do połowy XIX w. Z biegiem lat stał się Tadeusz Iger autorytetem i ekspertem numizmatycznym, swoją wiedzą służył innym. Jeden z opolskich numizmatyków wspominał, jak został ostudzony w swojej pasji zbieracza - pan Tadeusz zapytał go wprost: „ile ty masz dzieci?”. Kiedy usłyszał, że trójkę, powiedział: „człowieku, daj sobie z tym spokój, nie wytrzymasz”.

Stworzył wspaniałą specjalistyczną kolekcję numizmatyczną, liczącą 3.600 trojaków, przedmiot zazdrości muzeów numizmatycznych, wśród nich miał m. in.: 2.619 trojaków Zygmunta III, 526  Stefana Batorego, 115 Zygmunta Starego. Był autorem cenionego „Katalogu trojaków polskich” (Warszawa 2008). Po jego śmierci, kolekcja o wielomilionowej wartości została przejęta przez miasto Opole, obecnie znajduje się w Muzeum Śląska Opolskiego, jest starannie opracowywana. W dziesiątą rocznicę jego śmierci w 2020 r.  została pokazana zwiedzającym.

Bibliografia podmiotowa

Iger T., Katalog trojaków polskich, Warszawa 2008

Bibliografia przedmiotowa

Janowski A., Trzeba było kilku cudów, aby przeżyć Holocaust, „Nowa Trybuna Opolska” 2017, nr 138, s. 15.

Duda J., Tadeusz Iger patronem opolskich numizmatyków, „ Semper Fidelis”  2018, nr 1, s. 46-47.

Kolekcja trojaków Tadeusza Igera trafiła do Muzeum Śląska Opolskiego, https://nto.pl/kolekcja-trojakow-tadeusza-igera-trafila-do-muzeum-slaska-opolskiego/ar/4642901 [dostęp 20.07.2022].

Tadeusz Iger – twórca niezwykłej kolekcji monet w dziesiątą rocznicę śmierci: https://muzeum.opole.pl/tadeusz-iger-tworca-niezwyklej-kolekcji-monet-w-dziesiata-rocznice-smierci/ [dostęp 28.07.2022].

https://zapispamieci.pl/tadeusz-iger [dostęp 28.07.2022].

Fot.: https://muzeum.opole.pl/tadeusz-iger-tworca-niezwyklej-kolekcji-monet-w-dziesiata-rocznice-smierci/ [dostęp 28.07.2022].

Autor hasła

Jerzy Duda [lipiec 2022 r.]