Stanisław Srokowski

ur. 29.06.1936 r. we wsi Hnilcze (woj. tarnopolskie), (obecnie Ukraina) – pisarz, dziennikarz, działacz społeczny.

Imię i nazwisko	Stanisław Srokowski
Data i miejsce urodzenia	29.06.1936, Hnilcze
Zawód	pisarz, dziennikarz

Stanisław Srokowski pochodzi z rodziny rolniczej. Okres II wojny światowej przeżył na Kresach. W 1945 r. rodzina została przymusowo przesiedlona z Kresów, została osiedlona na Ziemiach Zachodnich, początkowo w Mieszkowicach (woj. Szczecińskie). Tam w 1951 r. S. S. ukończył szkołę podstawową, a w 1955 r. Dębnie (woj. Zachodniopomorskie) liceum ogólnokształcące. Następnie rozpoczął studia w Wyższej Szkole Służby Dyplomatycznej, której nie ukończył, bo został usunięty za odmowę wstąpienia do PZPR. Przez rok 1955–1956 pracował jako nauczyciel w wiejskiej szkole w Zielinie i rozpoczął studia wyższe w Opolu. W 1960 r. ukończył filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu. W latach 1960-1968 pracował jako nauczyciel w Technikum Elektroenergetycznym w Legnicy.

Po wydarzeniach marcowych w 1968 r. został z powodów politycznych relegowany z pracy w szkole. Przeniósł się do Wrocławia, gdzie w latach 1968–1969 pracował w Klubie Seniora, następnie podejmował się działalności dziennikarskiej i pisarskiej. W latach 1970–1981 był zatrudniony jako dziennikarz: w tygodniku wrocławskim „Wiadomości” , prowadził dział kultury, a następnie był redaktorem naczelnym „Kultury Dolnośląskiej”. Publikował m.in. w: „Warszawskiej Gazecie” i w prawicowym portalu informacyjnym „Magna Polonia”.

Należał do założycieli ruchu związkowego NSZZ „Solidarność” w redakcji „Wiadomości” oraz angażował się w solidarność rolniczą, działał w Solidarności Walczącej.

W stanie wojennym został zwolniony z pracy, pozostawał bezrobotny przez dwa lata. W okresie 1983–1989 przebywał w Zagłębiu Miedziowym w Lubinie. W kolejnych latach 1990–1993 był wykładowcą na Uniwersytecie Wrocławskim.

W 1958 r. zadebiutował jako poeta i prozaik. Jest autorem popularnych powieści: Ukraiński kochanek (2008), Zdrada (2009) oraz zbioru opowiadań Nienawiść (2006). W utworach nawiązuje do tragicznych dla Polaków wydarzeń z 1943 r. Na podstawie Nienawiści w 2016 r. powstał film pt. Wołyń, w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.

Pisze sztuki teatralne i radiowe oraz scenariusze filmowe, m. in.: do filmu Ryszarda Czekały Przeklęta ziemia, (1988) i do filmu Wołyń Smarzowskiego. Tworzy także dla dzieci i młodzieży.

Był współorganizatorem związków Twórczych i stowarzyszeń naukowych we Wrocławiu, przewodniczącym klubu „Odrodzenie”. Współtworzył stowarzyszenie kulturalne współpracy polsko-ukraińskiej „Biały Ptak”, Towarzystwo Polsko-Greckie we Wrocławiu (był pierwszym prezesem) oraz Instytutu Wincentego Witosa (2002-2011).

Jest prezesem Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej. Głównym celem jest: [Cyt.:] - ochrona pamięci narodowej dotyczącej Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej, wspieranie nauki, kultury i sztuki ukazującej problematykę kresową w świetle prawdy historycznej, wspomaganie działań na rzecz rozwijania kontaktów i współpracy między narodami i społeczeństwami, upowszechnianie kultury kresowej. [ ze statutu:]

Członek: Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej, Związku Literatów Polskich oraz ZAIKS-u, Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich.

Nagrodzony: W 2010 r. Krzyżem Solidarności Walczącej, w 2020 r. otrzymał od Instytutu Pamięci Narodowej nagrodę „Semper Fidelis”.

Bibliografia podmiotowa

Zbiory poezji

Ścięte ptaki, Kraków 1967.

Rysy, Wrocław 1968.

Akty, Kraków 1971.

Ty, Warszawa 1971.

Ptaki nocy, ptaki miłości, Wrocław 1978.

Zjadanie, Kraków 1985.

Duchy polskich Kresów, Magna Polonia, 2020.

Ciszo milcz! Bólu mów, Magna Polonia, 2021.

I otworzę wasze ogrody, Magna Polonia, 2022.

Powieści

Przyjść, aby wołać, Wrocław 1976.

Fatum, Wrocław 1977.

Lęk, Wrocław 1978 (wydanie II, 1988, wydanie III 1997).

Nieobecny, Warszawa 1978.

Wtajemniczenie, Wrocław 1981.

Sen Belzebuba, Wrocław 1982.

Duchy dzieciństwa, Warszawa1985.

Repatrianci, Warszawa 1988, 1989.

Chrobaczki, Warszawa 1989

Płonący motyl, Warszawa 1989.

Czas diabła, Warszawa 1999.

Anioł Zagłady, Warszawa 2000.

Nienawiść, Warszawa 2006.

Ukraiński kochanek, I tom „Sagi Kresowej”, Kraków 2008.

Zdrada, II tom „Sagi Kresowej”, Kraków 2009.

Ślepcy idą do nieba, III tom „Sagi Kresowej”, Kraków 2011.

Barbarzyńcy u bram, Kraków 2012.

Strach. Opowiadania kresowe, Warszawa 2014.

Twórczość dla dzieci i młodzieży

Bajki Ezopa, Warszawa 1991.

Ośle uszy króla Midasa, Izba Wydawnicza Światowit 1992.

Zające i żaby, Izba Wydawnicza Światowit, 1992.

Mity greckie, Izba Wydawnicza Światowit 1993, 1994, 1995.

Przygody Odyseusza, Izba Wydawnicza Światowit 1994, 1995.

Wojna trojańska, Izba Wydawnicza Światowit 1994.

Przygody Heraklesa, Izba Wydawnicza Światowit 1996.

Wyprawa po złote runo, Miniatura 2017.

Bibliografia przedmiotowa

https://srokowski.art.pl/biografia.htm, dostęp: sierpień 2023 r.

https://www.kresowianie.info/, dostęp, sierpień 2023 r.

Marzęcka B., Srokowski Stanisław, ur. 1936, poeta, prozaik, autor utworów dramatycznych, publicysta, tłumacz, [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t.7: R–Sta, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa 2001, s. 407–410.

Autor hasła

Milena Jędrzejewska