Tekst źródłowy strony Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich w Katowicach

'''stanowi historyczne uhonorowanie młodych lwowskich bojowników walczących o Kresy Wschodnie w obronie Lwowa (w okresie wojny polsko-ukraińskiej w 1918 i 1919 r.) oraz w obronie Lwowa i Małopolski Wschodniej (w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.), a także walki o Kresy Zachodnie w 1921 r. u boku powstańców śląskich ( m.in. na Górze św. Anny).'''
[[Plik: Pomnik_Orląt_i_Kadetów_Lwowskich.jpg|alt=Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich|mały|Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich]]
Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia Pomnika miała miejsce 20 czerwca 2022 r. i związana była z setną rocznicą powrotu części Górnego Śląska do Polski. Poprzedziła ją msza święta w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach pod przewodnictwem metropolity archidiecezji lwowskiej ks. arcybiskupa dra Mieczysława Mokrzyckiego, przybyłego specjalnie ze Lwowa. W homilii celebrans powiedział m.in. [Cyt.:] ''–'' „''W tej drodze ku Polsce mieli swój udział również bohaterscy obrońcy Lwowa - Orlęta i Kadeci Lwowscy. Cieszę się, iż ta wspólna walka o Polskę została podkreślona odsłonięciem i poświęceniem pomnika, który upamiętnia bohaterskie czyny i głębokie przywiązanie do Polski tych młodych ludzi… Gdy taką ojczyznę zachowamy, to zachowamy dziedzictwo tych, których dzisiaj wspominamy i podziwiamy. Nie tylko przez pamiątkowy pomnik, ale przez czyny naszego życia''”. Na zakończenie mszy świętej wzruszającą refleksję wygłosił Bogdan Kasprowicz (Prezes Instytutu Lwowskiego w Warszawie), akcentując bohaterstwo Orląt Lwowskich oraz należną im wieczną chwałę za obronę polskości Kresów Południowo-Wschodnich i za udział w walkach o przynależność ówczesnych Kresów Zachodnich do Polski.

Po mszy świętej wszyscy uczestnicy uroczystości (poczty sztandarowe, przedstawiciele władz, służb mundurowych, zaproszeni goście, młodzież szkolna oraz wielu mieszkańców Śląska) przeszli na plac błogosławionego ks. Emila Szramka, gdzie w sąsiedztwie Kaplicy „Golgota Narodu” dokonano odsłonięcia i poświęcenia Pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich.

List do uczestników skierował Premier Rządu RP Mateusz Morawiecki, który podkreślił, że niepodległość nie została Polsce po prostu dana, [Cyt.:] – „''By ją odzyskać naród polski zdobyć się musiał na kolejny w swojej historii zbrojny wysiłek. Obrona Lwowa w listopadzie 1918 roku to jedna z najbardziej poruszających kart polskiej historii. Męstwo lwowskiej ludności, a zwłaszcza legendarne poświęcenie młodzieży, stanowiło dowód patriotyzmu najwyższej próby. Kadeci Lwowscy stanowili dla Powstańców Śląskich nieocenioną pomoc, dowody odwagi dając m.in. podczas walk o Górę św. Anny, gdzie kilku z nich zginęło żołnierską śmiercią. Pamięć o młodych ludziach, często jeszcze dzieciach, pozostaje wzorem odwagi i bezprzykładnego patriotyzmu''”. Nostalgicznie wybrzmiał tekst Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego [Cyt.:] ''–'' „''Długo czekaliśmy na odsłonięcie w Katowicach Pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich. Jednak nasza cierpliwość i wytrwałość zostały wynagrodzone wyjątkową chwilą, w której uroczystość się odbywa. Miłość Ojczyzny zrodziła w sercach młodych Lwowiaków potrzebę wsparcia walczących Ślązaków, a wcześniej wezwała do obrony Lwowa. Wielce wymownymi symbolami tamtych wydarzeń są bitwy pod Zadwórzem oraz w rejonie Góry św. Anny. Stanowią one najpiękniejsze karty z naszej XX-wiecznej historii''”. W swoim wystąpieniu Adam Kiwacki (Prezes Zarządu Głównego Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich we Wrocławiu) odniósł się do najmłodszych bohaterów z tamtych lat mówiąc, [Cyt.:] ''–''  „''Dzieci nie powinny ginąć w czasie wojny, to nie jest rola dzieci; one powinny się wychowywać, powinny czerpać wiedzę od rodziców, naśladować ich, ale nie walczyć. Niestety tak nie ma. Gdy kształtowała się polska państwowość po I wojnie światowej, dzieci zademonstrowały swój patriotyzm na Śląsku. Podobnie było we Lwowie, kiedy do walki zbrojnej o Polskę dołączyły dzieci''”.

Uroczystość odbyła się w Narodowym Dniu Powstań Śląskich, obchodzonym po raz pierwszy w historii (20.06.2022 r.). Ks. prałat Andrzej Suchoń, proboszcz katowickiego Kościoła Mariackiego, zaprosił obecnych do modlitwy dziękczynnej za powrót Śląska do Polski oraz do modlitwy za wszystkich Kresowian, którzy na tę ziemię przybyli, mówiąc, [Cyt.:] ''–'' „''Przyczynili się do zyskania przez Śląsk wolności poprzez udział w powstaniach, a później także wnieśli swój wkład w rozwój naszego regionu''”. Oprawę muzyczno-wokalną uroczystości zapewniła Orkiestra Muzeum Górnictwa Węglowego z Zabrza, Zespół Artystyczny „Promyki Krakowa” z Krakowa, adepci Państwowej Szkoły Muzycznej im. M. Karłowicza z Katowic, a także artyści-licealiści śląscy.

Pomysłodawcą i inspiratorem budowy Pomnika był dr Andrzej Szteliga, syn Obrońcy Lwowa, autor książki ''Kochany Lwów''. Projekt monumentu przygotował śląski artysta rzeźbiarz Jacek Sarapata. Pomnik (o wysokości 3 metrów) składa się z postumentu oraz granitowego obelisku (z napisami i datami oraz krzyżem) zwieńczonego płaskorzeźbą orła. Wykonawcą dzieła byłą firma kamieniarska Marka Szołtuna „Pomniki” z Wągrowca na Mazowszu. W realizację przedsięwzięcia zaangażowały się górnośląskie oddziały TMLiKPW w Katowicach (wiodący), Bytomiu, Gliwicach, Tychach i Zabrzu przy znaczącym wsparciu Instytutu Pamięci Narodowej (centrali w Warszawie i oddziału w Katowicach), a także przychylności władz kościelnych.

Pomnik, umiejscowiony w centrum stolicy Województwa Śląskiego, stanowi także symboliczne uznanie dla olbrzymiego wkładu w wysoki poziom ekonomiczno-społeczny i naukowo-kulturalny Górnego Śląska, jaki wnieśli Polacy przymusowo wysiedleni z Kresów po II wojnie światowej.

== Bibliografia przedmiotowa ==
Azyan A., Szteliga A., ''Odsłonięcie Pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich w Katowicach'', "Semper Fidelis" 2022, nr 3, s. 3-4.

Kasprowicz B. St., ''My jesteśmy z tej jedynej Troi Przemówienie na zakończenie Mszy Świętej z okazji odsłonięcia pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich'', "Semper Fidelis" 2022, nr 3, s. 5.

<nowiki>https://tmlkatowice.pl/powstaje-pomnik-orlat-i-kadetow-lwowskich</nowiki> [dostęp 24.09.2022]

<nowiki>https://tmlkatowice.pl/odsloniecie-pomnika-orlat-i-kadetow-lwowskich</nowiki> [dostęp 24.09.2022]

<nowiki>https://kuriergalicyjski.com/w-katowicach-zostal-odsloniety-pomnik-orlat-i-kadetow-lwowskich/</nowiki> [dostęp 24.09.2022]

<nowiki>https://katowice.ipn.gov.pl/pl3/aktualnosci/166603,Uroczystosc-odsloniecia-Pomnika-Orlat-i-Kadetow-Lwowskich-Katowice-20-czerwca-20.html</nowiki> [dostęp 24.09.2022]

== Autor hasła ==
Andrzej Szteliga [wrzesień 2022 r.]
[[Kategoria:Lista haseł]]
[[Kategoria:Upamiętnienia]]