Oskar Mucha

ur. 12.12.1894 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 9.07.1974 r. we Wrocławiu – obrońca Lwowa, inżynier budownictwa, wykładowca Politechniki Wrocławskiej.

Imię i nazwisko	Oskar Mucha
Data i miejsce urodzenia	12.12.1894, Lwów
Data i miejsce śmierci	9.07.1974, Wrocław
Zawód	inżynier budownictwa, pracownik akademicki

Uczył się w szkole powszechnej oraz w VIII Gimnazjum we Lwowie. W 1913 r. zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej, a potem przeniósł się na Wydział Inżynierii Lądowej. Studia przerwał wybuch I wojny światowej, w 1915 r. powołany został do austriackiej służby wojskowej, do 30, a potem 56 pułku piechoty. W grudniu 1916 r. został ranny podczas walk w Karpatach. Po wyleczeniu wrócił do Lwowa i do 1918 r. pracował w Dworcowej Służbie Budowlanej. W czasie obrony Lwowa w listopadzie 1918 r. walczył na pierwszym odcinku obrony miasta (Domu Techników) i był komendantem plutonu. Już na początku walk 9 listopada został ciężko ranny. W 1919 r. został przydzielony do IX Lwowskiego Baonu Wartowniczego, a w grudniu 1920 r. wrócił na studia. Politechnikę Lwowską ukończył w 1923 r. uzyskując dyplom inżyniera dróg i mostów. W latach 1923-1928 pracował najpierw w Szefostwie Inżynierów i Saperów w Przemyślu, a następnie w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie w stopniu porucznika piechoty. Wykładał tam matematykę.

W latach 1928-1930 pracował w biurze technicznym Przedsiębiorstwa Budowlanego K. i A. Meissner, gdzie brał udział w realizacji wielu projektów budowlanych. Od 1930 r. rozpoczął pracę w Oddziale Architektury Wydziału Technicznego lwowskiego magistratu, a potem w Urzędzie Nadzoru Budowlanego. W 1935 r. pracował w firmie „Malina” we Lwowie, a następnie prowadził samodzielną działalność: kierował robotami budowlanymi, wykonywał obliczenia i plany. Na przykład we wrześniu 1938 r. był projektantem i wykonawcą pawilonu samochodowego na Targach Wschodnich we Lwowie. Działał w Związku Polskich Inżynierów Budowlanych (w 1938 r. był członkiem Zarządu Oddziału Lwowskiego) oraz w Naczelnej Organizacji Inżynierów (w 1938 r. był członkiem Zarządu Małopolskiego Oddziału Okręgowego). Mieszkał wtedy we Lwowie przy ul. Tarnowskiego 32.

Po wybuchu II wojny światowej od listopada 1939 do kwietnia 1940 r. był wykładowcą konstrukcji budowlanych w Szkole Techniczno-Przemysłowej we Lwowie. Po likwidacji szkoły wyjechał do Warszawy. Pracował tam w Biurze Technicznym Urządzeń Sanitarnych oraz w Fabryce Sukna. Zatrudniony był też w Krakowie w Biurze Technicznym inż. Józefa Stiksa. Po powrocie do Lwowa w 1944 r. uczestniczył w pracach budowlanych w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich i Muzeum Zoologicznym. Pracował też przy budowie parowozowni w Rawie Ruskiej. W roku akademickim 1944/1945 był asystentem prof. Emila Łazoryka w Katedrze Statyki i Konstrukcji Budowlanych Politechniki Lwowskiej.

W ramach przesiedleń O.M. wyjechał do Krakowa, a we wrześniu 1945 r. do Wrocławia. Najpierw pracował w składnicy surowców hutniczych „Meissner” (prowadzonej przez przybyłego ze Lwowa Adolfa Meissnera) oraz warsztatach konstrukcji stalowych (1945-1948), potem jako rzeczoznawca techniczny w Banku Gospodarstwa Krajowego (1948-1949) oraz konsultant, weryfikator i rzeczoznawca w Biurze Projektów „Miastoprojekt”. Od 2 września 1949 r. wykładał na Politechnice Wrocławskiej, głównie na Wydziale Architektury (konstrukcje budowlane drewniane, stalowe i żelbetowe) oraz na Wydziale Inżynierii (konstrukcje drewniane). Od października 1952 r. do przejścia na emeryturę w 1961 r. pełnił funkcję kierownika Katedry Statyki i Konstrukcji Specjalnych na Wydziale Architektury. Jego asystentami byli także ekspatrianci ze Lwowa: Zbigniew Katoła oraz Wojciech Marszałek, z którym O.M. wykonał projekt konstrukcji Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu.    

Architekt Zenon Prętczyński tak wspominał O.M.:

Profesor Oskar Mucha był uczynnym, serdecznym i życzliwym człowiekiem, który swoich studentów traktował po ojcowsku. Zza okularów, które były jak lornetki – jawiły się oczy przyjazne. Był jedynym wykładowcą, zwracającym się do studentów familijnym, ale akceptowalnym – Powiedz mi kochasiu! Szanowany przez studentów i przez tych, mających szczęście spotkać Go na swojej drodze. Ale dopiero po wielu, wielu latach czytając Jego życiorys – dowiedzieliśmy się o bohaterskiej obronie Lwowa, w szeregach „Orląt”, [Z. Prętczyński, Wspomnienia o profesorach Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947-1952), Wrocław 2005, s. 92].

O.M. do końca życia współpracował z wrocławskim „Miastoprojektem”, m.in. przy odbudowie zabytków oraz budowie obiektów przemysłowych, kulturalnych i sportowych. Był specjalistą od statyki budowli i konsultantem przy odbudowie wrocławskiej katedry oraz kościoła św. Piotra i Pawła. Działał w Polskim Związku Inżynierów i Techników Budownictwa (PZITB), był wieloletnim członkiem Zarządu i przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego Oddziału Wrocławskiego Związku. Był też recenzentem prac naukowych, m.in. publikacji Budownictwo przemysłowe Igora Kisiela.

Odznaczony: Krzyżem Obrony Lwowa (1918 r.); Odznaką Obrony Lwowa „Orlęta” (1919 r.); Medalem 10-lecia Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1928; Medalem za udział w wojnie 1918-1920 (1928 r.); Krzyżem Niepodległości (1932 r.); Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955 r.); Złotą Odznaką PZITB.

Pochowany na cmentarzu Św. Wawrzyńca, przy ul. Bujwida we Wrocławiu.

Bibliografia przedmiotowa

Korpus Kadetów Nr 1 we Lwowie. Sprawozdanie za rok szkolny 1927/28, Lwów 1928.

Obrona Lwowa 1-22listopada 1918. Organizacja listopadowej obrony Lwowa. Ewidencja uczestników. Lista strat, oprac. E. Wawrzkowicz i J. Klink, Lwów 1939.

Oddział Lwowski. Sprawozdanie, „Biuletyn Związku Polskich Inżynierów Budowlanych” 1938, nr 3, s. 6-7.

Prętczyński Z., Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947-1952), Wrocław 2005, s. 91-93.

Rębielak J., Nasi mistrzowie. Wojciech Marszałek, „Architectus” 2006, nr 1, s. 137-142.

Skład osobowy N.O.I. na 1 stycznia 1938, „Biuletyn Naczelnej Organizacji Inżynierów R.P.” 1938, nr 10, s. 8-9.

Sprawozdanie z działalności Związku Polskich Inżynierów Budowlanych za r. 1938, „Inżynieria i Budownictwo” 1939, nr 4, s. 193-204.

Wiela S., Oskar Mucha (1894-1970), [w:], Słownik biograficzny zasłużonych działaczy (zeszyt 1), Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Warszawa 1986, s. 68-69.

Z tamtych lat... Wspomnienia absolwentów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej 1947-1952, Wrocław 1989 s. 33, 57, 114.

Autor hasła

Barbara Maresz