Oktawia Górniok

ur. 7.01.1926 r. w Brodach, woj. tarnopolskie (obecnie Ukraina), zm. 2.04.2007 r. w Katowicach, pracownik naukowy Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Śląskiego, specjalistka prawa karnego.

Imię i nazwisko	Oktawia Górniok
Data i miejsce urodzenia	7.01.1926, Brody
Data i miejsce śmierci	2.04.2007, Katowice
Zawód	nauczyciel akademicki

Oktawia Górniok była jedynaczką, córką polskiego oficera Stanisława i Stanisławy z domu Daleckiej (zm. 1976). W dzieciństwie często zmieniała miejsce zamieszkania ze względu na pracę ojca, audytora Wojska Polskiego. Przebywała m.in. w Lublinie i Wilnie. Podczas okupacji, w wieku 15 lat, podjęła przymusową pracę w Zakładach Siemensa w Brodach przy budowie parowozowni. Uczęszczała wówczas na komplety tajnego nauczania, gdzie realizowała program gimnazjum. W efekcie ewakuacji dokonanej przez niemieckie władze wojskowe w 1944 r. wraz z rodziną trafiła do Biecza (powiat Gorlice). W lipcu 1945 r. przeniosła się do Wrocławia, gdzie ukończyła Liceum Humanistyczne i zdała maturę w lipcu 1946 r. W styczniu 1946 r. rozpoczęła studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego (została przyjęta pod warunkiem złożenia matury). Dyplom magistra prawa otrzymała 28.09.1949 r. Od 1 kwietnia 1948 r. pracowała w Prokuraturze Sądu Okręgowego we Wrocławiu jako pracownik administracyjny. Po ukończeniu studiów rozpoczęła aplikację w Sądzie Apelacyjnym we Wrocławiu, odbyła ją w skróconym czasie i została podprokuratorem Prokuratury dla miasta Wrocławia (październik 1950). W 1957 r. awansowała na stanowisko wiceprokuratora wojewódzkiego. Z prokuraturą wrocławską była związana do 1971 r., w ostatnim okresie pracowała w Ośrodku Badań Przestępczości Prokuratury Generalnej. W 1958 r. rozpoczęła pod kierunkiem prof. Witolda Świdy pracę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego (Zakład Prawa Karnego). Była młodszym asystentem (1958–1960), w latach 1960–1964 prowadziła ćwiczenia z prawa karnego materialnego w ramach prac zleconych, zaś w 1964 r. została ponownie zatrudniona na etacie asystenta z jednoczesną zgodą na pracę w organach prokuratury. W 1966 r. uzyskała stopień naukowy doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy doktorskiej dotyczącej problematyki znikomego społecznego niebezpieczeństwa czynu. W 1970 r. opublikowała monografię Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych i społecznych, która stała się podstawą do nadania Jej stopnia doktora habilitowanego nauk prawnych (4.03.1971 r.).

O.G. od 1 października 1971 r. pracowała na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Była docentem, profesorem nadzwyczajnym (od 1 czerwca 1980 r.) i profesorem zwyczajnym (od 20.02.1989 r.). W latach 1980–1981 była prodziekanem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, a następnie dziekanem tego Wydziału (1982-1983). Aż do 2004 r. pełniła, na zmianę z prof. Leonem Tyszkiewiczem, a od lat 90-tych samodzielnie, funkcję kierownika Katedry Prawa Karnego i Kryminologii. Na Uniwersytecie Śląskim przepracowała 36 lat, w czasie których wykształciła liczne grono młodych prawników. Dorobek naukowy O.G. obejmuje ponad 200 pozycji, w tym 29 książek autorskich, współautorskich bądź redakcyjnych. Miała renomę najlepszego specjalisty w dziedzinie prawa karnego gospodarczego, brała udział w opracowaniu licznych komentarzy prawa karnego, sporządzaniu ekspertyz oraz szkoleniu sędziów i prokuratorów.

Teresa Dukiet-Nagórska tak pisała po jej śmierci:

[…] była  to osobowość wybitnej intelektualistki o wszechstronnych zainteresowaniach, często odbiegających od zasadniczego nurtu pracy zawodowej, osobowość człowieka bardzo tolerancyjnego i wyrozumiałego. Cechowała ją nie tylko postawa zrozumienia odmiennych poglądów, ale także przekonanie, że rzeczą ludzką jest błądzić, czego konsekwencją powinno być puszczanie w niepamięć zła, które nas spotyka. Będąc człowiekiem głęboko wierzącym, nigdy nie afiszowała się swą wiarą, ani też nie przejawiała negatywnego stosunku do wyznawców innej wiary, jak też ludzi niewierzących. Pani Profesor właściwa był, daleko posunięta, skromność, autokrytycyzm, a nawet autoironia. [„Prokuratura i Prawo” 2007, nr 6, s. 172.]

Należała do: Towarzystwa Naukowego Prawa Karnego (przez dwie kadencje była prezesem), Komitetu Nauk Prawnych PAN, Zrzeszenia Prawników Polskich, Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, Komitetu Redakcyjnego czasopisma „Państwo i Prawo” (1985–1988).

Odznaczona: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Pochowana na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach, we wspólnym grobie z matką Stanisławą.

Bibliografia podmiotowa

Bibliografia prac Profesor dr hab. Oktawii Górniok, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok z okazji Jubileuszowych urodzin i 35 rocznicy publikacji I pracy naukowej, Katowice 1996, s. 9-12.

Bibliografia przedmiotowa

Akta osobowe prof. dr hab. Oktawii Górniok, Archiwum Uniwersytetu Śląskiego, 16 / G sam.

Dukiet-Nagórska T., Z żałobnej karty. 2 kwietnia 2007 roku zmarła prof. zw. dr hab. Oktawia Górniok, „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 6, s. 172-174.

Dziennik Zachodni. 100 najmądrzejszych 2002, [Katowice 2002], s. 16.

„Non omnis moriar”. Zmarli pracownicy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1968-2008, red. A. Barciak, Katowice 2008, s. 110-111.

Notka biograficzna. Na podstawie rozmowy przeprowadzonej z Jubilatką, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok z okazji Jubileuszowych urodzin i 35 rocznicy publikacji I pracy naukowej, Katowice 1996, s. 9-12.

Tyszkiewicz L., Oktawia Górniok (1926–2007), „Państwo i Prawo” 2007, z. 7, s. 119-121.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Oktawia_G%C3%B3rniok [dostęp 5.11.2022]

http://jubileusz.wpae.uni.wroc.pl/kalendarium/67-gorniok-oktawia [dostęp 5.11.2022]

Autor hasła

Marta Kasprowska-Jarczyk [listopad 2022 r.]