Krystyna Roszek-Masiak

ur. 18.08.1920 r. w Olczy, dzielnicy Zakopanego, zm. 18.12.1993 r. we Wrocławiu – farmaceutka, działaczka stowarzyszenia kresowego, redaktorka czasopisma „Strzecha Stryjska”.

Imię i nazwisko	Krystyna Roszek-Masiak
Data i miejsce urodzenia	18.08.1920, Zakopane
Data i miejsce śmierci	18.12.1993, Wrocław
Zawód	farmaceutka, redaktorka

• 

  Zjazd Stryjan – K. Roszak-Masiak trzecia od lewej

• 

  Groby Krystyny Roszak-Masiak i jej rodziny pochodzącej ze Stryja

Krystyna Roszek była córką Bolesława (1887-1942), inżyniera geodety oraz Jadwigi z Wollmannów (1897-1968), córki właściciela apteki „Pod Złotą Gwiazdą” w Stryju. Ojciec pochodził z Zakopanego, pracował w Warszawie. Podczas wojny polsko-sowieckiej w 1920 r. wywiózł ciężarną żonę z Warszawy do Zakopanego. W 1921 r. matka wyjechała z córeczką do Stryja, gdzie zamieszkała przy ul. Jagiellońskiej 4, w rodzinnym domu Wollmannów. W Stryju K.R. uczęszczała do szkoły podstawowej i Gimnazjum Żeńskiego Lux (zwanego tak od napisu „Fiat Lux” na frontonie budynku). Naukę gimnazjalną ukończyła w 1940 r., już podczas wojny. Podjęła studia farmaceutyczne we Lwowie, które musiała przerwać po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej. Powróciła do Stryja, gdzie zatrudniła się w firmie Adolfa Gleue, w dziale księgowości. 8 maja 1942 r. podjęła pracę w aptece „Sozialversicherungs Kasse”. Pracowała tu także (po upaństwowieniu rodzinnej apteki) jej matka, która pełniła funkcję kierowniczki. Jako „Muster Apotheke”, placówka była lepiej zaopatrzona w leki i środki opatrunkowe. Jak wspominała po latach:

W olbrzymiej aptece – była to „Muster Apotheke” pracowały 4 osoby. Matka moja, ja – farmaceutka, Danuta Weymann – buchalterka i Jadwiga – sprzątaczka [...] Takiego tempa nawet w taśmowej robocie, w fabryce sobie nie wyobrażam. W interwale godzin pracy obsługiwałyśmy pacjentów normalnie ubezpieczonych, a po zamknięciu apteki rozpoczynała się praca dla pacjentów nieubezpieczonych. Do tych należała Ninka Sypień. Wiedziałyśmy, że leki i opatrunki idą w „las” [...]. Matka moja uznawała jedną dewizę, że człowiekowi należy pomóc, a cóż dopiero naszym chłopakom w lesie. Nie uważałyśmy tego za bohaterstwo – po prostu spełniało się swoją powinność. [...]. Kiedy przeczytałam słowa Adama Wartalskiego przypomniałam sobie te dnie pracy, które kończyły się często o 23-ciej, o tych kilkunasto-składnikowych receptach, o globulkach, czopkach, tinkturach (wtedy mało było gotowych leków i trzeba było samemu wykonać) o tych siłach, które traciliśmy, by przetrwać, by pomóc drugiemu, by była Wolna Polska. [K. Roszek-Masiak, Apteka przy ul. 3-go Maja w Stryju, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 7 s. 33-34].

Ojciec, przysięgły mierniczy działający we Lwowie i Ustrzykach, został aresztowany i 17 czerwca 1942 r. osadzony w Auschwitz. Zginął 3 grudnia 1942 r. – został powieszony po ucieczce innych więźniów, a jego śmierć miała być ostrzeżeniem dla osadzonych.

Pod koniec okupacji K.R. wraz z ciotką Marią Neffową (1896-1973) wyjechała do Zakopanego, gdzie pracowała początkowo w aptece Kwiatkowskiego, a potem w firmie niemieckiej. Dzięki odwadze i energii uratowała przed wywózką na roboty do Niemiec swoje ciotki, wypraszając dla nich świadectwa zatrudnienia u swego niemieckiego przełożonego. Od 1 kwietnia 1945 r. pracowała w aptece nr 3 Zakopanem, potem w aptece Polskiego Czerwonego Krzyża. 30 listopada 1945 r. wyjechała na Ziemie Odzyskane, do Piechowic (niem. Petersdorf, obecnie w woj. dolnośląskim). Tam dotarła jej matka, która 16 czerwca 1945 r. musiała opuścić Stryj. W Piechowicach Matka podjęła pracę w poniemieckiej aptece, najpierw jako pełnomocnik, potem dzierżawca, a po wykupieniu od państwa w 1947 r. już jako właściciel. W 1951 r. placówkę upaństwowiono, a Jadwiga Roszek została jej kierownikiem. Zdecydowała się wówczas na wyjazd do Wrocławia, gdzie podjęła pracę w aptece szpitalnej.

K.R. podjęła studia na Wydziale Farmacji Akademii Medycznej we Wrocławiu. Ukończyła je w 1951 r. i rozpoczęła pracę w Wojskowej Składnicy we Wrocławiu jako pomocnik kierownika działu ewidencyjnego. W 1952 r. wyszła za mąż za Michała Masiaka (1924-1993), farmaceutę, pracownika naukowego i nauczyciela akademickiego. W latach 1954-1962 była asystentką na Wydziale Chemii Akademii Rolniczej. Następnie w latach 1962-1966 pracowała w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej jako kierownik oddziału laboratoryjnego w dziale higieny pracy. Od 1966 r. pełniła funkcję kierownika Kolejowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Była członkiem Wrocławskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, działała w Sekcji Analitycznej. Przeszła na emeryturę w 1976 r. Zaczęła wówczas pisać artykuły fachowe do biuletynu farmaceutów oraz popularne do prasy katolickiej. W 1989 r., podczas zjazdu ostatnich przedwojennych stryjskich maturzystów, absolwentów liceów z 1939 r., zainicjowano spotkania dawnych mieszkańców i sympatyków miasta Stryja. Często odbywały się one w gościnnym domu państwa Masiaków. K.R. bardzo zaangażowana w prace stryjskie, gromadziła wokół siebie ludzi, prowadziła szeroką korespondencję, uczestniczyła w spotkaniach w Gliwicach. W grudniu 1990 r. powstał Klub Stryjan przy Towarzystwie Miłośników Lwowa – Strzecha Stryjska.

W zakres jej działalności wchodzi: - udzielanie pomocy obecnym mieszkańcom Stryja, krzewienie w stryjskim społeczeństwie historycznej wiedzy o mieście i jego kulturze, objęcie opieką mogił Stryjan, zarówno w Stryju, jak i w kraju i poza jego granicami, wspieranie wydawnictwa kwartalnika „Strzecha Stryjska”, deponowanie pamiątek i dokumentowanie wspomnień dla Muzeum w Arsenale we Wrocławiu [...], opieka nad członkami TML, którzy coraz bardziej tej opieki potrzebują, wzbudzanie u pokoleń młodszych zainteresowania historią i tradycją. [K. Roszak-Masiak, Do Stryjan, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 8, s. 4-5].

K.R. została też głównym redaktorem biuletynu „Strzecha Stryjska”, kwartalnika wydawanego od 1995 r. Publikowany był przez 18 lat, ostatni nr (41), ukazał się w 2008 r. Pierwszy numer zawierał wybór wierszy związanych ze Stryjem, w kolejnych przedstawiano wspomnienia nadesłane przez Stryjan z różnych zakątków świata, opracowania historyczne dotyczące Stryja i okolic, relacje ze spotkań, pielgrzymek, pomocy prowadzonej dla obecnych mieszkańców Ukrainy. K.R. sama pisała, przygotowywała artykuły nadesłane do druku, wykonywała korektę, zajmowała się kolportażem pisma. W ciągu trzech lat przygotowała 11 biuletynów. Jej teksty ukazały się też na łamach czasopisma „Semper Fidelis”. Tak wspominano ja na łamach tego pisma:

Ale pasja i poczucie jakiejś osobistej powinności przekazania dziejów Stryja kazała rzucić zawód mgr farmacji, wykonywany tradycyjnie w rodzinie p. Krystyny, i stać się kronikarzem rodzinnego miasta. […] Więc szuka i gromadzi p. Krystyna przede wszystkim wszelkie materiały dotyczące Stryja i ziemi stryjskiej, w czym dzielnie jej towarzyszy p. prof. Henryk Hordt. Bardzo liczna korespondencja, którą prowadzi redaktor naczelny „Strzechy Stryjskiej” daje nieraz nieoczekiwane efekty – odnajdują się zagubieni Stryjanie nawet gdzieś w kraju mahometańskim, skąd odnaleziony rodak przesyła swoje wspomnienia. [D. Nespiak, Strzecha Stryjska i inne środowiskowe wydawnictwa kresowe, „Semper Fidelis” 1993, nr 4, s. 37].

K.R. organizowała również pomoc finansową i materialną dla Stryja i okolicznych miejscowości. Wspomagano m.in. odbudowę kościoła w Brzozowicach i Skolem. Ufundowała drogę krzyżową dla kościoła w Stryju, którą wyrzeźbił p. Diduch. Z jej inicjatywy powstał obraz Matki Boskiej Kochawińskiej namalowany przez p. Helenę Vogt z domu Szustaczyńską, z ramą wyrzeźbioną przez p. Diducha. Przekazany został do kościoła w Skolem, do dyspozycji władz kościelnych Ukrainy.

K.R. zmarła niespodziewanie, dwa tygodnie po śmierci męża. Pochowana we Wrocławiu, na cmentarzu św. Rodziny przy ul. Smętnej.

Bibliografia podmiotowa

Roszak-Masiak K., [Artykuł wstępny], „Biuletyn Stryjskiej Strzechy”, 1991, nr 1, s. [2].

Roszak-Masiak K., Likwidacja więzienia stryjskiego przy ul. Trybunalskiej (Hołówki) przez NKWD w 1941 r., „Semper Fidelis” 1992, nr 1, s. 3-6.

Roszak-Masiak K., Stryjska Madonna, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 4, s. 30-31.

Roszak-Masiak K., Rodzinny dom, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 4, s. 36-39.

Roszak-Masiak K., Stryjanin w obronie Lwowa, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 6, s. 25-27.

Roszak-Masiak K., Recenzja I, „Strzecha Stryjska”1992, nr 6, s. 43-44 [rec. książki Bronisława Prugara Ketlinga, Aby dochować wierności]

Roszak-Masiak K., Apteka przy ul. 3-go Maja w Stryju, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 7, s. 32-34 [dot. artykułu A. Wartalskiego z 4. numery „Strzechy Stryjskiej”].

Roszak-Masiak K., Osobiste refleksje, „Strzecha Stryjska” 1992, nr 7, s. 47-49.

Roszak-Masiak K., Do Stryjan, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 8, s. 3-5.

Roszak-Masiak K., Naiwne wspomnienie, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 9, s. 4-5.

Roszak-Masiak K., Kresowe Lourdes, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 9, s. 19.

Roszak-Masiak K., Apel w celu wyjaśnienia konspiracji węgiersko-akowskiej, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 9, s. 40.

Roszak-Masiak K., „Zbychowy Dworek” w Dębinie, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 9, s. 46-48.

Roszak-Masiak K., Pani Saugerschmidt, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 10, s. 13-14.

Roszak-Masiak K., Sokołów i ród Dzieduszyckich, „Strzecha Stryjska” 1993, nr 10, s. 32.

Roszak-Masiak K., Historia posągu Matki Bożej w Stryju, Strzecha Stryjska” 1994, nr 12/13, s. 36-40.

Roszak-Masiak K., Marian Neff, Znany i ceniony pedagog Gimnazjum Stryjskiego, „Strzecha Stryjska” 1996, nr 17, s. 53-57.

Bibliografia przedmiotowa

Mierzejewski A., [rec.], „Strzecha Stryjska”. Biuletyn Klubu Wrocław. Towarzystwo Miłośników Lwowa – Zarząd Główny. „Spotkania Świrzan”. Biuletyn Świrzan i Ich Potomków. Zebrał i opracował J. Wyspiański. Lubin, „Rocznik Lwowski” 1995/1996, s. 279-280.

Młyńska-Wójcik A., Krysia – jaką znałam, „Strzecha Stryjska” 1994, nr 12/13, s. 17-21.

Moje Kresy. Piewcy Stryja i strażnicy pamięci, https://nto.pl/moje-kresy-piewcy-stryja-i-straznicy-pamieci/ar/4561809 [dostęp 10.05.2023 r.]

Nespiak D., Strzecha Stryjska i inne środowiskowe wydawnictwa kresowe, „Semper Fidelis” 1993 nr 4, s. 37.

Pamięci Krystyny…, „Semper Fidelis” 1994, nr 1, s. 40.

Patryn-Witkiewiczowa Z., Michał nie żyje… i Krystyna nie żyje…, „Strzecha Stryjska” 1994, nr 12/13, s. 15-17.

Szuba K., Bądźmy razem jak najdłużej, „Z Nurtem Stryja” 1999, nr 9, s. 22-30.

Śmietana S., 136 rocznica urodzin Bolesława Roszka, więźnia niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, https://podhale24.pl/rozmaitosci/artykul/88998/136_rocznica_urodzin_Boleslawa_Roszka_wieznia_niemieckiego_obozu_koncentracyjnego_Auschwitz.html [dostęp 11.05.2023 r.]

Wojciechowska A., Bolesna strata!, „Strzecha Stryjska” 1994, nr 12/13, s. 4-12.

Wyjątki z listów Stryjan, „Strzecha Stryjska” 1994, nr 12/13, s. 22-23.

Wykaz mierniczych przysięgłych, upoważnionych w myśl ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. (Dz.U.R.P. Nr. 97, poz. 682, art. 9) do wykonywania prac mierniczych na obszarze całego Państwa. (Stan z dnia 7 maja 1928 r.), Warszawa 1928.

Wykaz mierniczych przysięgłych, upoważnionych w myśl ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 97, poz. 682, art. 9 - jednolity tekst ustawy Dz. U. R. P. Nr. 46, poz. 454 z r. 1928) do wykonywania prac mierniczych na obszarze całego Państwa. (Stan z dnia 15 lipca 1930 r.), Warszawa 1930.

Wykaz mierniczych przysięgłych, upoważnionych w myśl ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. (Dz.U.R.P. Nr. 97, poz. 682- jednolity tekst ustawy Dz.U.R.P. Nr. 46, poz. 454 z r. 1928) do wykonywania prac mierniczych na obszarze całego Państwa. (Stan z dnia 1 września 1932 r.), Warszawa 1932.

XXV lat wrocławskiego Oddziału PT Farm., oprac. L. Bielski, R. Mańczyk, R. Starościk, Wrocław 1973.

Autor hasła

Weronika Pawłowicz