Tekst źródłowy strony Kresy Wschodnie w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej

'''Śląska Biblioteka Cyfrowa (ŚBC), platforma prowadzona przez [[Biblioteka Śląska w Katowicach|Bibliotekę Śląską]], udostępniająca zdigitalizowane zbiory ponad 70 instytucji z terenu Górnego Śląska.'''

Śląska Biblioteka Cyfrowa: https://www.sbc.org.pl/dlibra

Kolekcja Kresy Wschodnie: https://www.sbc.org.pl/dlibra/collectiondescription/108 

Śląska Biblioteka Cyfrowa powstała na mocy porozumienia pomiędzy [[Biblioteka Śląska w Katowicach|Biblioteką Śląską]] a Uniwersytetem Śląskim w dniu 20 lipca 2006 r. Z czasem dołączały do niej inne instytucje: biblioteki, uczelnie, muzea, archiwa, teatry, instytuty naukowe, stowarzyszenia, parafie. Obecnie ŚBC współtworzy 72 uczestników, głównie z terenu Górnego Śląska. Celem działania biblioteki cyfrowej jest prezentacja w Internecie kulturowego dziedzictwa Śląska w jego historycznej i współczesnej różnorodności, publikowanie naukowego dorobku regionu oraz wspieranie działalności dydaktycznej i edukacyjnej. Zasób ŚBC udostępniany jest bezpłatnie i włączony został w krajowy system bibliotek cyfrowych, dzięki czemu zbiory można odnaleźć w ogólnopolskiej wyszukiwarce Federacji Bibliotek Cyfrowych. Obecnie w ŚBC dostępnych jest ponad 530 000 publikacji (stan na 19.11.2022 r.).

Różnorodny zasób ŚBC zebrano w szereg kolekcji tematycznych przede wszystkim związanych ze Śląskiem. Ale od początku działania ŚBC utworzono także kolekcję „Kresy Wschodnie”, głównie ze względu na bogate zbiory kresowe Biblioteki Śląskiej. Już w sierpniu 2006 r. (jako jeden z pierwszych obiektów cyfrowych) udostępniono czytelnikom ŚBC ''Skorowidz adresowy król.[ewskiego] stoł.[ecznego] miasta Lwowa. Rok 1910'', który od razu stał się najczęściej oglądaną publikacją i nadal utrzymuje się wśród najpopularniejszych pozycji. Obecnie do najczęściej czytanych należą nie tylko skorowidze i księgi adresowe Lwowa z różnych lat, ale też opisy zabytków (np. J. Białyni-Chołodeckiego ''Cmentarz Stryjski we Lwowie'') oraz współczesne publikacje poświęcone tragedii ludności polskiej na Kresach w czasie II wojny światowej, m.in. opracowanie Stanisława Jastrzębskiego ''Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich'', które zanotowało prawie 95000 wyświetleń oraz zeszyty serii ''Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich''.

Aktualnie kolekcja „Kresy Wschodnie” obejmuje ponad 4000 pozycji (stan na 19.09.2022 r.). Wśród zdigitalizowanych zbiorów są m.in.: egzemplarze Biblioteki Teatru Lwowskiego (1091), fotografie (324) afisze teatralne (130), druki ulotne (176 – przede wszystkich pochodzące z początku XIX w. urzędowe pisma Guberni Galicyjskiej we Lwowie „Kreisschreiben vom Galizische Landesguberium”), a także przedwojenne pocztówki (258) z widokami Lwowa, Brzeżan, Rafajłowej, Pasiecznej, Stebnika, Drohobycza, Wilna i Kowna. Liczne są również druki okolicznościowe, księgi pamiątkowe, dzieła historyczne, opracowania biograficzne, pamiętniki, przewodniki. Udostępniono także wiele dawnych czasopism wydawanych przede wszystkim we Lwowie np.: „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie”, „Kulturę Lwowa”, satyryczne pismo „Szczutek”, naukowe czasopisma „Kosmos” i „Kwartalnik Historyczny”, a także w innych kresowych miastach, np.: „Biuletyn Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie”. W ŚBC znalazły się także współcześnie wydawane czasopisma o tematyce kresowej np.: „Wołanie z Wołynia” oraz „Namysłowskie Spotkania Kresowe”.

Do kolekcji „Kresy Wschodnie” w ŚBC publikacje wprowadza przede wszystkim [[Biblioteka Śląska w Katowicach|Biblioteka Śląska]] (2914) oraz Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Głubczycach (858). Ze zbiorów [[Biblioteka Śląska w Katowicach|Biblioteki Śląskiej]], oprócz unikatowej [[Biblioteka Teatru Lwowskiego|Biblioteki Teatru Lwowskiego]], warto wymienić rękopisy (np. ''Album autografów Witołda Bartoszewskiego'' oraz ''Księgę Miejską Stanisławowa'' z lat 1699-1732), fotografie (z Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w 1894 r. oraz album pt. ''Prace i sceny z życia młodzieży szkół powszechnych w Drohobyczu''). Szczególny zasób kresowy w ŚBC tworzy Biblioteka Publiczna w Głubczycach, która  udostępnia unikatowe pamiątki z kolekcji prywatnych: dokumenty i fotografie rodzinne, druki okolicznościowe, ale też opracowania biograficzne i książki o tematyce kresowej. Publikuje również przygotowane przez Telewizję Głubczyce filmy z serii „Sentymentalna Podróż”, przypominające m.in. Lwów, Brzeżany, Zbaraż, Tarnopol, a także Wilno, cmentarze lwowskie i wileńskie. Jeden z filmów jest relacją ze spotkania Kresowiaków.

W ŚBC udostępnia się także specjalnie przygotowywane prezentacje, elektroniczne wystawy, a wśród nich kilka poświęcono tematyce kresowej:

''Ścieżki Lema we Lwowie – w stulecie urodzin pisarza'', https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/543493/edition/510257[dostęp 19.11.2022 r.]

''Witołd Bartoszewski i jego Album  autografów'', https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/476606/edition/446637 [dostęp 19.11.2022 r.]

''Kresy. Stąd nasz ród,'' https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/23022/edition/20282[dostęp 19.11.2022 r.]

''Śladami polskości po Kresach II RP'' https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/255487 [dostęp 19.11.2022 r.]

''Zabytki województwa tarnopolskiego'',https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/223951 [dostęp 19.11.2022 r.]

''Modele dawnych cerkwi z Podola'', https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/175057<nowiki>/edition/164765 [dostęp 19.11.2022 r.]</nowiki>

''Biblioteka Teatru Lwowskiego – unikatowa kolekcja Biblioteki Śląskiej''

https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/31780[dostęp 19.11.2022 r.]

== Bibliografia przedmiotowa ==
Pawłowicz W., ''Kresowiana w polskich bibliotekach cyfrowych'', [W:] ''Kresowianie na Śląsku Opolskim'', red. M. Kalczyńska przy współpracy K. Rostockiej, E. Treli-Mazur, Opole, 2011, s. 355-364.

== Autor hasła ==
Weronika Pawłowicz [listopad 2022 r.]
[[Kategoria:Lista haseł]]