Tekst źródłowy strony Klara Nieświatowska

'''ur. 19.03.1896 r. w Czortkowie, woj. tarnopolskie (obecnie Ukraina), zm. 19.12.1972 r. w Katowicach''' – '''lekarz pediatra, lekarka 2. Korpusu Polskiego, organizatorka higieny szkolnej w woj. katowickim.'''

{{Biografia|imie_nazwisko=Klara Nieświatowska|data_i_miejsce_urodzenia=19.03.1896, Czortków|data_i_miejsce_śmierci=19.12.1972, Katowice|zawod=lekarz pediatra|zdjecie=[[Plik: Klara_Nieświatowska.jpg|alt=Zdjęcie portretowe Klary Nieświatowskiej|class=portretowe|90%|Klara Nieświatowska]]}}

Klara Nieświatowska była córką notariusza Antoniego Magońskiego. Ukończyła gimnazjum klasyczne we Lwowie. Studia medyczne rozpoczęła w Wiedniu w 1915 r., a ukończyła je we Lwowie w 1922 r. Pracowała w Szpitalu Powszechnym Państwowym we Lwowie (1922'''–'''1925) i w Ubezpieczalni Społecznej jako lekarz chorób dzieci, do 1934 r. Działała w Stowarzyszeniu Pań celem niesienia pomocy wdowom i sierotom po adwokatach we Lwowie (1937). W ''Urzędowym spisie lekarzy…'' wydanym przez Ministerstwo Opieki Społecznej w Warszawie w 1939 r. została odnotowana jako „lekarz wszech nauk lekarskich, Lwów Filipówka 28”. Od 1940 r. prowadziła we Lwowie prywatną praktykę. 13 kwietnia 1940 r. została zmuszona przez NKWD do opuszczenia lwowskiego mieszkania i wyjazdu w głąb Rosji. Po 12-dniowej podróży wraz z bratem i dwoma synami (14 i 9-letnim) dotarła w rejon Kustanaj w północnym Kazachstanie, gdzie początkowo pracowała fizycznie w kołchozie we wsi Aleksiejówka. W połowie października rozpoczęła pracę w szpitalu, jak pisała w relacji z 24 listopada 1941 r.<blockquote>''W połowie października 1940 r. zaangażowano mnie do pracy lekarskiej w Kustanaj [?], dokąd pozwolono mi się przenieść wraz z rodziną. Tam pracowałam przez rok w szpitalu miejskim i przychodniach, otrzymując wynagrodzenie według stawek sowieckich – 350 rubli miesięcznie za sześć i pół godziny pracy. Wystarczało na zapłatę mieszkania i opału zaledwie.'' [''Losy Polaków w Kazachstanie w świetle relacji żołnierzy Armii Andersa'', Warszawa 2021, s. 134-135.]</blockquote>Po umowie polsko-sowieckiej zgłosiła się do pracy w polskiej armii, 22 listopada 1941 r. przyjechała do Tocka, gdzie przez generała Tokarzewskiego została przyjęta do pracy w szpitalu. Przeszła szlak bojowy Armii Andersa, w latach 1941'''–'''1947 była ordynatorem oddziałów wewnętrznych w szpitalach wojskowych 2. Korpusu. W latach 1947'''–'''1948 pracowała w polskim szpitalu cywilnym w Anglii. Od 1 września 1948 r. była lekarzem szkolnym w Katowicach. Organizowała higienę szkolną w województwie katowickim. Pracowała jako dyrektor w Wojewódzkiej Międzyszkolnej Poradni Lekarskiej, której nazwę zmieniono na Wojewódzką Przychodnię Higieny Szkolnej (1955'''–'''1972). W „Dzienniku Zachodnim” w cyklu ''Ludzie Śląska'' opublikowano artykuł ''Lekarka-społecznica'' poświęcony K.N., który rozpoczynał się słowami:<blockquote>''Zna ją dobrze młodzież, rodzice, nauczycielstwo. Mówią o niej: doktor Judym, tyle, że… w spódnicy. Ktoś określił tak dr Klarę Nieświatowską, dyrektorkę Wojewódzkiej Przychodni Higieny Szkolnej i tak zostało. Już wtedy, gdy w tych pierwszych latach trzeba było zakasać rękawy i organizować pomoc leczniczą dla dzieci i młodzieży szkolnej. Niełatwa to była praca, brak lokali, lekarzy, brak odpowiednich funduszy, a jednak…'' [„Dziennik Zachodni” 1963, nr 82, s. 1].</blockquote>Odznaczona m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964/1965), Odznaką Grunwaldzką Naczelnego Dowódcy WP, Medalem Zwycięstwa i Wolności PRL, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, Brytyjską Gwiazdą za wojnę i Gwiazdą Italii, Odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia” (1957/1958), Złotą Odznaką „Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego” (dwukrotnie), Odznaką Przyjaciela Dziecka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, honorową i pamiątkową Odznaka PCK.

Pochowana w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej.

== Bibliografia podmiotowa ==
Nieświatowska K., Kmiecik-Rajtko K., Rzepka J., Dukat R., ''Praktyczna metoda oceny rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży szkolnej w oparciu o badania własne populacji z terenu woj. katowickiego'', [W:] „Biuletyn Służby Sanitarno-Epidemiologicznej Województwa Katowickiego” 1968, nr 4, s. 355-364.

== Bibliografia przedmiotowa ==
Brożek K., ''Leksykon regionalnej historii medycyny (36)'', „Pro Medico” 1998, nr 43, s. 20.

Brożek K., ''Polscy lekarze na Górnym Śląsku i na Śląsku Cieszyńskim od końca XIX do połowy XX wieku'', Katowice 2009, s. 270-271.

''Lekarka-społecznica'', „Dziennik Zachodni” 1963, nr 82, s. 1-2.

''Klara Nieświatowska'', [w:] ''Losy Polaków w Kazachstanie w świetle relacji żołnierzy Armii Andersa'', Warszawa 2021, s. 134-135.

''Nekrolog'', „Dziennik Zachodni” 1972, nr 304, s. 2.

''Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykazy: aptek, szpitali, ubezpieczalni społecznych, ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny'', Warszawa 1939, s. 160.

''Walne zgromadzenie Stowarzyszenia Pań celem niesienia pomocy wdowom i sierotom po adwokatach'', „Nowa Palestra” 1937, nr 12, s. 553.

== Autor hasła ==
Marta Kasprowska-Jarczyk [grudzień 2022 r.]
[[Kategoria:Biografie]]
[[Kategoria:Lista haseł]]
[[Kategoria:Medycy]]
{{DEFAULTSORT:Nieświatowska_Klara}}