Kazimierz Koszutski

ur. 17.11.1922 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 11.03. 1996 r. we Wrocławiu – poeta, prozaik, autor audycji radiowych, tłumacz języków niemieckiego, czeskiego i ukraińskiego. Współtwórca powojennej kultury literackiej Wrocławia.

Imię i nazwisko	Kazimierz Maria Koszutski, pseud. Juliusz Kosior
Data i miejsce urodzenia	17.11.1922, Lwów
Data i miejsce śmierci	11.03.1996, Wrocław
Zawód	pisarz, tłumacz

Debiutował jako poeta w 1938 r. na łamach dwutygodnika lwowskiego „Pokolenie”. W czasie okupacji niemieckiej, w 1943 r. był więziony przez gestapo, cudem ocalał. Od 1947 r. mieszkał we Wrocławiu. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. Po uzyskaniu tytułu magistra, w latach 1952–1971 pracował  w Polskiem Radiu Wrocław na etacie redaktora, specjalizował się w audycjach literackich i poetyckich. Uważny był za współtwórca powojennej kultury literackiej Wrocławia.

[Cyt.:] – „[Uczniowie] Poczuli się ważni, dojrzali, samodzielni. Chcieli się spotkać w szkole z ekipą radiową i opowiedzieć, czego pragną, jakie mają marzenia, jak widzą swoją przyszłość i rozwój. No i padło właśnie na Koszutskiego. To on bowiem w tym czasie kierował redakcją poetycką radia i gdy nadeszło z Legnicy od nieznanej mu szkoły zaproszenie na dyskusję o wpływie literatury i sztuki na młode umysły, bez cienia wahania zebrał ekipę i przyjechał, by zrobić kilkugodzinne nagranie z tego spotkania. W szkole zapanował istny szał. Kierownictwo technikum przerażone. Dyrektor Pasternak załamywał ręce, nie wiem, czy bardziej z zachwytu, że samo radio z Wrocławia dotarło w końcu do zawodowej szkoły, a nie do żadnego wybitnego liceum, czy też ze strachu, podejrzewając pewnie najgorsze. W tych bowiem czasach dziennikarz to była potęga i nigdy nie było wiadomo, co z tego wszystkiego może wyniknąć”.

W latach 1972–1979 zatrudniony na etacie redaktora w czasopiśmie regionalnym „Wiadomości” legnickich, drukował tam poezje w specjalnej wkładce literackiej, ale ze względu na cenzurę nie udawało się tej inicjatywy rozwinąć. W latach 1978-1980 kierownik literacki Teatru Dramatycznego w Legnicy. W tym czasie  instytucja napotykała na wiele trudności politycznych. Teatr odrodził się dopiero w latach 90., od  1999 r. przyjął nazwę Heleny Modrzejewskiej.  

[Cyt.: ] – „27 listopada 1977 roku uroczyście otwarto sezon premierą „Lata w Nohant” Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Józefa Wyszomirskiego. Sędziwy autor nie dojechał, ale przysłał telegram, donosząc, że jest „sercem w Legnicy”. A kiedy ucichły oklaski oficjeli i wszyscy wytrzeźwieli po bankiecie, trzeba było ponownie wdziać roboczy fartuch i dokończyć remont. O solidności tego ostatniego świadczy fakt, że wychodzących po premierze czterech radzieckich generałów o mało co nie zmiażdżył kawał sufitu, który zgruchotał ladę szatni, wieszaki i krzesła tuż po tym, jak wojskowi zabrali stamtąd swoje płaszcze. Ekipa budowlana nie zdążyła też przygotować garderób: początkowo aktorki rozbierały się w namiocie rozbitym w głębi sceny, panowie zaś w kulisach. (...) Pierwszym dyrektorem polskiego teatru w Legnicy został aktor krakowskiego Starego Teatru Janusz Sykutera. Jego szumne zapowiedzi „rozpoznawania społecznych potrzeb i oczekiwań” oraz angażowania „dojrzałych” reżyserów spaliły na panewce; skończyło się na miałkich intelektualnie i słabych aktorsko przedstawieniach bajek, lektur i klasyki (często – co zrozumiałe – wschodniej proweniencji).” https://www.teatr.legnica.pl/teatr/historia, dostęp: 5.04.2023 r.].

K.K. był osobą bezkompromisową, często zmieniał miejsc pracy i zamieszkania. Jako osoba wrażliwa z duszą poety nie potrafił dostosować się do realiów życia codziennego.  

[Cyt.:] – „Wielokrotnie zmieniał domy, miejsca pracy, raz będąc kierownikiem literackim Opery Wrocławskiej, to znowu kierownikiem literackim Teatru Legnickiego. Wędrował, zmieniał mieszkania, aż w końcu znalazł się na ulicy bez dachu nad głową. Rozwiódł się z kolejną żoną i pozostał sam. Przeżył boleśnie ten okres. Z pomocą nikt mu się nie kwapił. Lokalna władza jeżyła się na nazwisko Koszutski. Nie zaproponowała mu nawet lokalu zastępczego. Koszutski zamieszkał, jak sam ironizował, pod mostem. Pałętał się po znajomych, aż w końcu nie wytrzymał tego wszystkiego i bodajże w stanie wojennym zaprotestował przeciwko zmowie obojętności wokół niego ostrą głodówką. Zajął lokal Związku Literatów Polskich i okopał się w nim, nie dopuszczając do siebie zbyt wielu ludzi. Sprawa stała się głośna. Przynosiłem mu jakieś soki i napoje. Wyglądał coraz gorzej. Chudy na co dzień, po kilku dniach nieprzyjmowania pokarmu skurczył się, spłaszczył i zaczęło wyglądać to groźnie. Nie pamiętam kto, ale ktoś w końcu wezwał pogotowie i bodajże po kilkunastu dniach głodówki Koszutski znalazł się w szpitalu, gdzie przez dłuższy czas dochodził do siebie. [http://dziennikarzerp.eu/ARCHIWUM/2005-2009/koszutski.html, dostęp 5.04.2023 r.].

[Cyt.:]– „Nie znosił intryg, a żył w świecie pełnym intryg. Wiem, że jeśli kogoś uznał za swojego przyjaciela, był mu wierny do końca. Nie miał jednak zbyt wielu przyjaciół. Może stawiał im wysoką, zbyt wysoką poprzeczkę, by mogli ją przeskoczyć. Był trudny w przyjaźni, wymagający, lecz nigdy nie narzucał się”. [http://dziennikarzerp.eu/ARCHIWUM/2005-2009/koszutski.html, dostęp 5.04.2023 r.].

Członek: Związku Literatów Polskich, w latach 1946–1948 członek Polskiej Partii Socjalistycznej, od 1948 r. należał do PZPR.

Odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi, w 1964 r. otrzymał nagrodę  literacką miasta Wrocławia.

Pochowany na  cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa

Koszutski  K.,  Trudny horyzont (arkusz poetycki), Wrocław 1957.

Koszutski  K., Spotkanie o zmierzchu (opowiadania), Wrocław 1958.

Koszutski  K., Ostatnia ziemia (poezje), Katowice 1959.

Koszutski  K., Szeptem (poezje),Wrocław 1960.

Koszutski  K., Dorzecza dosłowności (poezje), Wrocław 1965.

Koszutski  K., Nie wierzcie tulipanom (opowiadania), Częstochowa 1966.

Koszutski  K., W miasteczku za trzy grosze (opowiadania), Katowice 1967.

Koszutski  K., Uprawianie pamięci (poezje),Wrocław 1976.

Koszutski  K., Świadectwo tożsamości (poezje),Wrocław 1980.

Koszutski  K., Imiona bezsenności (opowiadania),Katowice 1987.

Warszawa 1995, s. 195-196.

Kto jest kim w Polsce, Warszawa 1984, s. 437.

Srokowski S., „Kalendarz Wrocławski 1998”, Wrocław 1998.

http://dziennikarzerp.eu/ARCHIWUM/2005-2009/koszutski.html, [dostęp: 5.04.2023 r.].

Autor hasła

Maria Kalczyńska