Kazimierz Fritz

ur. 11.03.1896 r. w Drohobyczu, woj. lwowskie (obecnie Ukraina), zm. 09.11.1979 r. w Warszawie – lekarz dermatolog, obrońca Lwowa, powstaniec warszawski.

Imię i nazwisko	Kazimierz Fritz
Data i miejsce urodzenia	11.03.1896, Drohobycz
Data i miejsce śmierci	9.11.1979, Warszawa
Zawód	lekarz dermatolog

Nekrolog Kazimierza Fritza

Kazimierz Fritz pochodził z rodziny o austriackich korzeniach, ojciec Ludwika (1863–1945), produkował pojazdy konne, matką była Antonina z domu Czemeres (1859–1931). Miał sześcioro rodzeństwa: braci Józefa, Jana i Romana oraz siostry Wiktorię, Marię i Zofię. Uczęszczał do C.K. Gimnazjum Humanistycznego im. Franciszka Józefa w Drohobyczu. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby wojskowej w armii austriackiej. W kwietniu 1915 r. został chorążym sanitarnym i wstąpił do Legionów. W 1917 r. został oddelegowany na studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Cesarza Franciszka I (ówczesna nazwa uniwersytetu lwowskiego). W listopadzie 1918 r. wziął czynny udział w obronie Lwowa. Był w załogach Szpitala „Technika” w gmachu Politechniki i Szpitala „Dwójki” w Domu Inwalidów Wojennych na ulicy Kleparowskiej 35. Uczestnictwo w obronie Lwowa do końca życia było źródłem jego wielkiej dumy. 1 kwietnia 1919 r. został awansowany do stopnia porucznika. Był oficerem łącznikowym do spraw sanitarnych przy Dowództwie Wojsk Byłego Zaboru Pruskiego (10.07.1919–1.10.1919). W 1920 r. został kapitanem. W 1921 r. wrócił do Lwowa na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK), by uzyskać pełne kwalifikacje zawodowe. W czasie studiów odbywał szkolenia wojskowe, wchodził w skład załogi Szpitala Rejonowego w Stryju, później przeniesiono go do 9. pułku artylerii ciężkiej, z jednoczesnym stałym odkomenderowaniem na studia na UJK. Uczestniczył w specjalnym kursie sanitarnym w Wojskowej Szkole Sanitarnej w Warszawie (12.07.1924–6.09.1924). Dyplom doktora wszech nauk lekarskich uzyskał 4 lipca 1925 r. na Wydziale Lekarskim UJK we Lwowie.

Po ukończeniu studiów był młodszym lekarzem w 48. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie, a później w 19. Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa we Lwowie (1926–1927). Interesował się dermatologią, specjalność ta była niezwykle cenna w wojsku ze względu na szerzące się w armii choroby skóry oraz choroby weneryczne. 23 grudnia 1927 r. objął funkcję ordynatora oddziału skórno-wenerycznego w 9. Szpitalu Okręgowym w Brześciu nad Bugiem. Jednocześnie pełnił obowiązki referenta w Szefostwie Sanitarnym Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu nad Bugiem (23.10.1931–31.01.1936)). 1 stycznia 1931 r. otrzymał awans na stopień majora. W styczniu 1936 r. został starszym ordynatorem oddziału skórno-wenerycznego 7. Szpitala Okręgowego w Poznaniu. Uczestniczył w II Kursie Szefów Sanitarnych, którego nadrzędnym celem było przygotowanie kadry kierowniczej do dowodzenia pododdziałami służby zdrowia na polu walki (1.11.1938–1.05.1939). W 1939 r. zawarł związek małżeński z Antoniną Purtal.

Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. został komendantem 701. Szpitala Polowego (wystawianego przez Kadrę Zapasową 7. Szpitala Okręgowego) w składzie 14. Dywizji Piechoty w ramach Armii „Poznań”. Po kapitulacji pracował w szpitalu jenieckim w Łowiczu. W grudniu 1939 r. rozpoczął pracę w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, którego kadrę lekarską stanowili w większości zawodowi oficerowie, co sprzyjało rozwojowi działalności konspiracyjnej. K.F. pracował tam do stycznia 1945 r. Podczas powstania warszawskiego był żołnierzem "Bakcyla" (Sanitariatu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej). 5 sierpnia 1944 r. Niemcy wtargnęli do Szpitala Ujazdowskiego i nakazali jego ewakuację. Pacjenci i personel (łącznie 1491 osób) wyruszyli do Zakładu ss. Rodziny Marii przy ulicy Chełmskiej 19, gdzie odtworzono Szpital Ujazdowski. Wówczas placówka była najważniejszym ośrodkiem pomocy medycznej na Dolnym Mokotowie. W skrajnie trudnych warunkach, pod ciągłym ostrzałem i bombardowaniami, przy braku podstawowych środków medycznych i żywnościowych, cała załoga szpitala z poświęceniem udzielała pomocy rannym powstańcom i cywilom. 30 sierpnia 1944 r. Niemcy zbombardowali szpital, w którym przebywało 800 rannych (zginęło wówczas 150 osób). Po tym zdarzeniu komendant placówki nakazał jej ewakuację na Górny Mokotów, gdzie została odtworzona przy ulicy Puławskiej 91. Część personelu trafiła na Sadybę. Po powstaniu Szpital Ujazdowski znalazł się w Milanówku, skąd w listopadzie 1944 r. został przetransportowany do Krakowa. W styczniu 1945 r. zakład został rozwiązany. Podczas II wojny światowej w obozie w Gros-Rosen zginął brat K.F. Józef wraz z żoną Elżbietą.

K.F. po II wojnie światowej znalazł się na Górnym Śląsku, gdzie włączył się aktywnie w odbudowę polskiej służby zdrowia. Pracował w Ubezpieczalni Społecznej w Chorzowie, a także zorganizował i prowadził w tym mieście poradnię skórno-wenerologiczną. W 1955 r. w Szpitalu Miejskim w Chorzowie stworzył oddział dermatologiczny, którym kierował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Po zakończeniu pracy zawodowej wrócił z żoną do Warszawy i zamieszkał przy ulicy Śliskiej 3/18. Bardzo aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (PTL). Był pomysłodawcą i inicjatorem stworzenia Domu Lekarza Seniora, na potrzeby którego przekazał blisko 2 miliony złotych z rodzinnego majątku. Z okazji dziesięciolecia funkcjonowania, decyzją Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2002 r., zakład otrzymał nazwę – Dom Lekarza Seniora im. dr Kazimierza Fritza.

Odznaczony: dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972 r.) i odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”.

Pochowany w rodzinnym grobie na Starych Powązkach w Warszawie.

Bibliografia przedmiotowa

Brożek K., Fritz Kazimierz Rudolf, [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, red. nauk. A. Puzio, t.1, Katowice 1993, s. 99.

Brożek K., Polsce lekarze na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim od końca XIX do połowy XX wieku, Katowice 2009, s. 212.

Janicki K., Dzieje szpitalnictwa wojskowego w Poznaniu, Oświęcim 2016, s. 213.

Janicki K., Poznańscy lekarze wojskowi w dwudziestoleciu międzywojennym, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2010. t. 73, s. 43-44.

Kopociński K., Kopociński Z., Zarys organizacji i działalności 9. Szpitala Okręgowego w Brześciu nad Bugiem w latach 1920–1939, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2010, t. 73, s. 46-48.

K. Kopociński, Z. Kopociński, C. Jeśman, Mjr dr Kazimierz Rudolf Fritz (1896–1979) – obrońca Lwowa, powstaniec warszawski, człowiek wielkiego serca i ducha, „Lekarz Wojskowy” 2017, nr 3, s. 317–322.

https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/kazimierz-fritz,10423.html

Autor hasła

Marta Kasprowska-Jarczyk [grudzień 2022 r.]