Janina Mierzecka
z domu Felsztyn, ur. 4 lipca 1896 r. we Lwowie, zm. 26 lutego 1987 r. w Warszawie – artystka fotograf i artystka grafik, historyk fotografii.
| |
|---|---|
| Imię i nazwisko | Janina Mierzecka |
| Data i miejsce urodzenia | 4.07.1896, Lwów |
| Data i miejsce śmierci | 26.02.1987, Warszawa |
| Zawód | artystka fotograf, artystka grafik, historyk fotografii |
Janina Mierzecka początkowo pobierała nauki w Cesarsko-Królewskiej Szkole Przemysłowej we Lwowie (Od 1929 Państwowa Szkoła Techniczna im. Stanisława Szczepanowskiego, obecnie Lwowski Państwowy Instytut Sztuki Dekoracyjnej i Stosowanej im. Iwana Trusza) pod okiem profesorów Zygmunta Rozwadowskiego i Edwarda Piestucha. Ukończyła też kurs rysunku, po którym uczyła dzieci w prywatnej szkole podstawowej. Następnie poświęciła się grze na fortepianie – w 1918 r. zdała państwowy egzamin z muzyki w Konserwatorium we Lwowie. W latach 1920-1922 uczęszczała na wykłady z muzykologii, prowadzone przez prof. Adolfa Chybińskiego. Jej zainteresowania artystyczne orbitowały zarówno wokół sztuk plastycznych jak i muzyki.
Kolejno zainteresowała się fotografią. Naukę w tej dziedzinie rozpoczęła w 1925 pod okiem Henryka Mikolascha, z którym niedługo zaczęła wspólnie prowadzić pracownię fotograficzną. Jeszcze w tym samym roku J.M. otrzymała dyplom zawodowego fotografa i została członkinią zarządu Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Dzięki temu po raz pierwszy mogła zaprezentować swoje prace na IX Lwowskiej Wystawie Fotografii Artystycznej. Jej kariera zawodowa nabrała tempa – w 1926 r. wykonywała sesję zdjęciową pierwszej damy Michaliny Mościckiej, a także portrety rodziny Piłsudskich. W tym samym roku celem ubogacenia warsztatu artystycznego, zaczęła pobierać lekcje grafiki u prof. Ludwika Tyrowicza.
W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. jej maż –– wybitny dermatolog i polski pionier medycyny pracy Henryk Mierzecki (1891-1977) prowadził badania nad wpływem wykonywanego zawodu na zmiany skórne zachodzące na dłoniach. J.M. uzupełniała ustalenia męża o fotografie 120 par rąk przedstawicieli różnych profesji. Jest to jedyny znany zbiór tego typu na świecie. Zdjęcia z tej kolekcji były wystawiane w m.in. w Genewie, Budapeszcie, Londynie i Tokio. Owocem współpracy małżonków była wydana w 1939 r. książka pt. „Ręka pracująca”.
W 1933 r. J.M. została członkiem rzeczywistym Fotoklubu Polskiego. Rok później wyróżniono ją medalem na IV Międzynarodowej Wystawie Fotograficznej w Zurychu.
W 1940 r. rozpoczęła pracę w Muzeum Przemysłu Artystycznego we Lwowie. W 1945 r. przeniosła się do Warszawy, gdzie jako fotograf pracowała w Muzeum Narodowym. Dokumentowała tam m.in. zniszczenia stolicy. W 1947 r. stała się jednym ze współzałożycieli Związku Polskich Artystów Fotografików.
W 1949 r. wraz z mężem przeniosła się do Wrocławia, gdzie rozpoczęła pracę w Muzeum Narodowym i Akademii Medycznej, organizując tam własne pracownie fotograficzne. Została też komisarzem II Wystawy Fotografiki Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego. W 1950 r. została prezesem wrocławskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (obecnie Dolnośląskie Stowarzyszenie Artystów Fotografików i Twórców Audiowizualnych). Współpracowała m.in. z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. W 1959 r. wydała podręcznik – Fotografia zabytków i dzieł sztuki, w którym zawarła swoje doświadczenia dotyczące dokumentowania fotograficznego obiektów sztuki. W opublikowanej w 1961 r. książkę Stary i nowy Wrocław znalazło się wiele jej zdjęć. W 1970 r. Mirzeccy powrócili do Warszawy, ale jeszcze przez dwa lata J.M. dokumentowała zmiany zachodzące w tkance urbanistycznej Wrocławia. Ostatnim dużym projektem, którego się podjęła, było wykonanie 100 zdjęć do Historii Chin Witolda Rodzińskiego. W 1981 r. opublikowała swoje wspomnienia – Całe życie z fotografią.
Znaczna ilość prac J.M. znajduje się we wrocławskim Muzeum Architektury. Jej spuścizna obejmuje 522 sztuki negatywów i wywołanych zdjęć pomiędzy latami pięćdziesiątymi a siedemdziesiątymi XX w. Znaczna część to fotografie Wrocławia.
Miała dwoje dzieci – syna Romana i córkę Aleksandrę. Spoczywa na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.
Bibliografia podmiotowa
Mierzecka J. J., Całe życie z fotografią, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981.
Mierzecki H., Mierzecka J. (fot.), Ręka Pracująca, Warszawa 1939.
Bibliografia przedmiotowa
Sobota A., Mierzecka Janina, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. Harasimowicz J., Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006, s. 535.
Radkiewicz M., „Ręce pracujące” w dokumentacji fotograficznej Janiny Mierzeckiej i medycznej Henryka Mierzeckiego, „Kultura Współczesna” 1(99)/2018, s. 54-64.
https://www.lwow.com.pl/garliccy/janina-mierzecka.html [dostęp: 11 VIII 2023].
https://www.czczaplinski.com/post/portret-z-histori%C4%85-janina-mierzecka [dostęp: 11 VIII 2023].
Autor hasła
Mateusz Adamczyk