Franciszek Longchamps de Berier

ur. 29.09.1912 r. we Lwowie, zm.19.05. 1969 r. profesor nauk prawnych, pedagog, redaktor, oficer wojska polskiego.

Imię i nazwisko	Franciszek Longchamps de Berier
Data i miejsce urodzenia	29.09.1912, Lwów
Data i miejsce śmierci	19.05.1969, Wrocław
Zawód	pracownik akademicki, wojskowy

Urodził się we Lwowie jako syn adwokata Bogusława Longchamps de Berier i Felicji z Kamieńskich pochodzącej z Poznania. W latach 1922-1930 Franciszek uczęszczał do III Gimnazjum Państwowego im. Stefana Batorego we Lwowie, gdzie 15.05. 1930 r. otrzymał świadectwo maturalne. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza. W latach 1930 – 1935 r. z przerwą w roku akademickim 1932/33 roku studiował pod kierunkiem wybitnych znawców przedmiotu m.in prof. dr Oswalda Balzera z historii prawa polskiego oraz profesora Tadeusza Bigo i docenta Mariana Zimmermanna zajmujących się prawem administracyjnym. Tę dziedzinę wybrał Franciszek jako główny kierunek swoich zainteresowań badawczych. Po obronie magisterium 8.06.1935 r. działał jako wolontariusz młodszy asystent przy Katedrze Prawa Administracyjnego uczestnicząc w seminarium prof. Edwarda Pazdry i prof. Tadeusza Bigo. W tym charakterze funkcjonował do 31.08. 1938 r., przygotowując pracę doktorską zatytułowaną: “Ograniczenie własności nieruchomości w polskim prawie administracyjnym”, którą obronił 2.07.1938 r. Etat starszego asystenta etatowego otrzymał 1.04.1939 roku. Jednocześnie w okresie od 1.07. 1935 r. do 31.08. 1939 r. odbywał aplikację adwokacką w Lwowskiej Izbie Adwokackiej. Karierę naukową i zawodową przerwał wybuch II wojny światowej.

Odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1932/1933). Otrzymał przydział do 9. Pułku Ułanów w Trembowli. Brał udział w manewrach pułku w 1933 r. i 1934 r., był oficerem rezerwy tej formacji wojskowej. 27.08.1939 r. został zmobilizowany do swojego pułku jako porucznik rezerwy. 1.09. 1939 roku 9. Pułk Ułanów został przerzucony do Nekli pod Wrześnią i włączony do Armii Poznań. W Kampanii Polskiej Franciszek walczył pod Kutnem oraz w Puszczy Kampinoskiej. Został oficerem ordynansowym dowódcy pułku, podpułkownika dyplomowanego Klemensa Rudnickiego. 19.09. został ranny i przewieziono go do Warszawy, gdzie był leczony w Szpitalu św. Ducha. Rozkazem dowódcy obrony Warszawy został odznaczony Krzyżem Walecznych (28,09.). W lutym 1940 roku został wywieziony przez Niemców do obozu jenieckiego – oflag XII A, następnie szpitala jenieckiego Hadammer w Nadrenii. W maju 1942 roku znalazł się w Oflagu VII A – Murnau. Franciszek zorganizował dla swoich współtowarzyszy kursy prawnicze i języka francuskiego. 29 .04. 1945 roku obóz został wyzwolony przez Oddział III armii amerykańskiej. W czasie swojego pobytu w amerykańskiej strefie okupacyjnej udzielał on pomocy Polakom wywiezionym na roboty.

2.12.1945 r. powrócił do Polski i podjął pracę jako starszy asystent w katedrze Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po latach wspominał: „Na schodach Uniwersytetu spotkałem prof. Bigo, który mnie zachęcił do wyjazdu do Wrocławia, gdzie organizował się Wydział Prawa”.^[1]

1.01. 1946 r. objął stanowisko adiunkta w Katedrze Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Wrocławskiego. 1.09.1947 awansował na stanowisko zastępcy profesora. W 1948 r. przedstawił pracę habilitacyjną “Założenia nauki administracji”, które poświęcił dogłębnej analizie doktryny europejskiego państwa liberalnego. Praca została jednak skrytykowana przez władzę i badacz utracił pracę na uczelni. Podjął wówczas współpracę redakcyjną z wydawnictwem Polskiego Towarzystwa Naukowego. W czasie odwilży 1.07. 1955 roku otrzymał nominację na stanowisko profesora nadzwyczajnego przy Katedrze Prawa Administracyjnego. W latach 1956 – 1962 pracował w Instytucie Nauk Prawnych. W tym czasie rozpoczął się trwający trzy lata proces starań o tytuł profesora na Uniwersytecie Wrocławskim. Ostatecznie Uchwałą Rady Państwa z dnia 23.09.1963 r. nadano mu tytuł profesora zwyczajnego. Rok później 23.09. 1964 r. otrzymał nominację na kierownika Katedry Prawa Administracyjnego na UWr.

Jego doświadczenia naukowe wzbogacały liczne staże: w Paryżu, Lyonie, Wiedniu czy w Belgii. Pozostawił po sobie kilkadziesiąt wydawnictw i prac redakcyjnych. Prowadził również pracę pedagogiczną prowadząc wykłady, seminaria i proseminaria ze swoich specjalności. Pod jego kierunkiem powstało szereg doktoratów i prac habilitacyjnych. ZOstał odznaczony m.in.

Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (1939) oraz Krzyżem Walecznych (1939).

Zmarł 19.05. 1969 r. został pochowany na cmentarzu Św. Rodziny we Wrocławiu.

Był mężem Leonilli zd. Siemieńskiej.

Bibliografia podmiotowa

Franciszek Longchamps de Berier, O pojęciu stosunku administracyjno-prawnego w gospodarce państwowej, Wrocław 1958

Franciszek Longchamps de Berier, O pojęciu stosunku prawnego w prawie administracyjnym, Wrocław 1964

Franciszek Longchamps de Berier, Współczesne kierunki w nauce prawa administracyjnego na Zachodzie Europy, Warszawa 1968

Bibliografia przedmiotowa

Archiwum UWr, Akta osobowe Longchamps de Berier Franciszek Bogusław 1946-1969, sygn. 138

Franciszek Longchamps de Berier (w:) Album dwudziestolecia Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta we Wrocławiu (1945-1965), sygn 734/I, s.492-495

Chełmoński Adam, Franciszek Longchamps de Berier (w:) Uczeni wrocławscy (1945-1979), red. Jan Trzynadlowski, Wrocław 1980, s.109-111

Jeżewski Jan, Franciszek Longchamps de Berier. Życie i twórczość, „Państwo i Prawo”, PAN KNP, R.LXXIV 2019, z.5 (879), s. 11- 20

Autor hasła

Halina Okólska

Przypisy

^[1] Franciszek Longchamps de Berier (w:) Album dwudziestolecia Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta (1945-1965),sygn.734/I, s.493