Ewa Maleczyńska

ur. 31.05.1900 r. we Lwowie, zm. 19.10.1972 r. we Wrocławiu – historyczka, profesorka, pracowniczka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Imię i nazwisko	Ewa Maleczyńska
Data i miejsce urodzenia	31.05.1900, Lwów
Data i miejsce śmierci	19.10.1972, Wrocław
Zawód	historyczka, nauczycielka, pracownik akademicki

Urodziła się w inteligenckiej rodzinie. Jej ojcem był nauczyciel Ludwik Szweiger, a matką – Maria z Biernackich. Pobierała naukę w lokalnej szkole. W 1918 r. uzyskała świadectwo dojrzałości i rozpoczęła nauczanie w Chodlu. W latach 1919–1923 studiowała historię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. 24 marca 1924 r. obroniła pracę doktorską pt. Uposażenie węgierskich grodów nadważańskich, napisaną pod kierunkiem prof. Stanisława Zakrzewskiego i uzyskała stopień doktora filozofii. W tym samym roku wyszła za mąż za historyka Karola Maleczyńskiego. Pracowała m. in. w VII Gimnazjum Państwowym we Lwowie, stale rozwijając swoje zainteresowania związane z metodyką nauczania historii.

W czasie wojny pracowała jako nauczycielka w XIII Szkole Średniej we Lwowie, prowadziła także tajne nauczanie. W 1946 r. przyjechała do Wrocławia i rozpoczęła pracę jako nauczycielka historii w II i III Gimnazjum Państwowym. Ponadto wykładała na Uniwersytecie Wrocławskim oraz kierowała Ośrodkiem Dydaktycznym Historii i Nauki o Polsce Współczesnej. W 1947 r. uzyskała habilitację, a w 1950 r. została profesorem nadzwyczajnym. Przez znaczną część swojej kariery naukowej była kierownikiem Katedry/Zakładu Historii Polski i Powszechnej do końca XV wieku. Profesurę zwyczajną uzyskała w 1966 r. Była członkinią PPS, potem PZPR. Pod koniec lat pięćdziesiątych jej poglądy uległy zmianie, przez co została odsunięta od władz partyjnych. W marcu 1968 r. dokonano rewizji w jej gabinecie.

Kierowała Zakładem Historii IH PAN, zasiadała w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego, była rzeczoznawcą Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki oraz członkiem Rady Naukowej Wydawnictwa Ossolineum. Począwszy od 1950 roku była redaktorem Śląskiego Kwartalnika Historycznego „Sobótka”. W 1969 otrzymała doktorat honoris causa Uniwersytetu im. Jana Ewangelisty Purkyniego w Brnie.

Odznaczona (wybór): Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Budowniczego Wrocławia, Odznaką „Zasłużony dla Dolnego Śląska”.

Zginęła tragicznie w 1972 r. we Wrocławiu. Pochowana na Cmentarzu Osobowickim, razem z mężem, prof. Karolem Maleczyńskim (13/176/8).

Bibliografia podmiotowa

Pełne zestawienie zob. K. Matwijowski, Prof. dr Ewa Maria Maleczyńska (w 90 rocznicę urodzin), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1990 r. 45, z. 4, s. 543-552.)

Maleczyńska E., Książęce lenno mazowieckie 1351–1526, Lwów 1929.

Maleczyńska E., Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w latach 1422–1434, Lwów 1936.

Maleczyńska E., Związki kulturalne Polski z zagranicą w epoce piastowskiej. Z 69 rycinami w tekście, Lwów 1939.

Maleczyńska E., Polskie tradycje naukowe i uniwersyteckie Wrocławia , Wrocław 1946.

Maleczyńska E., Historia średniowieczna, Wrocław 1947.

Maleczyńska E., Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV wieku wobec zagadnień zachodnich (studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów), Wrocław 1947.

Dolny Śląsk t. 1. Przyroda, gospodarka, kom. red. E. Maleczyńska, B. Olszewicz, Z. Rysiewicz, Wrocław 1948.

Dolny Śląsk t. 2. Dzieje, kultura, kom. red. E. Maleczyńska, B. Olszewicz, Z. Rysiewicz, Wrocław 1948.

Szkice z dziejów Śląska, red. E. Maleczyńska, Warszawa 1953.

Maleczyński K. [i in.], Dzieje Śląska, red. E. Maleczyński, K. Maleczyński, Warszawa 1955.

Z dziejów postępowej ideologii na Śląsku w. XIV-XVI, red. E. Maleczyńska, Wrocław 1956.

Maleczyńska E., Ruch husycki w Czechach i w Polsce, Warszawa 1959.

Maleczyńska E., Wrocławskie panie piastowskie i ich partnerzy, Wrocław 1966.

Maleczyńska E., Życie codzienne Śląska w dobie odrodzenia, Warszawa 1973.

Bibliografia przedmiotowa

Pełne zestawienie zob. K. Matwijowski, Prof. dr Ewa Maria Maleczyńska (w 90 rocznicę urodzin), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1990, R. 45, z. 4, s. 543-552.)

Gilewska-Dubis J., Profesor Ewa Maleczyńska - historyk i przyjaciel, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1997, R. 52, nr 3-4, s. 287-293.

Kulak T., Profesor Ewa Maleczyńska wśród prekursorów edukacji regionalnej i lokalnej w polskim szkolnictwie średnim w latach 1931–1939, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2004, R. 59, z. 3, s. 423-433.

Leszczyński J., Ewa Maria Maleczyńska 31 V 1900–19 X 1972, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1973, R. 28, z. 1, s. 147-152.

Matwijowski K., Lwowscy historycy współtwórcami wrocławskiego ośrodka badań historycznych. Prof. dr hab. Ewa Maria Maleczyńska, [w:] Człowiek, idea, dzieło. Prace dedykowane Profesor Stefanii Walasek, red. B. Jędrychowska, Wrocław 2013, s. 97-103.

Matwijowski K., Prof. dr Ewa Maria Maleczyńska (w 90 rocznicę urodzin), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1990, R. 45, z. 4, s. 543-552.

Szajda M., Profesor Ewa Maleczyńska. Przeszczepiona do Wrocławia.

https://www.zajezdnia.org/uploads/media/default/0001/08/ff00eb29064b762ebc58afa6d1b94e05422a3190.pdf [dostęp 1.10.2022]

Autor hasła

Kacper Rosner-Leszczyński [październik 2022 r.]