Bronisław Żeglin

pseudonim „Biłgoraj”, „Borowiec”, „Ordon”, „Orsza”, „Tarnopolski”, „44”, ur. 27.07.1910 r. w Ostrowiu, powiat sokalski (obecnie Ukraina), zm. 4.10.1994 r. w Elblągu – major, żołnierz Armii Krajowej.

Imię i nazwisko	Bronisław Szymon Żeglin
Data i miejsce urodzenia	27.07.1910, Ostrowie
Data i miejsce śmierci	4.10.1994, Elbląg
Zawód	wojskowy

Bronisław Żeglin był synem Dominika, pracownika PKP i Katarzyny z d. Kunach. Miał pięcioro rodzeństwa. Uczył się w gimnazjum w Sokalu, III gimnazjum im. Stefana Batorego we Lwowie oraz w Żółkwi, gdzie w 1931 r. uzyskał maturę. W latach 1931-1934 kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie. Został mianowany podporucznikiem i w 1934 r. otrzymał przydział do 52 Pułku Piechoty, gdzie dowodził plutonem i kompanią. W październiku 1938 r. jako młody oficer 52 pp brał udział w akcji dywersyjnej na Rusi Zakarpackiej, jako dowódca plutonu w kompanii „Szymon”. W pierwszych miesiącach 1939 r. został dowódcą plutonu narciarskiego, który uczestniczył w ochronie pogranicza.

W wojnie obronnej został dowódcą 2 kompani ckm w 52 pp. Brał udział w walkach pod Starachowicami i Iłżą. Po rozbiciu oddziałów we wrześniu 1939 r. wrócił w rodzinne strony i do sierpnia 1940 r. ukrywał się po stronie okupanta niemieckiego. Kiedy wraz z żoną próbował przedostać się do rodziny żony w Załoścach, w województwie tarnopolskim, został schwytany i wciągnięty do wywiadu sowieckiego przeciw Niemcom. Kilkakrotnie przekraczał granicę, meldunki zanosił do Rawy Ruskiej. Ostatni raz przeszedł na stronę sowiecką w czerwcu 1941 r. na kilka dni przed wybuchem wojny niemiecko-sowieckiej. Po zajęciu przez Niemców terenów Małopolski Wschodniej ukrywał się aż do czerwca 1942 r. u rodziny żony w Załoścach. Nawiązał kontakt z Armią Krajową (AK) w Złoczowie. Ze Złoczowa został skierowany w lipcu 1942 r. do Tarnopola. Od sierpnia 1942 r. pełnił obowiązki komendanta Inspektoratu Tarnopol. W tym czasie podniósł dwukrotnie stan liczebny żołnierzy AK – zorganizował 34 plutony w 5 kompaniach. W październiku i listopadzie 1942 r. był przejściowo szefem Oddziału II B – kontrwywiadem Komendy Okręgu. Ponownie został mianowany na stanowisko komendanta Inspektoratu Tarnopol w marcu 1943 r., następnie w lecie 1944 r. został oddelegowany na stanowisko szefa sztabu Okręgu Tarnopol. Funkcja komendanta Okręgu została mu powierzona w styczniu 1945 r. (po aresztowaniu Bronisława Zawadzkiego). Przeniósł się wtedy do Kretowiec koło Zbaraża i do listopada 1945 r. redagował pismo „Polak Kresowy”. Obowiązki komendanta Okręgu Tarnopol pełnił do końca 1945 r.

W grudniu 1945 r. zamieszkał na Górnym Śląsku. Zorganizował i kierował eksterytorialnym Okręgiem Tarnopolskim Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość WiN (kryptonim „BBS-i”, „Karkonosze”). Obszarem działania Okręgu były miejscowości na Górnym Śląsku i w Małopolsce. Podczas likwidacji przez Urząd Bezpieczeństwa struktur konspiracji tarnopolskiej zdołał uniknąć aresztowania, ukrywał się początkowo u rodziców w okolicach Łańcuta, a później w Gliwicach (w domu Wiktora Szumlewicza). W kwietniu 1947 r. wyjechał do Elbląga, gdzie osiedlił się na stałe razem z żoną pod przybranym nazwiskiem Bolesław Prześlak. Pracował kolejno jako brakarz w przedsiębiorstwie „Paged” i jako magazynier w Zakładach Przemysłu Drzewnego. 25 lipca 1956 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Zwolniono go z więzienia 6 sierpnia 1956 r. i odpowiadał z wolnej stopy. Śledztwo przeciwko niemu trwało do grudnia 1956 r. Na mocy amnestii z 27 kwietnia 1956 r. Sąd Wojewódzki w Zielonej Górze na rozprawie w styczniu 1957 r. umorzył jego sprawę. Wówczas wrócił do swojego rodowego nazwiska.

W latach 1963-1967 był sekretarzem Rady Zakładowej w swoim zakładzie pracy i sekretarzem ekonomicznym Konferencji Samorządu Robotniczego oraz członkiem Komisji Ekonomicznej przy Wojewódzkiej Radzie Związków Zawodowych w Gdańsku. W 1965 r. był ławnikiem Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w Gdyni, a w 1966 r. ławnikiem Kolegium ds. Wykroczeń prezydenta miasta Elbląga. 5 stycznia 1976 r. przeszedł na emeryturę.

Odznaczony Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Został pochowany w Elblągu.

Bibliografia przedmiotowa

Balbus T., “Ostatni kapitanowie”. Epilog Komendy Obszaru Lwowskiego “Nie” ewakuowanej na ziemie zachodnie Polski, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2002, nr 1/2.

Bronisław Żeglin, http://listawykletych.pl/katalog/zeglin-bronislaw/ [dostęp 8.10.2023].

Bronisław Żeglin, pseud. Borowiec, Ordon, Orsza, 44, https://baza.muzeum-ak.pl/zolnierz/41805/ [dostęp 8.10.2023]

Mazur G., Węgierski J., Konspiracja lwowska 1939-1945. Słownik biograficzny, Katowice 1997, s. 236-238.

Węgierski J., Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol, Kraków 1996.

Żeglin Bronisław, Major piechoty w stanie spoczynku, https://www.dws-xip.com/PW/bio/Zz4c.html [dostęp 8.10.2023]

https://baza.muzeum-ak.pl/zolnierz/41805/ [dostęp 8.10.2023]

Autor hasła

Marta Kasprowska-Jarczyk