Apolinary Wałęga
ur. 5.05.1888 r. w Moszczenicy (Małopolska), zm. 8.07.1958r. w Wałbrzychu – duchowny rzymskokatolicki
| Imię i nazwisko | Apolinary Wałęga |
| Data i miejsce urodzenia | 5.05.1888, Moszczenica |
| Data i miejsce śmierci | 8.07.1958, Wałbrzych |
| Zawód | duchowny rzymskokatolicki |
Apolinary Wałęga był synem Ludwika i Apolonii z domu Kijek. Uczył się w gimnazjum w Jaśle. Po zdaniu matury w 1907r. wstąpił do seminarium duchownego we Lwowie i rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. 2 lipca 1917 r. w Katedrze Lwowskiej przyjął świecenia kapłańskie z rąk abp Józefa Bilczewskiego (1860-1923).
W latach 1911-1913 pracował jako wikariusz parafii Bełz (woj. lwowskie), a następnie do 1917 r. – Tarnopola i parafii katedralnej we Lwowie. W latach 1917-1924 prowadził także katechezy w Szkole Powszechnej Męskiej i w III Państwowym Gimnazjum we Lwowie.
W okresie międzywojennym, w latach 1924-1934 sprawował funkcję proboszcza w parafii Kulików (woj. tarnopolskie). W kolejnych latach 1934-1946 osiadł w Tarnopolu, gdzie pełnił funkcje dziekana.
W 1934 r., za szczególne zasługi dla kościoła lokalnego, ks. A. W. został kanonikiem honorowym Kapituły Metropolitalnej Lwowskiej, zobowiązanym do sprawowania określonych obrzędów liturgicznych.
W czasie II wojny światowej i okupacji w latach 1942-1944 został mianowany wikariuszem generalnym abp Bolesława Twardowskiego ( 1864-1944) oraz w latach 1944-1946 – abpa Eugeniusza Baziaka (1860-1962).
[Cyt.;] – „Korzystając z uprawnień tego urzędu mógł w wypadkach pilnych i nie cierpiących zwłoki załatwić bardzo ważne sprawy diecezjalne, jak przenoszenie kapłanów zagrożonych napadami band ukraińskich, zwalnianie ich z zajmowanych stanowisk i czuwaniem nad sprawami Kościoła, znajdującego pod naciskiem sił, dążących do jego zniszczenia i zadania mu najdotkliwszych ciosów”. [http://www.sowiniec.com.pl/php/2_p_odrodzona.php?ID3=136&s=4&li=0&sort=SYG1, dostęp: listopad 2023 r.].
W ramach ekspatriacji w roku 1946 wyjechał ostatnim transportem z wiernymi do administratury apostolskiej we Wrocławiu. Zabrał ze sobą cudowny wizerunek Madonny Nieustającej Pomocy (pochodzący z 1908 r.), z Kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z Tarnopola.
[Cyt.:] – „Ostatni proboszcz Tarnopola trwał do ostatka na ruinach swojej parafii. Trwał prawie o rok dłużej niż ogół sterroryzowanych do opuszczenia ziemi rodzinnej Tarnopolan. Razem ze swoimi współpracownikami: ks. Józefem Anczarskim i ks. Stanisławem Małaczyńskim obsługiwał przerażonych parafian i tych wszystkich, którzy z dalekich nieraz stron uciekali w popłochu do wojewódzkiego miasta. Wyjechał z Tarnopola w 1946 r. z resztą parafian, gdy się okazało, że okupant nie da zezwolenia na pozostanie przy kościele, wprawdzie zniszczonym, ale nadającym się do naprawy. Dłużej nie można już było trwać: nie było Tarnopola, nie było parafian”. [http://www.sowiniec.com.pl/php/2_p_odrodzona.php?ID3=136&s=4&li=0&sort=SYG1, dostęp: listopad 2023 r.].
Ks. Apolinary Wałęga w 1948 r. osiadł w świątyni Aniołów Stróżów w Wałbrzychu. Obraz z Tarnopola zawiesił na probostwie . Dopiero 8 września 1988 r. obraz umieszczono w kaplicy domu katechetycznego budującego się kościoła na Nowym Mieście. Parafię Matki Boskiej Nieustającej Pomocy erygował kard. Henryk Gulbinowicz dekretem z 27 VI 1989 r. W dniu 27 czerwca 2014 r. bp Ignacy Dec konsekrował kościół. Obraz został zawieszony uroczyście w ołtarzu głównym.
W latach 1946-1948, A.W. objął posługę duszpasterską w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kamieńcu Ząbkowickim. Zajmował się organizacją powojennego życia parafii. Był znanym organizatorem pielgrzymek do sanktuariów maryjnych na Śląsku, m.in. do Barda. Założył bibliotekę parafialną oraz rozwijał ruch ministrancki, katechizował młodzież. Na procesje Bożego Ciała przychodziły liczne rzesze wiernych (szacunki mówią o 10 tys. osób), co było źle odbierane przez władze komunistyczne. Starano sie różnymi metodami utrudnić proboszczowi obchody czerwcowe.
W latach 1948-1958 pracował w parafii Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu, początkowo jako wikariusz, a od 1951 r. proboszcz i dziekan. Od 1948 r. był sędzią posynodalnym i członkiem komisji egzaminacyjnej katechetów i moderatorem Sodalicji Mariańskiej w parafii Wałbrzych, członkiem komisji kwalifikacyjnej na probostwa i dziekanem honorowym dekanatu Wałbrzych i archiprezbiterem. Zasiadał w Kapitule Katedralnej we Wrocławiu.
W czasach PRL-u był inwigilowany przez służby administracji państwowej.
Odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi i Orderem Odrodzenia Polski.
Pochowany na cmentarzu parafii Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu.
5. października 2022 r. ks. Wiesław Rusin odsłonił i poświęcił tablicę upamiętniającą kolejnych proboszczów parafii pw. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu. Znaleźli się na niej kolejno: ks. Stanisław Gradowski, ks. Leonard Świderski, ks. Apolinary Wałęga, ks. Adolf Iwanciów, ks. Bogusław Wermiński i aktualny proboszcz.
Bibliografia przedmiotowa
Leszczyński M., Księża diecezjalni ekspatrianci Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego. Słownik Biograficzny, Warszawa 2020, s. 859-860.
Nochowicz T., Wałbrzyscy duszpasterze ks. Apolinary Wałęga i ks. Adolf Iwańciów, [w:] https://www.academia.edu/44679878/Wa%C5%82brzyscy_duszpasterze_ks_Apolinary_Wa%C5%82%C4%99ga_i_ks_Adolf_Iwanci%C3%B3w, dostęp: listopad 2023 r.
Schematyzm Diecezji Legnickiej, Legnica 2002, s. 720.
Kronika parafii Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu.
Autor hasła
Maria Kalczyńska