Antoni Knot
ur. 20.05.1904 r. w Kołomyi, w dawnym woj. stanisławowskim (obecnie Ukraina), zm. 2.01.1982 r. we Wrocławiu - historyk, bibliolog, działacz społeczny, naukowiec.
| |
|---|---|
| Imię i nazwisko | Antoni Knot |
| Data i miejsce urodzenia | 20.05.1904, Kołomyja |
| Data i miejsce śmierci | 2.01.1982, Wrocław |
| Zawód | naukowiec |
Antoni Knot pochodził z rodziny wojskowej. Ojciec był oficerem w armii austriackiej (zmarł w 1918 r.). Od 1904 r. rodzina mieszkała w Kołomyi na Podolu, gdzie w tym czasie stacjonował oddział wojskowy ojca. W latach 1910-1922 r. A. K. uczęszczał do szkoły powszechnej w Kołomyi oraz do gimnazjum klasycznego w Samborze ( w 1919 r. gimnazjum nadano imię Adama Mickiewicza), gdzie zdał maturę.
W latach 1922-1926, ze względu na swoje zainteresowania A. K. podjął studia humanistyczne na Wydziale Filozoficznym na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W trakcie edukacji, w latach 1925-1927, otrzymał stypendium na pogłębienie wiedzy. Praktykował jako bibliotekarz w Polskim Muzeum Szkolnym we Lwowie. Zdobywał także szlify pedagogiczne, zaznajamiał się z rozwojem oświaty i szkolnictwa. Kontynuując rozwój naukowy, w 1929 r. uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy Studia nad kulturalną działalnością Stefana Batorego, napisanej pod kierunkiem znanego uczonego, twórcy polskiej szkoły historii wychowania prof. Stanisława Łempickiego (1886–1947). Od 1929 r. uczył przedmiotów humanistycznych w Państwowej Szkole Ekonomiczno-Handlowej (przekształconej następnie w Państwowe Męskie Gimnazjum Kupieckie) oraz w Liceum Handlowym. W 1932 r. złożył egzamin państwowy na nauczyciela szkół średnich. W latach 1932-1936 pracował w Archiwum Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Od 1936 r. udzielał się m.in. w Towarzystwie Naukowym we Lwowie, założonym w 1901 r. (po 1945 r. – kontynuacja - Wrocławskie Towarzystwo Naukowe). W roku 1936 zaprezentował na posiedzeniu wydziału filologicznego rozprawę na temat: Geneza francuskiego przekładu Śpiewów historycznych J. U. Niemcewicza. W 1937 r. przejął po Kazimierzu Tyszkowskim redagowanie „Wiadomości Historyczno-Dydaktycznych” Organu Polskiego Towarzystwa Historycznego dla spraw nauczania historii, ukazującego się nakładem Drukarni Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.
W 1938 r. został współpracownikiem: Komisji do Dziejów Oświaty i Szkolnictwa Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, w 1945 r. - Komisji Historii Medycyny i Nauk Przyrodniczych, a w r. 1947 r. - Komisji Historycznej.
W okresie lwowskim podjął badania naukowe nad epoką Stefana Batorego oraz dotyczące historii kultury polskiej, mecenatu, kultury literackiej i szkolnictwa. Współpracował z licznymi czasopismami, gazetami, gdzie publikował artykuły naukowe, popularnonaukowe, sprawozdawcze poświęcone różnym zagadnieniom politycznym, społecznym, oświatowym i kulturalnym z historii i czasów najnowszych Polski.
Był stałym i długoletnim współpracownikiem Polskiego słownika biograficznego (1935-1961), w którym zamieścił biogramy uczonych, działaczy politycznych, nauczycieli i bibliotekarzy z czasów od XVI do XIX w. (m.in. Andrzej Abrek (senior i junior), Jan Darosław Amborski, Jakub Paschalis Arakiełowicz, Eugeniusz Babiński, Wincenty Sadok Barącz, Jan Batycki, Tadeusz Czacki, Edward Gniewosz, Julia Goczałkowska, Korneli Juliusz Heck, Władysław Łoziński i in.).
W 1938 r. związał się ze lwowskim Klubem Demokratycznym (założonym we Lwowie w 1937 r., była to organizacja społeczno-polityczna polskiej inteligencji, utworzona przez lewicowych piłsudczyków i bezpartyjnych lewicowców). W następnym roku przystąpił do Stronnictwa Demokratycznego, centrowej partii politycznej, założonej 15 kwietnia 1939 r. W latach 1937–1939 zasiadał w Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Średnich we Lwowie, założonej na początku lat 30. XX w. z inicjatywy wybitnego historyka okresu międzywojennego - Konstantego Chylińskiego (1881-1939).
Podczas okupacji Lwowa przez sowietów A. K. kierował biblioteką w Technikum Handlu Radzieckiego (dawne Liceum Handlowe), potem pracował w bibliotece Instytutu Historycznego lwowskiej filii Akademii Nauk Ukrainy, a następnie w 1941 r. - w Dziale Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej. Powadził także zajęcia dla studentów pedagogiki oraz konspiracyjnie wykłady i ćwiczenia z historii wychowania. Wraz z nastaniem władzy niemieckiej, w latach 1941-1944, był zatrudniony na stanowisku kustosza w Archiwum Miejskim. Od lipca 1944 do stycznia 1945 r. był dyrektorem Obwodowego Kolektora Biblioteki i naczelnikiem wydziału książkowego w instytucji państwowej Knyhokulttorh.
W połowie stycznia 1945 r. został przymusowo przesiedlony do nowej Polski. Początkowo zatrzymał się na Podkarpaciu w Przeworsku, gdzie organizował bibliotekę publiczną. Następnie przeniósł się na krótko do Krakowa. Na Uniwersytecie Jagiellońskim kierował referatem do spraw zabezpieczenia księgozbiorów podworskich na terenach województw: krakowskiego, rzeszowskiego i kieleckiego.
Jeszcze w maju 1945 r. został skierowany do Wrocławia. Wszedł wówczas w skład Grupy Naukowo-Kulturalnej miasta Wrocławia, kierowanej przez prof. Stanisława Kulczyńskiego (1895–1975), przesiedleńca ze Lwowa, botanika, profesora i rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie) oraz Grupy Operacyjnej Bolesława Drobnera (1883 -1968), pierwszego powojennego prezydenta Wrocławia. Zadaniem ich było zabezpieczenie dóbr kultury po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną i Wojsko Polskie.
A.K. został członkiem wrocławskiej Delegatury Ministerstwa Oświaty i kierownikiem Referatu Rewindykacyjnego Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej na teren Dolnego Śląska. Dzięki tym działaniom ratowano zbiory biblioteczne, cenne rękopisy, stare druki, muzykalia, ikonografie, archiwalia i inne. Część ich wróciła do Wrocławia, resztę (kilkadziesiąt tys. woluminów) przekazano Bibliotece Narodowej w Warszawie, Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz Bibliotekom Uniwersyteckim w Warszawie i w Lublinie.
[Cyt.:] – „Połączone nasze czołówki przybyły do miasta dnia 9 maja przed południem. Od tego dnia liczy się żywot polskiego Uniwersytetu we Wrocławiu. Data ta została wprowadzona do historycznej kroniki uczelni […]. Płonące miasto przedstawiało widok wprost niesamowity […]. Miasto płonęło, gęste gruzy wysoko zawalały ulice; dookoła szkielety wypalonych i zburzonych domów. Docierały wprawdzie do nas do Krakowa wieści o zniszczeniach wrocławskich; takiego jednak obrazu, jaki nas powitał, nie spodziewaliśmy się zastać […]. Wjeżdżamy do Wrocławia jako powracający gospodarze. Mam to szczęście być pierwszym polskim pracownikiem naukowym, pierwszym członkiem zespołu uniwersyteckiego, który wszedł do Wrocławia, już nie na prawach cudzoziemca, czy też przymusowego zesłańca lub jeńca wojennego. Jako historyk tym silniej i głębiej odczuwam doniosłość tego faktu”. [G. Polak, K. Jasińska, 7 października: „Wulkan w pomysłowości i działaniu”- Antoniego Knota zmagania biblioteczne,[W:] ttps://www.zajezdnia.org/wh-0710, [dostęp: 30.03.2023 r.].
Pod koniec 1945 r. A. K. współorganizował razem z Zofią Gostomską-Zarzycką (1899-1952) Gabinet Śląsko-Łużycki na Uniwersytecie Wrocławskim (1946-2011). W latach 1945-1951 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Wrocławskiego prowadził wykłady zlecone z historii oświaty i szkolnictwa oraz z nauki o książce. Z jego inicjatywy zorganizowano w 1956 r. na Uniwersytecie Wrocławskim studia bibliotekoznawcze.
[Cyt.:] – „Wrocławska Katedra Bibliotekoznawstwa powstała na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego w dn. 1 XII 1956 r. jako trzecia z kolei w Polsce placówka akademickiego kształcenia bibliotekarzy (poprzedziły ją katedry w Uniwersytecie Łódzkim – 1945, i Uniwersytecie Warszawskim – 1951). Inicjatorem powołania Katedry był ówczesny dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej, prof. dr Antoni Knot (1904-1982). Z kręgu Biblioteki wywodziła się również pierwsza kadra pracowników Katedry: Karol Głombiowski (1913-1986), który kierował Katedrą w l. 1956-1969, Kazimiera Maleczyńska, Maria Przywecka-Samecka, Julian Fercz oraz wielu wybitnych bibliotekarzy, zatrudnianych na pracach zleconych (m.in. Marta Burbianka, Jan Ożóg, Bronisław Kocowski, Helena Szwejkowska). W 1956 r. rozpoczęto kształcenie studentów w trybie zaocznym, w październiku 1957 r. uruchomiono studia stacjonarne. Z dn. 1 X 1969 r. Katedra została przekształcona w Instytut Bibliotekoznawstwa. Funkcję dyrektora objął prof. Antoni Knot, który sprawował ją do r. 1972. Kolejnymi dyrektorami byli profesorowie: Bronisław Kocowski (1972-1977), Kazimiera Maleczyńska (1977-1981), Krzysztof Migoń (1981-1996), Małgorzata Komza (1996-2005), Marta Skalska-Zlat (2005-2012), dr hab. prof. UWr Bożena Koredczuk (2012-2020). Od roku akademickiego 2020/2021 dyrektorem Instytutu jest dr hab. prof. UWr Aneta Firlej-Buzon. [Historia instytutu, [W:] http://ibi.uni.wroc.pl/sample-page/historia-instytutu, dostęp: 30.03.2023 r.]
Knot zaangażował się także w reaktywowanie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu,co wynikało m.in. z faktu koncentracji w mieście większości pracowników naukowych ze środowiska lwowskiego, także związanych z przedwojennym Ossolineum. Zabiegał o pozyskanie dla Wrocławia lwowskich zbiorów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W 1946 r. został powołany przez wojewodę wrocławskiego na stanowisko pełnomocnika ds. przyjęcia i umieszczenia zbiorów Ossolineum we Wrocławiu.
[Cyt.:] – „10 lipca 1946 r., pisał pierwszy kustosz Zakładu – dr Franciszek Pajączkowski, „w poszukiwaniu pomieszczenia dla Ossolineum […] Knot poprosił rektora Kulczyńskiego, celem obejrzenia gmachu pogimnazjalnego przy ulicy Szewskiej 37. Piękny, zabytkowy budynek nie robił wówczas najlepszego wrażenia; tylko część gmachu była pokryta dachem, latarnia kopuły nie istniała, klatka schodowa zburzona całkowicie bombą, skrzydło południowe i częściowo zachodnie […] bez dachu i sklepienia. Przeszliśmy wówczas wszystkie dostępne miejsca […] W tym lipcowym dniu 1946 r. wyznaczona została siedziba Biblioteki Ossolińskich” . [Cyt za: G. Polak, K. Jasińska, 7 października: „Wulkan w pomysłowości i działaniu” - Antoniego Knota zmagania biblioteczne, [W:] https://www.zajezdnia.org/wh-0710, dostęp: 30.03.2023 r.].
W latach 1947-1949 A. K. był dyrektorem Ossolineum. Angażował się w plany wydawnicze instytucji, m.in. opublikowania kolejnych tomów najstarszej, polskiej serii wydawniczej – „Biblioteka Narodowa”, wznowienia „Rocznika Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, redagowania czasopisma „Ze Skarbca Kultury”. Z jego inicjatywy przystąpiono do opracowywania „Inwentarza rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu”. Dzięki jego zaangażowaniu rękopis „Pana Tadeusza” trafił do Ossolineum. W 1949 r. pozyskał dla Biblioteki znaczną część zbiorów podworskich: rodu Branickich z Suchej (16,5 tys. tomów, głównie stare druki, druki obce XIX i XX w.) oraz z rodu Lubomirskich z Przeworska.
Dzięki jego wsparciu powstały opracowania omawiające dzieje Ossolineum, m.in.: Józefa Adama Kosińskiego „Biblioteka fundacyjna Józefa Maksymiliana Ossolińskiego” (1971), Krystyny Korzon „Ludwik Bernacki, bibliofil i edytor” (1974), Józefa Wojtali „Wydawnictwo Książek Szkolnych w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich” (1976).
Należał do inicjatorów odtworzenia lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum we Wrocławiu (1946-). Pierwszy zarząd tworzyli: prof. Stanisław Kulczyński (prezes), Jerzy Borejsza i Tadeusz Bigo (wiceprezesi), prof. Antoni Knot (sekretarz generalny), Emil Żychiewicz i Jerzy Rybicki. Od 1965 do 1975 r. przewodniczył Radzie Naukowej Ossolineum (od 1978 r.- jako honorowy przewodniczący).
W latach 1946-1949 był członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii i założycielem oraz redaktorem naczelnym (1946-1950) wydawnictwa naukowego „Sobótka”. Współzałożyciel i członek zwyczajny powstałego w 1946 r. Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (WTN). Od 1953 r. udzielał się w pracach Wydziału I Nauk Filologicznych WTN, w 1953 r. utworzył przy nim Komisję Bibliografii i Bibliotekoznawstwa, której przewodniczył w latach 1953-1958. W swej działalności skupił się na odbudowie i rozwoju polskiego bibliotekarstwa na Śląsku oraz opracowaniu bibliografii Śląska.
Pod patronatem WTN zapoczątkował publikowanie serii wydawniczych: w 1955 r. „Śląskie Prace Bibliograficzne i Bibliotekoznawcze”, którą redagował (1955-1977). W 1955 r. powołał do życia „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego” (obecnie „Acta Universitatis Wratislaviensis”), zapoczątkowane serią „Bibliotekoznawstwo”. Z inicjatywy A.K. powstało ogólnopolskie czasopismo naukowe biblio- i księgoznawcze „Roczniki Biblioteczne”, którego był redaktorem naczelnym w latach 1956-1980.
A.K. uczestniczył w pracach zespołów doradczych w ministerstwach: 1946-1948 - współpracownik Rady Książki przy Ministerstwie Oświaty, później przy Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego, członek Komisji do spraw naukowo-badawczych bibliotek i stałej Komisji do spraw bibliotek, w latach 1967-1969 członek Zespołu Rzeczoznawców Bibliotekoznawstwa, członek Podsekcji Archiwoznawstwa i Bibliotekarstwa I Kongresu Nauki Polskiej.
Od 1954 r. A. K. piastował stanowisko dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, która kierował do 1963 r. Jego zasługa było systematyczne porządkowanie i powiększanie księgozbioru oraz dbanie o wykwalifikowana kadrę naukową.
W 1955 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1964 r. – zwyczajnym. Na początku lat 50. XX w. podjął starania o utworzenie we Wrocławiu uniwersyteckiego ośrodka studiów bibliotekoznawczych. Dopiero w r. 1956 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego powołano Studium Bibliotekoznawstwa dla Pracujących, którym kierował. W 1957 r. powołano Katedrę Bibliotekoznawstwa i uruchomiono studia stacjonarne. W latach 1956-1960 A.K. pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filologicznego, w 1963 r. zrezygnował ze stanowiska dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej i przeniósł się na etat katedry kierownika Studium Bibliotekoznawstwa dla Pracujących. Z chwilą przekształcenia w 1969 r. Katedry w Instytut Bibliotekoznawstwa został jego pierwszym dyrektorem.
A.K. prowadził wykłady z dziejów książki i kultury, z historii oświaty i szkolnictwa w Polsce średniowiecznej, pedagogiki humanizmu, dziejów oświaty ludowej w Polsce, z życia naukowego w Polsce w XIX w., pedagogiki w okresie realizmu oraz z nauki o książce. Wykształcił 206 magistrów, wypromował 35 doktorów. Pod kierunkiem A.K. powstały 3 prace habilitacyjne.
[Cyt.:] –„Recepty” dyrektora Knota pozostały na zawsze w pamięci jego podwładnych. Zielone karteczki zawierające dyspozycje na kolejny dzień, uprzejme w swej formie, jednakże pozostawiające czytającemu jedyną słuszną decyzję, iż zadanie należy niezwłocznie wykonać. Bez dyskusji i bez odwołania. Zbędnego grymaszenia profesor Knot nie tolerował nade wszystko, więc współpracownicy wykonywali zadania rzetelnie i sprawnie. Bo autorytet miał niepodważalny. Tak samo jak bezsprzecznie wielki talent do doskonałego kierowania kadrą. Uznanie zdobywał elokwencją, erudycją, ogromną wiedzą biograficzno-bibliograficzną, fenomenalną pamięcią do nazwisk i dat, zwłaszcza tych dotyczących Galicji. I choć niewątpliwie był surowym i apodyktycznym przełożonym, zawsze służył pomocą w dostarczaniu literatury przedmiotu, posiadał bowiem doskonały warsztat naukowy. Studenci,którzy pisali prace magisterskie pod kierunkiem prof. Knota do dziś wspominają tzw. klocki introligatorskie z jego prywatnej biblioteki, czyli dokumenty poświęcone konkretnemu zagadnieniu, zebrane i oprawione w jeden tom.
Sam profesor prezentował się wytwornie: zawsze elegancki i pięknie pachnący dżentelmen mawiał, iż "kudłatych i nieogolonych nie lubi". Charakterystycznym elementem jego ubioru były, robione na miarę, skrzypiące buty. Ich miarowy stukot zawsze poprzedzał pojawienie się profesora. W wolnych chwilach chętnie raczył się herbatką z ciasteczkiem (zaokrąglona sylwetka sugerowała skłonności do łasowania), przygotowaną przez Aleksandrę Mendykową. Przy tej okazji bardzo często zabawiał swoich współpracowników opowiadaniem niezliczonej ilości anegdotek, którymi potrafił jednak także znużyć słuchaczy.
Do ówczesnej rzeczywistości zachowywał „cyniczny dystans”. Mimo to był aktywnym członkiem Stronnictwa Demokratycznego. Bardzo dobrze orientował się w sprawach Instytutu, jego pracowników i studentów, ale sam nie mówił nic o swym życiu prywatnym. Wiadomo było tylko, że mieszkał wraz z żoną na Karłowicach, a dzieci nie miał.
To prawda - charakter miał niełatwy, jednak niewątpliwie należy do grona ludzi nauki, których osiągnięcia i wpływ na kulturę oraz naukę powojennego Wrocławia pozostały bezcenne. [Na podstawie wspomnień Anny Aleksiewicz, Janiny Haupy, Anny i Krzysztofa Migoniów oraz Zdzisława Zachmacza opracowały Justyna Hołyńska (IV rok) i Joanna Zalech (IV rok). https://www.ebib.pl/2006/75/niemiec.php, dostęp 10.05.2023 r.].
Od 1 X 1974 r. przeszedł na emeryturę, pozostawał czynny zawodowo.
Dorobek naukowy A.K. liczy 240 różnych publikacji: książek, studiów, rozpraw, artykułów, szkiców, recenzji i notatek. W okresie wrocławskim A. K. początkowo kontynuuje badania naukowe związane z dziejami ruchu oświatowego i naukowego w Galicji, ale szybko skoncentrował się na bibliotekarstwie i bibliotekoznawstwie, głównie śląskim. W 1947 r. opublikował wysoko ocenioną przez środowisko bibliotekarskie pracę Polskie prawo biblioteczne, przez wiele lat jedyne opracowanie ustawodawstwa bibliotecznego w powojennej Polsce. Ogłosił szereg studiów i artykułów na ten temat, m.in. Potrzeby i zadania biblioteczne na Dolnym Śląsku (1946), Biblioteka uniwersytecka we Wrocławiu ( 1948), Praca naukowaw bibliotekach uniwersyteckich (1951), Naukowy ośrodek bibliotekoznawstwa we Wrocławiu (1969). Był badaczem pamiętnikarstwa galicyjskiego. Opublikował Galicyjskie wspomnienia szkolne (1955) oraz pamiętniki wybitnych przedstawicieli galicyjskiej inteligencji: Henryka Bogdańskiego, Kazimierza Chłędowskiego, Klemensa Mochnackiego, Mariana Rosco Bogdanowicza, Władysława Zawadzkiego i in.
Należał do organizatorów życia naukowego, szczególnie bibliotekarskiego we Wrocławiu po II wojnie światowej. Dał się także poznać jako działacz społeczny i polityczny, przede wszystkim aktywny w Stronnictwie Demokratycznym (SD). Był radnym Dolnośląskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej z ramienia SD – pełnił obowiązki wiceprzewodniczącego Komisji Kultury i Sztuki. W latach 1952-1954 i 1958-1960 przewodniczył Miejskiemu, a następnie w latach 1960-1971 Wojewódzkiemu Komitetowi (WK SD) we Wrocławiu. Od 1971 r. stał na czele Wojewódzkiej Komisji Historycznej przy WK SD. Zasiadał w Centralnym Komitecie i Radzie Naczelnej SD. W latach 1948-1951 przewodniczył Kołu Pracowników Wrocławskich Uczelni Wyższych.
Był znanym kolekcjonerem ekslibrisów o tematyce śląskiej.
Odznaczony: Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, odznakę „Budowniczy Wrocławia i Medalem Komisji Edukacji Narodowej orazlicznymi nagrodami Ministerstwa Szkolnictwa.
Pochowany na wrocławskim cmentarzu św. Wawrzyńca.
Bibliografia podmiotowa (wybór)
Knot A., Dwór lekarski Stefana Batorego, Poznań 1928.
Knot A, Urywki z dziejów propagandy wojennej Stefana Batorego, [W:] Prace historyczne wydane ku uczczeniu 50-lecia Akademickiego Koła Historyków Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1878-1928, Lwów 1929, s. 203-220.
Knot A., Z dziejów ofiarności Podola, Wołynia i Ukrainy : na cele oświaty w dobie Polski niepodległej, „Nauka Polska” 1932, t. 16, s. 26-38.
Knot A., Jan Michał Brutus, nadworny historiograf Stefana Batorego, Lwów 1936.
Knot A., Nieznany spór o pobyt A. Mickiewicza w Krakowie, „Pamiętnik Literacki” 1936, t. 33, nr 1-4, s. 857-865.
Knot A., Franciszek Smolka jako obrońca Uniwersytetu Lwowskiego, „Ziemia Czerwieńska” 1937, R. 3, z. 1.
Knot A., Dzieje szkolnictwa wojskowego w Polsce, Lwów 1938.
Knot A., Finis Poloniae! Legenda maciejowicka, Lwów 1938.
Knot A., Wrocławskie echa kultu Kościuszki, „Sobótka. Organ Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii” 1946, R. 1, s. 85-99.
Knot A., Polskie prawo biblioteczne : zbiór przepisów prawnych dotyczących bibliotek, Wrocław 1947.
Knot. A., Dzieje „Śpiewów historycznych“ Niemcewicza, „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 1948, t. 3, s. 91-120.
Kont A., Miscellanea źródłowe do dziejów 1848 r. w Galicji, „Sobótka. Organ Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii” 1948, R.3, s. 191-211.
Knot A., Praca naukowa w bibliotekach uniwersyteckich, „Myśl Współczesna” 1951, nr 8, s. 145-154.
Knot A., Zofia Gostomska Zarzycka (1899‑1952), „Bibliotekarz” 1952, nr 3, s. 92‑94.
Knot A., August Bielowski : uwagi o korespondencji i przyczynki do działalności spiskowej, „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 1953, t.4, s. 173-194.
Knot A., Ryszard Roepell (1808‑1893) związki z Polską, „Przegląd Zachodni” 1953, nr 1‑3, s. 108‑168.
Knot A., Karol Badecki - archiwista i bibliotekarz, „Pamiętnik Literacki” 1953, t. 44, nr 3-4, s. 392-404.
Knot A., Galicyjskie wspomnienia szkolne, do druku przygotował i przypisami opatrzył …, Kraków 1955.
Knot A., Dążenia oświatowe młodzieży galicyjskiej w latach 1815-1830, Wrocław 1959.
Knot A., Aleksander Borkowski i niedoszła odbitka parafiańszczyzny, „Roczniki Biblioteczne” 1960, R. 4, z. 3-4, s. 448-475.
Knot A., Karty z życia Augusta Bielowskiego, „Roczniki Bibliologiczne” 1961, R. 5, z. 1-4, s. 187–209.
Knot A., Z życia lwowskiej młodzieży akademickiej w przededniu rewolucji 1846 roku,„Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”. Seria A 1968, z.12, s.223-233.
Knot A., Związki Józefa Maksymiliana Ossolińskiego z nauką czeską, „Roczniki Biblioteczne” 1969, R. 11, z. 3-4, s. 257-311, 2 tabl.
Knot A., Dzieje Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Stan badań i postulaty, „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 1970, t. 6, s. 61-72.
Knot A., Powojenne losy rękopisu „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, Wrocław 1987.
Bibliografia przedmiotowa
Albin J., Działalność profesora Antoniego Knota w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 23-28.
Dyrektorzy ZNiO, [W:] https://ossolineum.pl/index.php/aktualnosci/historia-znio/dyrektorzy-znio/, [dostęp: 30.03.2023 r.].
Dziesięć lat badań historycznych ośrodka wrocławskiego, „Sobótka” 1955, R. 10, nr 1-2, s. 7-53.
Firlej-Buzon A., Działalność prof. Antoniego Knota w zakresie organizacji bibliotekarstwa naukowego na Dolnym Śląsku w latach 1945-1956, „Zielonogórskie Studia Bibliotekoznawcze” 2017, z. 9, s. 155-165.
Firlej-Buzon A., Druki ulotne i okolicznościowe jako źródła do badań dziejów i kultury Dolnego Śląska lat 1945-1956, Wrocław 2014.
Gruczyński J. S., A.K. (1904-1982), „Nauka Polska” 1982, nr 1-2, s. 269-271.
Gruczyński J. S., Bibliografia prac A.K. za lata 1927-1970, „Roczniki Biblioteczne” 1970, R. 14, z. 1-2, s. 7-26.
Jasińska K., Kaczmarek M., Wrocław Kulczyńskiego, Wrocław 2018.
Kocowski B., Organizator studiów bibliotekoznawczych we Wrocławiu, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 39-41.
Koredczuk B., Antoni Marceli Tadeusz Knot, [W:] Słownik pracowników książki polskiej.Suplement 3, red. H. Tadeusiewicz, Warszawa 2010, s. 137-140.
Koredczuk B., Szkoła Bibliologiczna, [W:] Wrocławskie środowisko akademickie. Twórcy i ich uczniowie 1945-2005, Wrocław 2007, s. 287-289.
KoredczukB., Lamperska M., Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum w latach 1946–1953 w świetle wybranych dokumentów archiwalnych, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 2022, t. 33, s. 195-226.
Liczmonik M., Antoni Knot (1904-1982). Książka i czytelnik, „Zeszyty Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu” 1984, nr 2-3, s. 3.
Maleczyńska K,. Profesor A.K., „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1997, R. 52, nr 3-4, s. 271-275.
Mendykowa A., Profesor Antoni Knot jako redaktor, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 43-47.
Migoń K., Encyklopedia Wrocławia, Wrocław 2001, s. 363, fot.
Niemiec H., Twórcy wrocławskiej bibliologii, „EBiB” 2006, nr 5, [W:] https://www.ebib.pl/2006/75/niemiec.php, [dostęp: 9.05.2023].
Orzeł M., Zakład Narodowy im Ossolińskich (1817-2005), [W:] Wrocławskie środowisko akademickie. Twórcy i ich uczniowie 1945-2005, Wrocław 2007, s. 254-256.
Ożóg J., Działalność profesora Antoniego Knota w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 15-22.
Polak G., Jasińska K.,7 października: „Wulkan w pomysłowości i działaniu” - Antoniego Knota zmagania biblioteczne, [W:] https://www.zajezdnia.org/wh-0710, [dostęp: 20.03.2023 r.].
Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie, wyd.5, red. P. Dąbrowski, Lwów 1936.
Suleja T., Listy Juliana Tuwima do Antoniego Knota, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1993, z. 2, s. 95-102.
Szczepaniec J., A.K, [W:] Uczeni wrocławscy (1974-1994), red. J. Trzynadlowski, t. 2, Wrocław 1994, s. 18-21.
Szczepaniec J., Antoni Knot 1904-1982, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s.7-13.
Szczepaniec J., Antoni Knot we Wrocławskim Towarzystwie Naukowym, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 33-37.
Szocki J., Antoni Knot - historyk oświaty, bibliotekarz, organizator życia naukowego, „Przegląd Biblioteczny” 1982 nr 1-2, s. 5-21.
Szocki J., Antoni Knot (1904-1982), „Nauka Polska” 1982, nr 1-2, s. 269-271.
Szocki J., Antoni Knot. Uczony i działacz polityczny SD, „Zeszyty Historyczno-Polityczne SD” 1983, nr 4 (39).
Szocki J., Seminarium doktoranckie profesora dra Antoniego Knota w latach 1963-1979, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 49-55.
Szulakiewicz W., Antoni Knot (1904–1982) – badacz egodokumentów do dziejów oświaty i kultury, [W:] Polscy historycy oświaty i wychowania w xx i początkach xxi wieku. Portrety naukowe i wspomnieniowe, red. nauk. W. Szulakiewicz, A. P. Bieś SJ, A. Królikowska, B. Topij-Stempińska, Kraków 2023, 31-50.
Szulakiewicz W., Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944-1956, Kraków 2006.
Trzynadlowski J., W gabinecie uczonego, „Ze Skarbca Kultury” 1983, t. 29, nr 38, s. 29-32.
Uniwersytet Wrocławski w latach 1956-1959, Wrocław 1964.
Autor hasła
Maria Kalczyńska