Antoni Guzik

ur. 7.04.1925 r. w Izydorówce, pow. Żydaczów, woj. Stanisławów (obecnie Ukraina), zm. 22.10.2021 r. w Opolu – inżynier, nauczyciel akademicki, żołnierz Armii Krajowej, społecznik.

Imię i nazwisko	Antoni Guzik
Data i miejsce urodzenia	7.04.1925, Izydorówka
Data i miejsce śmierci	22.10.2021, Opole
Zawód	nauczyciel akademicki

Antoni Guzik pochodził z rodziny rzemieślniczej. Na początku XX w. staraniem ks. Jana Trzopińskiego, proboszcza w Kochawinie, rodzina została przesiedlona z okolic Jordanowa (krakowskie) do Daszawy (pow. Stryj). Celem była blokada terenów przed kolonistami niemieckimi. Matka Anna z d. Frankenberger zajmowała się domem, ojciec Władysław był stolarzem. Rodzina była liczna, składała się z rodziców, dziadów Józefa i Anny, stryjków Wilhelma i Antoniego, cioci Stefanii i Julii. Ojciec Władysław po osiedleniu się w Daszawie wybudował dom, zwany guzikówką. Przy domu był duży sad i pasieka. Obok powstał budynek gospodarczy ze stolarnią, piecem chlebowym i destylarnia. Daszawa znana był z wydobycia gazu ziemnego. Ojciec Antoniego był budowniczym wież wiertniczych (szybów), o patriotycznych nazwach: Batory, Piłsudski, Śmiały, Kościuszko. Do 1939 r., wybuchu II wojny światowej, A G. ukończył szkołę podstawową i dwie klasy gimnazjum, prowadzone przez Księży Salezjanów. W tym czasie był ministrantem, członkiem koła św. Stanisława Kostki oraz członkiem orkiestry (grał na trąbce). W październiku 1939 r. bolszewicy (Rosjanie) zajęli zakład salezjański, księżą zostali rozproszeni. Część znalazła schronienie w domu Guzików. W zakładzie powstała rosyjska szkoła dziesięcioletnia. A. G. rozpoczął pracę jako robotnik w przemyśle gazowym, jako asystent inżynierów geodetów, a następnie na innych stanowiskach, aż do 1945 r. Od 1 lutego 1941 r. rozpoczęły się wywózki na Sybir. Pod koniec czerwca 1941 r. zmienił się okupant z rosyjskiego na niemieckiego. A. G. dzięki pracy w przemyśle wydobywczym uniknął wywózek na roboty do Niemiec oraz wcielenia do Wojska Polskiego w 1944 r. Od 1943 r. trwały napady na polską ludność przez bandy ukraińskich nacjonalistów. Ludzie organizowali samoobronę. Od 1943 r. A. G. został członkiem Armii Krajowej, otrzymał pseudonim Zięba. Główną bazą partyzantów na terenie Inspektoratu Stryj była miejscowość Korczunek. Tutaj także mieścił się punkt odbioru zrzutów sprzętu wojskowego dostarczanego samolotami startującymi z Włoch. Pod koniec 1944 r. oddział partyzancki liczył 70 osób. W czasie walk, o Stryj Niemcy ustawili w ogrodzie Guzików baterię armat i zmuszali Antoniego do przenoszenia pocisków. W 1944 r., w ramach akcji Burza partyzanci zostali zmobilizowani do wyzwolenia Stryja. Akcja nie powiodła się, przywódcy zostali aresztowani przez Rosjan.

W połowie 1945 r. rodzina została wysiedlona z Kresów, przyjechała do nowej Polski, na Ziemie Zachodnie.

Wyjechaliśmy w sierpniu przy słonecznej pogodzie. Transport obsługiwali rosyjscy kolejarze. Miewał on często niespodziewane przerwy, do likwidacji których bimber okazał się wielce przydatny i skuteczny. W drodze mogliśmy widzieć lezące obok torów wyposażenia niemieckich fabryk barbarzyńsko demontowanych. [...] Dla nas młodych była to przygoda, dla rodziców natomiast dramat utraty ojcowizny i całego dorobku dotychczasowego życia. [ A. Guzik, Wspomnienia, s. 92-93].

Początkowo zatrzymano się w Karbiu – dzielnicy Bytomia, a następnie w Wiśniowej. W latach 1946–1970 rodzina mieszkała w Gliwicach. A. G. podjął pracę oraz kontynuował naukę w szkole średniej. Maturę uzyskał w 1947 r., a następnie podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W roku 1966 obronił pracę doktorską na temat: Wyznaczanie współczynnika przekazywania ciepła w regeneratorze dla stałych temperatur gazów w oparciu o metody różnicowe przed Radą Wydziału Mechaniczno-Energetycznego Politechniki Śląskiej. W rok po utworzeniu Wyższej Szkoły Inżynierskiej (WSI) w Opolu, w 1967, podjął tam stałą pracę. Został zatrudniony na stanowisku dydaktycznym na Wydziale Mechanicznym. W 1970 r. przeprowadził się z rodziną na stałe do Opola, dzięki wsparciu władz miasta i pomocy uczelni zamieszkał w domu jednorodzinnym w okolicy ul. Ozimskiej. W 1968 r. został mianowany na stanowisko docenta. W latach 1971–1981 sprawował funkcje dziekana Wydziału Mechanicznego. W roku 1981 został wybrany na Rektora Wyższej Szkoły Inżynierskiej ( WSI), w pierwszych demokratycznych wyborach. Funkcję tę pełnił przez 137 dni. Pod naciskiem ówczesnych władz politycznych musiał z niej zrezygnować. Główną przyczyną była przynależność do NSZZ „Solidarność” oraz współorganizacja Klubu Inteligencji Katolickiej w Opolu. Klubowi A. G. przewodniczył przez 21 lat do 2002 r., po czym został prezesem honorowym.

Profesor Antoni Guzik był pierwszym, wieloletnim i oddanym prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej. Było to w czasach, gdy członkostwo w nim wymagało nie lada odwagi i poświęcenia. Do dzisiaj wspominam spotkania, które organizował, a na które zjeżdżały tłumy. Z wielką radością przyjęliśmy wiadomość o wyborze profesora Guzika na rektora Wyższej Szkoły Inżynierskiej. https://wu.po.opole.pl/pozegnalismy-prof-antoniego-guzika/ [dostęp 1.10.2022].

W 1984 był dyrektorem ds. dydaktycznych na Uczelni. Następnie w latach 1990–1993 pełnił funkcję dziekana Wydziału Mechanicznego WSI. W 1993 r. przeszedł na emeryturę, do 2004 r. prowadził zajęcia dydaktyczne z termodynamiki i techniki cieplnej. Przepracował w sumie 45 lat. Jest autorem kultowego podręcznika dla studentów z dziedziny termodynamiki: Zbiór zadań z termodynamiki technicznej oraz 25 innych publikacji naukowych.

Odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi, medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Papieskim Pro Ecclesia et Potifice oraz uhonorowany tytułem Zasłużony Obywatel Miasta Opola.

Spoczął na cmentarzu w Opolu na Kolonii Gosławickiej.

Bibliografia podmiotowa

Zbiór zadań z termodynamiki technicznej, oprac. St. Ochęduszko, A. Guzik i in., Warszawa, 1960.

Guzik A., Wyznaczanie współczynnika przekazywania ciepła w regeneratorze dla stałych temperatur gazów w oparciu o metody różnicowe, Gliwice, 1966.

Guzik A., Egzergia termiczna głównych składników powietrza w temperaturach zbliżonych do bezwzględnego zera, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Energetyka, 1964 z. 14 (104), s. 21-34.

Guzik A., Egzergia termiczna gazów szlachetnych otrzymywanych z powietrza, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Energetyka, 1964 z. 14 (104) , s. 97-104.

Zbiór zadań z gospodarki cieplnej, red. J. Szargut, oprac. A. Guzik i in., Gliwice, 1975.

Guzik A., Szargut J., Górniak H., Programowany zbiór zadań z termodynamiki technicznej, Warszawa, 1979.

Dwudziestolecie Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu 1966–1986, oprac. A. Guzik i J. Suchy, Opole 1986.

Dwudziestopięciolecie Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu 1966–1991, oprac. A. Guzik, Opole 1991.

Guzik A., Udział Kresowian w powstaniu i rozwoju Politechniki Opolskiej, [w:] Kresowianie na Śląsku Opolskim, red. M. Kalczyńska, Opole 2011, s. 135-140.

Guzik A., Wspomnienia Antoniego Guzika ze stron rodzinnych, [w:] Osiągnięcia techniczne, gospodarcze i naukowe Kresowian, red. M. Kalczyńska, Opole 2016, s. 87-100.   

Bibliografia przedmiotowa

Doc. dr inż. Antoni Guzik, [W:] 40 lat Politechniki Opolskiej, red. K. Duda, Opole 2006, s.21-23.

Zielińska T., Właściwie Daszawiak, [W:] Z kresów do Opola. Kresowe wspomnienia pracowników opolskiej uczelni technicznej w esejach T. Zielińskiej, red. E. Czerwińska i A Jańdziak, przy współpracy naukowej M. Kalczyńskiej, Opole 2014, s. 61-63.

50 lat Politechnika Opolska. Pól stulecia – pełny sukces, Opole 2016.

Autor hasła

Maria Kalczyńska