Anna Cywińska-Jaworska

ur. 22.10.1924 r. w Wilnie (obecnie Litwa), zm. 3.08.1989 r. w Katowicach – lekarka dentystka, chirurg.

Imię i nazwisko	Anna Cywińska-Jaworska
Data i miejsce urodzenia	22.10.1924, Wilno
Data i miejsce śmierci	3.08.1989, Katowice
Zawód	lekarka dentystka, chirurg, pracownik akademicki

Anna Cywińska była córką Wiesława i Bernadetty z domu Sznajder. Pochodziła z rodziny inteligenckiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczała do gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie. Świadectwo dojrzałości otrzymała na Kursach Tajnego Nauczania w 1943 r. W czasie II wojny światowej rozpoczęła pracę w wileńskiej służbie zdrowia. Była pomocą apteczną i dentystyczną, pracowała również w Przychodni Lekarsko-Dentystycznej.

W 1945 r. w ramach przesiedleń opuściła Wilno i zamieszkała w Poznaniu, gdzie w latach 1945-1949 studiowała na Oddziale Stomatologicznym Akademii Medycznej. We wrześniu 1949 r. uzyskała dyplom lekarza dentysty i przeniosła się na Górny Śląsk.

We wrześniu 1949 r. rozpoczęła pracę w Zakładzie Protetyki Stomatologicznej Śląskiej Akademii Medycznej (ŚAM). Od 1 stycznia 1950 r. była pracownikiem Kliniki Chirurgii Stomatologicznej w Zabrzu, należała do grona współorganizatorów tej placówki. Od września 1951 r. zajmowała kolejno posady asystenta i adiunkta. W listopadzie 1951 r. uzyskała tytuł naukowy doktora nauk medycznych na podstawie rozprawy Powikłania występujące w złamaniach szczękowych. W 1953 r. uzyskała specjalizację w zakresie chirurgii szczękowej. Jednocześnie pracowała w Poradni Przyklinicznej w Zabrzu, Spółdzielni Lekarzy Specjalistów w Zabrzu, w Wojewódzkiej Poradni Chirurgii Szczękowej w Opolu jako konsultant w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej i w Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Kadr Medycznych w Katowicach. Habilitowała się w 1969 r. na podstawie rozprawy Dwuwarstwowe zamknięcie połączeń jamy ustnej z zatoką szczękowa przy użyciu siatki teritalowej. W 1971 r. została docentem etatowym. Od 1981 r. pełniła obowiązki kierownika II Katedry i Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej ŚAM w Katowicach.

Zainteresowania badawcze A. C.-J. koncentrowały się na zagadnieniach związanych z chirurgią plastyczną tkanek miękkich, promienicą szyjno-twarzową, schorzeniami zatok szczękowych oraz zastosowaniem tworzyw sztucznych w chirurgii stomatologicznej. Opracowała własna metodę operacyjną, stosując siatki teritalowe.

Działała w Polskim Towarzystwie Stomatologicznym, Polskim Towarzystwie Lekarskim i Lidze Kobiet. Była członkiem redakcji „Przeglądu Stomatologicznego” wydawanego przez Oddział Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego w Katowicach (1961-1971).

Odznaczona: Srebrną i Złotą Odznaka Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego; Złotym Krzyżem Zasługi; Odznaką „Za wzorową pracę  w służbie zdrowia”; Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Została pochowana na cmentarzu parafii św. Kamila w Zabrzu.

Bibliografia podmiotowa

Jaworska A., Dwuwarstwowe zamknięcie połączeń jamy ustnej z zatoką szczękową przy użyciu siatki teritalowej, Katowice 1969.

Barańska-Gachowska A., Jaworska A., Choroby tkanek okołowierzchołkowych zęba, Warszawa 1978.

Jaworska A., Rytlowa W., Zębopochodne zapalenia zatoki szczękowej, wyd. 2, Warszawa 1985.

Jaworska A., Rytlowa W., Zapalenie zatok szczękowych w praktyce stomatologicznej, Warszawa 1991.

Zbiór prac VII Ogólnopolskiego Zjazdu Sekcji Chirurgii Stomatologicznej, red. S. Knapik, A. Jaworska, Katowice 1963.

Bibliografia przedmiotowa

Adamczyk H., Wspomnienie pośmiertne o docent dr hab. n. med. Annie Cywińskiej-Jaworskiej, „Czasopismo Stomatologiczne” 1990, nr 6, s. 313-315.

Nekrologi, „Dziennik Zachodni” 1989, nr 182, s. 6-7.

Pracownicy Śląskiej Akademii Medycznej, „Panorama” 1973, nr 19, s. 16.

Prudel N., Rauch J., Prudel M., Wybrane osiągnięcia akademickiej chirurgii szczękowo-twarzowej i stomatologicznej na Górnym Śląsku w latach 1950-2006, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2012, nr 1, s. 77-85.

Wierucka B., Cywińska-Jaworska Anna, [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, t. 1, red. A. Puzio, Katowice 1993, s. 78.

Autor hasła

Marta Kasprowska-Jarczyk