Zygmunt Łopuszyński
ur. 15.05.1914 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 11.10.1990 r. w Katowicach – artysta malarz, scenograf.
Imię i nazwisko | Zygmunt Łopuszyński |
Data i miejsce urodzenia | 15.05.1914, Lwów |
Data i miejsce śmierci | 11.10.1990, Katowice |
Zawód | artysta malarz, scenograf |
Zygmunt Łopuszyński urodził się we Lwowie w rodzinie robotniczej, był synem Józefa i Marii. Po ukończeniu szkoły powszechnej pracował jako pomocnik stolarski i jednocześnie uczył się w szkole średniej. W 1933 r. ukończył we Lwowie Szkołę Przemysłu Artystycznego i jako zdolny plastyk został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studiował u tak wybitnych artystów-malarzy, jak Władysław Jarocki i Fryderyk Pautsch. Uczelnię skończył w 1939 r., zdobywając liczne nagrody w konkursach i pochwały profesorów, np. w roku szkolnym 1933/1934 pochwałę za rysunek aktu i prace całoroczne, w 1934/1935 pochwałę za rysunek aktu i rysunek wieczorny, w 1938/1939 pochwałę za prace całoroczne z wpisaniem do akt i nagrodę pieniężną. II wojna światowa przerwała dobrze zapowiadającą się karierę artystyczną. Znalazł się we Lwowie, gdzie w latach 1939-1941 (za okupacji sowieckiej) skupiło się wielu artystów uciekający przed hitlerowcami. Powstała kooperatywa „Chudożnik”, której przewodniczącym był Jonasz Stern. Z.Ł. znalazł się w gronie artystów, działających w ramach tej spółdzielni. Uczestniczył w dwóch dużych wystawach, które zorganizowano w 1940 r. – „Sztuka plastyczna Zachodniej Ukrainy” oraz „Wystawa grafiki”. Wystawy te zostały powtórzone także w Charkowie, Kijowie i Mińsku. Nieznane są losy Z.Ł. w czasie okupacji niemieckiej. Wiadomo, że wojna bardzo negatywnie odbiła się na jego zdrowiu i życiu osobistym. Tematyka wojenna będzie obecna w jego późniejszej twórczości.
Od 1945 r. Z.Ł. zamieszkał na Śląsku, gdzie najpierw pracował jako dekorator teatralny w Teatrze Miejskim i Domu Górnika w Sosnowcu. Przygotował wiele projektów scenograficznych dla sosnowieckiej sceny (w latach 1945–1949), pierwszy do premiery Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej (26.06.1945 r.). Zaprojektował też dekoracje do pierwszej części przedstawienia otwierającego Eksperymentalny Teatr Dziecka w Sosnowcu (21.06.1947 r.) Jana Dormana, który był jego kolegą ze studiów w Akademii Krakowskiej. W teatrze Dormana przygotował jeszcze kilka projektów scenograficznych.
W 1950 r. na I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki otrzymał nagrodę za obraz Walczące Getto. Obraz, namalowany w technice olejnej na płótnie o wymiarach 160x250 cm, obecnie znajduje się w kolekcji malarstwa Muzeum Niepodległości w Warszawie, wcześniej był eksponowany był m.in. na wystawie Polska Sztuka Rewolucyjna, Warszawa-Berlin w 1961 r. Z.Ł. swoje prace wystawiał także kolejnej Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie w 1952 r., brał też udział w Festiwalu Współczesnego Malarstwa Polskiego. Od 1950 r. był wykładowcą w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach, a także na kursach dla plastyków amatorów, prowadzonych przez Związek Zawodowy Górników w Sosnowcu. W latach 70. XX w. był starszym wykładowcą w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechnik Śląskiej w Gliwicach. Parce Z.Ł. wystawiane były na wielu wystawach plastycznych, znajdują się m.in. w zbiorach Planetarium Śląskim w Chorzowie (portrety astronomów), Muzeum Regionalnego w Chojnowie.
W 1951 r. otrzymał nagrodę plastyczną miasta Katowice za twórczość artystyczną.
Pochowany w Katowicach na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Murckowskiej.
Bibliografia przedmiotowa
Galeria malarstwa historycznego, red. T. Skoczek, Warszawa 2021, s.84-86 i 326.
Jaworska J., Polska sztuka walcząca 1939–1945, Warszawa 1976, s. 209.
Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Wrocław 1969, s. 333.
Prof. Łopuszyński laureatem nagrody plastycznej m. Katowic, „Trybuna Robotnicza” 1951, nr 328, s. 4
Tomaszewska E., Wiśniewska M., Kronika życia i twórczości Jana Dormana (1912–1986), „Pamiętnik Teatralny” 2019, z. 3/4, s. 19, 32, 34, 36, 39
Autor hasła
Katarzyna Rosłon-Mazgaj [październik 2022 r.]