Zbigniew Lubicz-Miszewski
ur. 14.04.1945 r. we Lwowie (obecnie Ukraina) – artysta plastyk, grafik, twórca ekslibrisów, ilustrator książek, regionalista.
| |
|---|---|
| Imię i nazwisko | Zbigniew Lubicz-Miszewski |
| Data i miejsce urodzenia | 14.04.1945, Lwów |
| Zawód | artysta plastyk, ilustrator |
- Twórczość
Aleja Zakochanych w Trzebnicy, na której znajduje się pomnik, według projektu Z. Lubicz-Miszewskiego
Prace graficzne Z. Lubicz-Miszewskiego
Praca rzeźba miejska według projektu Z. Lubicz-Miszewskiego z 2010 r.
Biografia
Zbigniew Lubicz-Miszewski pochodzi z rodziny szlacheckiej, jest synem Mieczysława Miszewskiego (1912-1973), absolwenta Wydziału Farmacji Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, który był uczestnikiem kampanii wrześniowej jako dowódca grupy sanitarnej, a w latach 1941-1944 był asystentem Katedry Farmakognozji UJK oraz kierownikiem aptek we Lwowie, Husiatynie i w Stryju. Ojciec był także poetą i plastykiem. Debiutował w latach wojny, wiersze opublikował w wydanym w warunkach konspiracyjnych zbiorze poetyckim – „Przekroje”. Należał wówczas do lwowskiej grupy poetyckiej „Żagiew”, był organizatorem spotkań literackich oraz współwydawcą i kolporterem prasy podziemnej. Rodzina nie używała przydomku szlacheckiego Lubicz ze względu na prześladowania społeczne. Matka Danuta z domu Sawicka (1915-2005), z zawodu farmaceutka zajmowała się wychowywaniem synów: Zbigniewa (1945) i Krzysztofa (1943, doktor geologii).
W 1946 r. rodzina została przymusowo przesiedlona na Ziemie Zachodnie, początkowo zatrzymano się w Bytomiu na Górnym Śląsku u krewnych, a od 1947 r. - w Trzebnicy k. Wrocławia.
[Cyt.:] - „Przyjechaliśmy około południa, a pociąg miał odjechać wieczorem. Byłam w szoku, dwoje małych dzieci tuliłam do siebie i nie wiedziałam, gdzie jedziemy i co się z nami stanie. Krzyś miał trzy lata, Zbyszek roczek i jeszcze nie chodził. Gdyby nie Rodzice nie wiem, jakbyśmy dali sobie radę. Oni zamówili skrzynie i zatroszczyli się o prowiant na całą drogę. Pomogli nam ulokować dorobek naszego życia w kilkunastu skrzyniach. Mój mąż, Mietek, zajął się sprawami ewakuacyjnymi. Biegał po urzędach, wyczekiwał w kolejkach na odpowiednie dokumenty, pieczątki, skierowania itp. Ja zajmowałam się tylko dziećmi. Gdy dowiedzieliśmy się, że przedstawiciele episkopatu opuszczają Lwów, zdecydowaliśmy się na wyjazd tym samym pociągiem. Nie mieliśmy zamiaru w ogóle ze Lwowa wyjeżdżać. Po zakończeniu działań wojennych proponowano mojej matce, ze względu na ofiarną pracę w konspiracji, ewakuację autokarem wraz z meblami i obiecywano załatwić mieszkanie. Matka oburzona tą propozycją odpowiedziała, że Lwowa nigdy nie opuścimy. Wypadki potoczyły się inaczej..., [Wspomnienia matki Z. L-M, przekazane autorce biogramu, maj 2023 r.].
W 1964 r. Z. L-M. uzyskał świadectwo maturalne w Liceum Ogólnokształcącym w Trzebnicy. W tym samym roku rozpoczął wyższe studia na Wydziale Malarstwa i Grafiki Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, które ukończył z wyróżnieniem w 1969 r. Kształcił się pod kierunkiem specjalistów sztuki: prof. Stanisława Dawskiego (1905-1990), prof. Zbigniewa Karpińskiego (1906-1983) i prof. Alfonsa Mazurkiewicza (1922-1975). Po studiach zaczął uprawiać grafikę artystyczną i użytkową. W latach 1969–1971 był związany zawodowo z Trzebnickim Ośrodkiem Kultury. Później w latach 1971–1973 zajmował się konserwacją zabytków przy Panoramie Racławickiej we Wrocławiu. Należał do środowiska plastyków w Domu Związków Twórczych we Wrocławiu. W latach 1972–1991 pracował na stanowisku dekoratora w PSS „Społem” o/Północ (Wrocław). W latach 1991–2013 prowadził własną agencję reklamową „Lumix”.
Od 1992 r. jest kustoszem w Muzeum Regionalnym w Trzebnicy, prowadzonym przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzebnickiej.
Od 1997 r. należy do Towarzystwa Miłośników Ziemi Trzebnickiej, od 2007 r. jest jego prezesem.
[Cyt.:] – „Naszą misją jest popularyzacja wiedzy o mieście Trzebnicy i regionie, kultywowanie tradycji regionalnych, kształtowanie etosu małej ojczyzny, dokumentowanie kultury, sztuki i nauki, ochrona zabytków i dziedzictwa narodowego, rozwój turystyki i ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego, upowszechnianie i wspieranie kultury ludowej i działanie na rzecz kultury zdrowotnej. [Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzebnickiej - Profil - ngo.pl, dostęp 10.05.2023 r.].
Jest znanym artystą grafikiem, w jego dorobku twórczym znajduje się ok. 400 ekslibrisów, znaków książkowych używanych przez bibliofilów.
[Cyt.:] – „Wybrałem grafikę, a właściwie małą formę grafiki – ekslibris. Ex libris to po łacinie znaczy „z książek albo z księgozbioru” danego właściciela. Ekslibris najczęściej wykonywałem wycinając rylcem w prostokącie linoleum negatyw kompozycji, by po odbiciu w prasie drukarskiej wyszedł pozytyw. Często plastyk się myli, bo liternictwo też trzeba wyciąć w negatywie. Ponieważ nie stać mnie było na zakup profesjonalnej prasy drukarskiej, wykorzystałem wyżymaczkę z pralki „Frania” i przez wiele lat z niej korzystałem. Część ekslibrisów – to rysunki wykonywane piórkiem i czarnym tuszem – już w pozytywie, a ostatnio wykonuję też ekslibrisy posiłkując się grafiką komputerową. Ekslibris jest znakiem własności, który właściciel księgozbioru wkleja do książek lub pieczętuje nim swoje zbiory. Ten znak graficzny odzwierciedlać powinien duchową sylwetkę właściciela np. jego cechy, hobby, fascynacje, drogę życiową, jego charakter, może zawierać aluzje do rodziny, miejsca zamieszkania, marzeń i fascynacji adresata. Może zawierać słowa – klucze, motto, złotą myśl, która jest dla niego (i dla nas) przesłaniem i drogowskazem. Dla mnie jest to wyzwanie, któremu usiłowałem sprostać, żeby to wyrazić, przekazać w ekslibrisie”. [Wywiad przygotowany w związku z wystawą w Kitzingen w Bawarii (Niemcy) w 2018 r., udostępniony autorce biogramu, maj 2023 r.]
[Cyt:] – „Wiele moich ekslibrisów zawiera motywy Orła i Krzyża, wiele jest poświęconych papieżowi Janowi Pawłowi II i Matce Bożej Częstochowskiej. Rycerstwo pod Grunwaldem z imieniem Bogurodzicy na ustach szło do boju. W czasie potopu obrona Jasnej Góry dokonała się za sprawą Maryi. W 1920 r. w Bitwie Warszawskiej ukazała się Matka Boska. Jan Paweł II dzięki jasnej wizji koniecznych przemian, konsekwencji i determinacji był katalizatorem przemian, które zmieniły oblicze Polski i Europy”. [Notatka biograficzna, przekazana autorce biogramu, maj 2023 r.].
Z. L-M. jest także projektantem i wykonawcą wielu dekoracji z okazji świąt religijnych i rocznic patriotycznych w kościołach trzebnickich oraz w przestrzeni miasta: tablic, płaskorzeźb, medali, pomników i statuetek wykonanych na prośbę władz miejskich i Zgromadzenia Salwatorianów, z którym od wielu lat współpracuje. Szczególnie ważna była współpraca ze śp. Księdzem Antonim Kiełbasą. Z tego okresu pochodzą dwie prace: żona Lucyna jest autorką płaskorzeźby przedstawiającej św. Jadwigę Śląską, która znajduje się w kościele św. Jana Chrzciciela w Kitzingen, a Z. L-M. zaprojektował tablice marmurową na ratuszu, upamiętniająca partnerstwo Kitzingen i Trzebnicy.
Z. L-M. jest autorem artykułów z zakresu historii sztuki, kultury, redaktorem rocznika Towarzystwa Miłośników Ziemi Trzebnickiej „Brzask” (ukazuje się od 1983 r.).
W 1993 r. ukazał się jego album grafik z ekslibrisami: pt. Duchem skrzydła Ojczyzny rozwinę z tekstami Juliusza Słowackiego, w wyborze Leopolda Wróblewskiego.
W 1994 r. Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzebnickiej wydało pod red. Jerzego Bogdana Kosa książeczkę "Ekslibrisy Trzebnickie". W pracy znalazły się dokonania graficzne Z. Lubicz-Miszewskiego, dedykowane zasłużonym trzebniczanom.
[Cyt.:] – „Zbigniew Lubicz-Miszewski czasem "dopełnia" ekslibrisy, grafiki i rysunki krótkimi tekstami poetyckimi tworząc autorskie "całostki". Takim przykładem jest Exlibris Barbary i Piotra Kołodziejczyków, znajdujący się w tym tomiku. Sam znak i tekst poetycki - komentarz - tworzą tu nierozerwalną całość. "Gniazdo" to odniesienie do planety z "Małego Księcia", bardzo mądrej książeczki dla dzieci i dorosłych, autorstwa Antoine`a de Saint-Exupéry`ego, to miejsce jedyne, gdzie dobre duchy opiekuńcze - "genius loci" - nieustannie czuwają nad nim. Według mitologii rzymskiej ta opiekuńcza siła, sprawia, że dana przestrzeń jest jedyna w swoim rodzaju. Ale najważniejsza jest tu atmosfera domu rodzinnego, to rodzina stwarza nowy świat, ciepłe gniazdo, które potem całe życie opromienia światłem matczynej i ojcowskiej miłości”. [Galeria ekslibrisów (2) | NowaGazeta.pl, dostęp: 10.05.2023 r.].
W czasach „Solidarności” wiele jego grafik i ekslibrisów publikowano w „drugim obiegu”.
W dorobku społecznym Z. Lubicz-Miszewski jest współorganizatorstwo wystaw pokazanych w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej: „Kręgi” (1993), „Kult św. Jadwigi” (1993), „Kalejdoskop Art” (1994), „Papież Pielgrzym” (1995), „Ks. Dziekan Wawrzyniec Bochenek – dokumenty i fotografie” (1996), „Święta Jadwiga – życie i kult.” (1997), „Kult św. Jadwigi – Kościoły pod wezwaniem św. Jadwigi na świecie” (2000), „Książę Henryk Brodaty w dokumentach – 800-lecie rozpoczęcia rządów” (2001), „800. rocznica klasztoru cysterek w Trzebnicy” – oryginalne dokumenty związane z fundacją klasztoru – (2002), „Dwudziestopięciolecie pontyfikatu Jana Pawła II – 1978 – 2003”– 2003, „780-lecie nadania praw miejskich Trzebnicy na prawie polskim przez księcia Henryka Brodatego (1 maja 1224)” – Trzebnica: dokumenty – fotografie – 2004, „Bulle papieskie, dokumenty Kurii Rzymskiej dotyczące Śląska” – 2005, „Skarby Ziemi Trzebnickiej” – grafiki, ekslibrisy – Zbigniewa Lubicz – Miszewskiego i medale, płaskorzeźby, statuetki, malarstwo – Lucyny Lubicz – Miszewskiej – 2006 i rzeźbę sakralną rzeźbiarza z Trzebnicy – Krzysztofa Lewczaka. W 2006 r. w Muzeum Regionalnym w Trzebnicy prezentował „Skarby Ziemi Trzebnickiej” – z okazji 300-lecia śmierci M.L.Ł. Willmanna oraz wystawę zdjęć 22 obrazów z bazyliki, pokazał Tumbę grobową feldmarszałka hrabiego Melchiora von Hatzfeldta (zdjęcia), Małe Muzeum Ludowe u Kowalskich w Marcinowie (zdjęcia) oraz publikacje TMZT – Brzaski, monografia Trzebnicy, tomiki wierszy, mapy i plany, przewodniki. W Trzebnickim Zespole Kultury – w 2006 r. zorganizował wystawę „Skarby Ziemi Trzebnickiej” – „120 lat kolejki normalnotorowej”, „Ziemia Trzebnicka w malarstwie rysunku, grafice, fotografii i wierszach”.
Ważniejsze wystawy
1971 – III Triennale Rysunku, Wrocław.
1972 – Wystawa grafiki okręgu wrocławskiego, Wrocław.
1973 – Wystawa Grafiki Galeria MDM, Warszawa.
1973 – Wystawa Młodych, Wrocław.
1976 – Grafika wrocławska, Warszawa.
1979 – Wystawa rysunku (indywidualna) Galeria Jatki, Wrocław.
1980 – Ekslibris Wrocławski, Wrocław.
– Wystawa grafiki wrocławskiej, Wrocław.
1981 – Wystawa rysunku i ekslibrisów (indywidualna), Trzebnica.
1982 – XIX International Ex Libris Congress, Oxford.
1983 – Esito Congresso Per un Ex Libris Del Cenrenario Di Pinocchio 1883 1983.
– Dar dla Papieża (wystawa), Wrocław.
– L`abre Dans L`exlibris, Nancy.
– Interexlibris `83 Internationale Exlibrisudstilling i Fredrikshavn.
1984 – Biennale Ekslibrisu Współczesnego, Malbork.
– XX Międzynarodowy Kongres Ekslibrisu, Weimar.
– Ekslibrisy (wystawa indywidualna), Wrocław.
1985 – Okręgowa wystawa Plastyki, Wrocław.
1986 – XI Biennale Ekslibrisu Współczesnego, Malbork.
– Interexlibris, Frederikshavn.
1986/7 – Dürer im Exlibris, Frederikshavn.
1988 – Ręka i Narzędzie, Francja.
– Wystawa miniatur, Toronto.
– Okręgowa Wystawa Plastyki, Wrocław.
– Motyw religijny w ekslibrisie polskim Muzeum Archidiecezjalne, Wrocław.
1989 – Wystawa indywidualna Muzeum Archidiecezjalne, Wrocław.
1990 – „Dedykacje”. Medale i Plakiety, Lucyna Lubicz-Miszewska, Grafika, Zbigniew Lubicz- Miszewski, Wrocław – Medale i Plakiety,
1992 – Wystawa malarstwa kosmicznego, Wrocław.
1993 – „Kręgi”, Trzebnica.
1994 – „Kalejdoskop – Art.”, Trzebnica.
„Droga do niepodległości”, Poznań.
1997 – Motywy sakralne w ekslibrisie, Trzebnica.
1998 – Grafika i poezja. Lucyna Lubicz-Miszewska, Foto – grafiki, Zbigniew Lubicz-Miszewski, Grafiki, ilustracje, ekslibrisy, druki okolicznościowe.
2015 – Retrospektywa – klasztor sióstr boromeuszek (maj – czerwiec 2015).
2019 – Wystawa „Aktualna sztuka z Trzebnicy” – Krzysztof Hejmej, Elżbieta Raczyk, Zbigniew Lubicz-Miszewski, Kitzingen (Niemcy).
2023 – Wystawa 20. artystów plastyków „Przestrzeń Duchowości i Materii”, klasztor Sióstr Boromeuszek w Trzebnicy.
Członek: Wrocławskiej Grupy Grafików „RYS”(założonej w 1969 r.), związanej z Wrocławskim Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych (1995-2016), członek Towarzystwa Miłośników Ziemi Trzebnickiej (od 1977 r.).
Odznaczony: w 1981 r. otrzymał II nagrodę w międzynarodowym konkursie z okazji 1500-lecia urodzin św. Benedykta; w 2012 r. - odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, w 2019 r. otrzymał trzebnicką nagrodą „Henryk” w kategorii kultury i sztuki; w 2021 r. - wyróżniony w ogólnopolskim konkursie „Lemostrada”; w 2022 r. - odznaczony Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Żona Lucyna (1948), artysta plastyk - ceramik wrocławskiej PWSSP. Dzieci: Kamil (1972), Beata (1977), Karol (1982). Wnuki: Amelka, Szymon, Noe, Natan, Noemi, Eliza, Aleksander.
Bibliografia podmiotowa
Lubicz –Miszewski Z., Duchem skrzydła Ojczyzny rozwinę. Album grafik, teksty J. Słowacki, wybór L. Wróblewski, Trzebnica 1993.
„Ekslibrisy Trzebnickie”, red. J. Kos, Trzebnica 1994.
Lubicz-Miszewski Z., Rozgwiazdy słowa, Trzebnica 2003 r. (o wierszach i wycinankach M. Miszewskiego – farmaceuty, poety, plastyka).
Lubicz-Miszewski Z., ilustracje do tomiku poezji Jana Bleckiego „Klepsydra uczuć”, Trzebnica 1995.
Lubicz-Miszewski Z., Refleksje i komentarze o wierszach wycinankach, o ornamencie i znaku w twórczości Mieczysława Miszewskiego, „ Brzask XI-XII” 2003, s. 113-148.
400 wzorów ekslibrisów.
Bibliografia przedmiotowa
Suma T., Czterdzieści lat wrocławskiej Grupy Grafików „RYS” (1969–2009), „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 2010, z. 20/21, s. 97–111.
Suma T., RYS. Z dziejów ekslibrisu wrocławskiego, Warszawa 2010.
Materiały przekazane autorce biogramu: Wywiad, przykładowe prace graficzne, wspomnienia matki z przesiedlenia ze Lwowa do nowej Polski.
Autor hasła
Maria Kalczyńska