Zbigniew Hornung

Z Kresowianie na Śląsku
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

ur. 23.01.1903 r. we Lwowie, zm. 22.07. 1981 r. Wrocławiu, historyk sztuki, konserwator zabytków, muzealnik.

Zdjęcie portretowe Zbigniewa Hornunga
Imię i nazwisko Zbigniew Hornung
Data i miejsce urodzenia 23.01.1903, Lwów
Data i miejsce śmierci 22.07.1981, Wrocław
Zawód historyk sztuki, konserwator zabytków, muzealnik

Urodził się we Lwowie, w rodzinie inteligenckiej. Ojciec był znanym miejscowym lekarzem. W IV Gimnazjum im. Jana Długosza Zbigniew zdał maturę, która umożliwiła mu studia w zakresie historii sztuki na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (UJK). Był uczniem wybitnych naukowców w tej dziedzinie – prof. dr Władysława Podlachy, prof. dr Władysława Kozickiego oraz Edmunda  Bulandy. W 1929 roku obronił doktorat na podstawie pracy: “Stanisław Stroiński (1719- 1802). Zarys monograficzny ze szczególnym uwzględnieniem działalności artysty na polu malarstwa ściennego”. Pozostał w instytucie Historii Sztuki, pracując w charakterze młodszego asystenta. Jednocześnie na podstawie nominacji  Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 1.11.1929 r., został Konserwatorem Okręgowym Zabytków Sztuki i Kultury we Lwowie. Podlegały mu województwa lwowskie, tarnopolskie i stanisławowskie. Funkcję tę sprawował do wybuchu II wojny światowej. W 1939 roku objął stanowisko kierownika Działu Malarstwa Zachodnioeuropejskiego w Lwowskiej Galerii Obrazów.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich 22.06. 1941 roku, pozostał w Galerii pełniąc funkcję urzędnika muzealnego. Trzy lata później Zbigniew Hornung został zaproponowany przez prof. dr. Podlachę jako kandydat do habilitacji. W tym celu 14.06.1944 r. zwołano tajne posiedzenie Rady Wydziału Humanistycznego UJK. Ponowna okupacja sowiecka uniemożliwiła jednak te działania. Zbigniew Hornung pozostał w Państwowej Galerii Sztuki na stanowisku zastępcy dyrektora.                                                                                                  

W lipcu 1946 r. zdecydował się na opuszczenie Lwowa. Przybył do Warszawy i nawiązał współpracę z Ministerstwem Kultury i Sztuki (MKiS). 1.09.1946 roku objął stanowisko Kierownika Centralnego Biura Inwentaryzacyjnego Zabytków MKiS. Jednocześnie przygotował na Uniwersytecie Wrocławskim pracę habilitacyjną  pod kierunkiem prof. dr. Władysława Podlachy, którą obronił 24.06.1949 r.                                                                                   

W 1950 roku zapadła decyzja o przeniesieniu do Wrocławia gdzie został zastępcą dyrektora Muzeum Śląskiego pracując jednocześnie w Instytucie Historii Sztuki UWr. Prowadził tam wykłady i ćwiczenia. W następnym roku akademickim (1952/1953) Instytut zlikwidowano. Profesor (tytuł otrzymał 28.02.1952 r.) przeniósł się na Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu i w okresie od 1.02.1952 roku do 30.09. 1957 r. był zatrudniony w Instytucie Historii Sztuki. Pracę na wrocławskiej uczelni wznowił 1.10.1957 r., pełniąc funkcję kierownika Katedry Historii Sztuki Nowożytnej. W okresie od 1.06. 1959 do 28.02. 1962 sprawował funkcję dyrektora Muzeum Śląskiego we Wrocławiu.                                                

Był autorem 59 prac dotyczących malarstwa rzeźby i architektury Kresów Wschodnich oraz Śląska. Zajmował się również twórczością architektoniczną Bernarda Meretyna i Jana de Witte’a. Doceniając Jego wkład badań w tę problematykę Tadeusz Dobrowolski i Władysław Tatarkiewicz powierzyli mu napisanie rozdziału poświęconego polskiej architekturze barokowej w II tomie Historii Sztuki Polskiej wydanej w Krakowie w 1962 roku. Należał do Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (od 1953). Na emeryturę przeszedł w 1975 r.    Odznaczony m.in.:  Złotym Krzyżem Zasługi (1948).

Zmarł  22 lipca we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa

Zbigniew Hornung, Antoni Osiński najwybitniejszy rzeźbiarz lwowski XVIII stulecia,  Warszawa, Lwów, 1937

Zbigniew Hornung, Materiały do dziejów stosunków artystycznych polsko-śląskich XVI-XVII wiek, Wrocław,1956

Zbigniew Hornung, Problem rokoka w architekturze sakralnej XVIII wieku, Wrocław 1972

Zbigniew Hornung, Jan de Witte – architekt kościoła dominikanów we Lwowie, Warszawa 1995, (wydanie pośmiertne).

Bibliografia przedmiotowa

Muzeum Narodowe we Wrocławiu 1947- 2007, Wrocław 2008

Przyłęcki Mirosław, Hornung Zbigniew (w:) Polski Słownik Biograficzny konserwatorów Zabytków, Z.1, Poznań 2000, s. 26-27

Wrabec Jan, Zbigniew Hornung (w:) „Rocznik Historii Sztuki”, T. XXXVI, PAN, 2011, s.113-125, Jan Wrabec. Zbigniew Hornung (1903–1981). „Rocznik Historii Sztuki”. T. XXXVI, PAN WDN, 2011, s. 113–125 (dostęp 15.09.2023)

Zbigniew Hornung, Życiorys (w:) Album dwudziestolecia Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta (1945-1965), s. 277-280

Autor hasła

Halina Okólska