Witold Romer

ur. 14.07.1900 we Lwowie, zm. 19.04.1967 we Wrocławiu - profesor nauk chemicznych, artysta fotografik, pedagog

Imię i nazwisko	Witold Romer
Data i miejsce urodzenia	14.07.1900, Lwów
Data i miejsce śmierci	19.04.1967, Wrocław
Zawód	pracownik akademicki, artysta fotografik

Urodził się w rodzinie geografa Eugeniusza Romera i żony Jadwigi z Rossknechtów, Świadectwo maturalne otrzymał w Gimnazjum III im. Stefana Batorego we Lwowie. W czasie I wojny światowej walczył w wojsku polskim w stopniu szeregowca. Brał udział w walkach z nacjonalistami ukraińskimi o Lwów (1-22.11.1918). Brał także udział w walkach w wojnie polsko - bolszewickiej w 1920 r., na froncie południowym.

W latach 1918- 1923 studiował (z przerwą na udział w walkach) na Wydziale Chemii Technicznej Politechniki Warszawskiej. Po uzyskaniu dyplomu odbył dwuletni staż prowadząc badania nad ebuliskopią, co zaowocowało publikacją pt. O nowym etapie ebuliskopu”. Skonstruował pierwszy egzemplarz tego urządzenia, slużący mierzeniu czułości materiałów fotograficznych.

W 1925 r. Eugeniusz Romer zaproponował synowi pracę w Zjednoczonych Zakładach Kartograficznych i Wydawniczych „Książnica – Atlas” Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, w Dziale Fotomechanicznym. W celu podniesienia kwalifikacji Witold studiował w Graphische Lehr und Versuchungsanstalt w Wiedniu. Następnie odbył staż w tamtejszej firmie kartograficznej Frieitag und Berndt. Odwiedził także Zakład „Illustration” w Paryżu i drukarnię Alberta Klimscha w Monachium oraz Zakłady Graficzne i Kartograficzne w Survey w Southaupton. Po powrocie do Lwowa, rozpoczął pracę w stworzonym przez siebie laboratorium naukowo-badawczym „Książnicy-Atlas”. Poświęcił się rozwijaniu metod poligraficznych. Był twórcą metody reprodukcji i oddawania kolorów na mapach hipsometrycznych - kartochromii. Opatentował metodę wydruku offsetowego.

Jednocześnie rozwijał swoje zainteresowania fotografią w szerokim aspekcie. Wykonywał fotografie artystyczne na kliszach własnej produkcji – ortochromatycznych. Swoje prace pokazał po raz pierwszy w 1926 roku na X Dorocznej Wystawie Fotografii Artystycznej we Lwowie. Zwrócił na siebie uwagę środowiska w 1927 roku prezentując fotografie w ramach XI Salonu Fotografii Artystycznej we Lwowie. W tym samym roku otrzymał II nagrodę na Międzynarodowej Wystawie Fotografii Amatorskiej w Budapeszcie. W ramach I Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej w Warszawie pokazał prace “W śniegu” i “Mnich nad Morskim Okiem”. Brał także z powodzeniem udział w Wystawie w Pałacu Sztuki w Poznaniu podczas Powszechnej Wystawy Krajowej (1929) oraz w Wystawie Działu Fotografiki Polskiej we Lwowie (1930). Rok później został członkiem elitarnego Fotoklubu Polskiego. W1931 roku opracował nową metodę z zakresu poligrafii – izohelię. Na XIII Dorocznym Salonie Fotografii Polskiej we Lwowie (1932) zaprezentował pracę wykonaną w technice izohelii. Debiutem międzynarodowym było uczestnictwo w VI Międzynarodowym Salonie Fotografiki (1932) we Lwowie. Pierwsza indywidualna wystawa prac Witolda Romera odbyła się w Polskim Towarzystwie Fotograficznym w Warszawie (1936). Ostatnią większą ekspozycją przed wybuchem II wojny światowej był tzw. BBWR – Bułhak, Biernacki, Wieczorek, Romer, zorganizowany we Lwowie (1937), gdzie artysta zaprezentował 57 prac. W 1932 roku rozpoczął karierę naukową, podejmując pracę w Instytucie Fotograficznym Politechniki Lwowskiej. Rozwijał swoje badania z zakresu sensytometrii fotograficznej i fizykochemii procesu fotograficznego. W roku akademickim 1934/1935 prowadził zajęcia m.in. z zakresu problematyki procesu negatywowego, optyki i aparatury fotograficznej, procesu pozytywowego, kinematografii, fotografii w barwach naturalnych, kompozycji obrazu, fotograficznych technik reprodukcyjnych.W 1936 roku obronił pracę doktorską. W 1939 r. reprezentował Polskę na Kongresie Fotografii Naukowej w Paryżu.

Po wybuchu II wojny światowej, 22.09. 1939 r. Romer opuścił kraj i przez Zagrzeb, Triest, Wenecję i Modane udał się do Francji. Początkowo przebywał w obozie wojskowym w Coetqudan w Bretanii. Ukończył kurs pancerno-motorowy w centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Serignon. Pracował również w Centre National Recherche Scientifique et Applique Laboratyoire de L,Etude Photographique w Paryżu. Po zajęciu Francji przez wojska niemieckie ewakuował się do Anglii.Tam zatrudniła go firma Kodak” w Harrow. W 1943 roku Romer przeniósł się do Farnborough, gdzie pracował w Photographic Departament Royal Aircraft Establishement. Zajmował się badaniami fotografii lotniczej i nocnej.

7.06.1946 r. Witold Romer na statku „Śląsk” powrócił do kraju. Po otrzymaniu informacji, że część lwowskiego środowiska fotograficznego oraz pracowników „Książnicy-Atlas” osiedliła się we Wrocławiu, postanowił przyjechać na Dolny Śląsk. W ramach połączonych uczelni Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej na Wydziale Matematyczno -Przyrodniczym UWr utworzył Katedrę Fototechniki. Zajmowała się ona kształceniem inżynierów dla przemysłu materiałów fotograficznych. Po rozdziale uczelni w 1951 roku, katedra weszła w skład Wydziału Chemii Politechniki Wrocławskiej. W 1955 roku zmieniono nazwę tego Wydziału na Wydział Technologii Chemicznej PWr.

W 1947 r. Romer przygotował habilitację na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej/ W 1948 r. został profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Mat.-Fiz.-Chem. UWr i PWr. Rada Państwa nadała mu w 1956 roku tytuł profesora zwyczajnego.

Był niezwykle aktywny w środowisku naukowym. Brał udział w licznych sympozjach naukowych w kraju i za granicą: Kolonii (1956), Budapeszcie (1961,1966), Zurychu (1961), Monachium (1963), Turynie (1963), Moskwie (1965), i Dreźnie (1966). Wypromował ok. 100 magistrów. Prowadził również liczne doktoraty i habilitacje.W latach 1958-1960 oraz 1947-1948 był dziekanem i prodziekanem Wydziału Chemii PWr. Obok pracy na uczelni docent Romer rozwijał działalność w towarzystwach fotograficznych. Przyczynił się do powstania 21.05.1947 roku Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego. Utworzył także Wrocławski Oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Nadal aktywnie uczestniczył w wystawach fotografii artystycznej organizowanych m.in. przez PTF. I Wystawę Fotografii zorganizowano we wrocławskim Ratuszu (20.06 do 1.11.1948 roku) z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych. Swoje prace prezentowało tam 39 autorów. Wydarzenie wrocławskie zapoczątkowało cykl ekspozycji w całym kraju. Witold Romer uczestniczył w Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Artystycznej i Amatorskiej w Sopocie (1948), brał udział w II Ogólnopolskiej Wystawie Fotografiki w Poznaniu (1948). Otrzymał Złoty Medal za pracę pt. “Widok z gładkiej Przełęczy” na Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Krajoznawczej w Sopocie (1949). Rok później prezentował prace na II Ogólnopolskiej Wystawie PTF. Ważnym wydarzeniem nie tylko o znaczeniu lokalnym była ekspozycja “Wrocław w fotografii” (kwiecień-maj 1950). Swoją ostatnią indywidualną wystawę artysta zorganizował w 1957 roku. Wtedy też otrzymał on nagrodę m. Wrocławia w dziedzinie fotografii. W latach 60. XX w. skupił się na pracy dydaktycznej, organizowaniu, wykładów, prelekcji, kursów.

Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1939), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski III Klasy (1965), Medalem X-lecia PRL (1955), Medalem XV-lecia Wrocławia (1960).

Zmarł nagle 19.04. 1967 roku. Jest pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca przy ul. Odona Bujwida we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa

Witold Romer, Ziarnistość i rozdzielczość obrazów fotograficznych, Warszawa 1953

Witold Romer, Teoria procesu fotograficznego, Warszawa 1956

Bibliografia przedmiotowa

Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, Akta osobowe Romera Witolda, sygn.138

Burak Marek, Dackiewicz Krzysztof, Prygiel Piotr, Wrocławskie uczelnie techniczne 1910-2010, Wrocław 2010

Księga Jubileuszowa 50-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945-1955, pod. red. Ryszarda Czocha, Wrocław 1955, s. 27,75,136,145,155, 267,272

Markocki Władysław, Witold Romer (w:) Uczeni wrocławscy 1945-1970, Wrocław 1980, s. 304 – 307

Nowak Piotr, Piwowarski Jerzy, Zaleski Adam, Żakowicz Aleksander, Profesor Witold Romer (1900-1967). Działalność naukowa i artystyczna, Wrocław 1998

Sobota Adam, Witold Romer 1960-1967. Katalog wystawy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Wrocław czerwiec – lipiec 1983

Autor hasła

Halina Okólska