Wacław Günther
ur. 05.07.1884 r. w Siedlcach, zm. 09.07.1953 r. w Szwajcarii Kaszubskiej – inżynier mechanik i elektryk, wykładowca, profesor Politechniki Śląskiej i Wrocławskiej, wybitny działacz społeczny i gospodarczy.
| Imię i nazwisko | Wacław Günther |
| Data i miejsce urodzenia | 05.07.1884, Siedlce |
| Data i miejsce śmierci | 09.07.1953, Szwajcaria Kaszubska |
| Zawód | inżynier mechanik i elektryk, pracownik akademicki, wojskowy |
Syn Henryka, dyrektora administracyjnego szpitala i Heleny z Pytlasińskich. Miał młodszego brata Mieczysława, inżyniera elektryka i siostrę Malinę, po II wojnie światowej pracowniczkę rektoratu Politechniki Śląskiej. W 1905 r. ukończył z odznaczeniem gimnazjum klasyczne w Jałcie na Krymie, by rozpocząć studia na Wydziale Budowy Maszyn Szkoły Politechnicznej we Lwowie, uzyskując w 1910 r. dyplom inżyniera mechanika. Następnie dokształcał się w zakresie elektrotechniki w Instytucie Elektrotechnicznym im. Montefiore w Liège w Belgii, uzyskując w 1912 r. dyplom inżyniera elektryka. W 1911 r. został mianowany asystentem w Katedrze Elektrotechniki Ogólnej Szkoły Politechnicznej we Lwowie, a od 1913 r. adiunktem. W 1914 r. został tam ponadto docentem kolei elektrycznych. Po wybuchu I wojny światowej, w 1914 r. wykłady zostały wstrzymane, więc podjął pracę w Miejskich Zakładach Elektrycznych we Lwowie, w biurze kablowym pracując przy przeróbce miejskiej sieci prądu stałego na prąd przemienny. Do pracy na uczelni wrócił w 1915 r. pracując tam do 1918 r. W 1917 r. urlopowany ze Szkoły Politechnicznej we Lwowie, podjął na krótko wykłady z teorii maszyn elektrycznych w Politechnice Warszawskiej. W 1918 r. brał udział w walkach o Lwów z Ukraińcami prowadząc oddział elektrotechniczny „Na Błonie”. Został wówczas powołany do WP, zostając tam mianowany szefem Sekcji Elektrotechnicznej w Departamencie Techniki Ministerstwa Spraw Wojskowych, a w latach 1919–1920 był szefem Sekcji Maszynowo Elektrycznej w Instytucie Wojskowo-Technicznym, szefem Głównego Zakładu Inżynieryjno-Saperskiego (1920–1921), dyrektorem nauk w Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów (1921–1922). W latach 1923–1929 był wykładowcą elektrotechniki i urządzeń elektrycznych w Oficerskiej Szkole Inżynierów, jednocześnie adiunktem w Katedrze Miernictwa Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. W 1929 r. zakończył służbę wojskową (ze stopniem podpułkownika saperów), przenosząc się do pracy w Polskich Zakładach Brown-Boveri. Uruchomił w fabryce maszyn elektrycznych tych Zakładów w Żychlinie urządzenie do pomiarów magnetycznych blach transformatorowych i twornikowych do silników elektrycznych, był tam też kierownikiem działu instalacyjnego. W latach 1931–1935 był kierownikiem działu pomiarów w Towarzystwie Kabli Dalekosiężnych, początkowo organizując produkcję kabli w fabryce Skody na Okęciu w Warszawie, a następnie kierował terenowymi pracami przy układaniu kabli telefonicznych, a potem ich pomiarami na terenie całej Polski. W latach 1936-1939 obejmował stanowisko dyrektora Biura Elektryfikacji w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, które zajmowało się opracowywaniem projektu elektryfikacji Polski. W czasie wojny pracował w Związku Elektrowni Polskich w Warszawie jako inżynier, brał m.in. udział w pracach nad projektem elektryfikacji Polski, tzw. „Projektem Z”. Po uruchomieniu przez Niemców Technische Fachkurse średniej szkoły zawodowej na miejscu Politechniki Warszawskiej, podjął tam wykłady z elektrotechniki na Wydziale Mechanicznym, prowadzonych konspiracyjnie na poziomie wyższym. Po powstaniu warszawskim przeniósł się do Krakowa.
W styczniu 1945 r. został członkiem zarządu przedsiębiorstwa Polskie Linie Dalekosiężne, nawiązał także kontakt z Politechniką Śląską. Jesienią 1945 r. przeniósł się do Gliwic, gdzie jako profesor kontraktowy podstaw elektrotechniki był w roku ak. 1945/46 drugim z kolei, dziekanem Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej. Jesienią 1946 r. przeniósł się do Wrocławia, gdzie w Politechnice objął Katedrę Elektrotechniki Ogólnej, zostając w 1947 r. profesorem zwyczajnym. W dalszym ciągu kontynuował jednak wykłady w Politechnice Śląskiej. Był aktywnym działaczem towarzystw naukowo-technicznych, w 1908 r. należał do grona założycieli Sekcji Elektrotechnicznej przy Towarzystwie Politechnicznym we Lwowie, gdzie m.in. brał udział w pracach nad polskim słownictwem elektrycznym. Należał do Stowarzyszenia Elektrotechników (Elektryków) Polskich, w którego działalność również się włączył. Był zastępcą sekretarza generalnego Polskiego Komitetu Elektrotechnicznego. Był tam przewodniczącym Komitetu 2 – Symbole. Członek prezydium Polskiego Komitetu Energetycznego. Licznie odznaczony. Był żonaty z Krystyną z domu Eysmont, mieli syna Mariana, asystenta Uniwersytetu Warszawskiego.
Odznaczony: Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Obrony Lwowa, Krzyżem Niepodległości.
Zmarł 09.07.1953 w Szwajcarii Kaszubskiej. Pochowany na cmentarzu w Kościerzynie.
Bibliografia podmiotowa
Książki i skrypty
Motor elektryczny, jego znaczenie i zastosowanie w drobnym przemyśle, Lwów 1917.
Teoria maszyn elektrycznych, Skrypt Politechniki Warszawskiej 1917.
Podstawy elektrotechniki, Skrypt wykładów Szkoły Inżynierskiej, Warszawa 1925.
Encyklopedia urządzeń elektrycznych, Skrypt Oficerskiej Szkoły Inżynierskiej, Warszawa 1925.
Elektrostatyka, Skrypt Pol. Śląskiej, Gliwice.
Rachunek symboliczny w elektrotechnice, Skrypt Politechniki Śląskiej, Gliwice 1951.
Artykuły
Zastosowanie elektrotechniki prądu silnego do prowadzenia wojny, Pamiętnik I Zjazdu Elektrotechników Polskich w Warszawie 7-9 VI 1919, Warszawa 1920.
Pomiary kabla dalekosiężnego, „Przegląd Teletechniczny” 1933, nr 8.
Problem cewek pupinowskich w telefonii dalekosiężnej, Przegląd Teletechniczny” 1933, nr 9.
Postępy połączeń kablowych w telefonii dalekosiężnej, „Przegląd Elektrotechniczny” 1935, nr 9.
Pomiary przesłuchu w kablach dalekosiężnych, „Przegląd Teletechniczny” 1936, nr 4 i 6-7.
Elektryfikacja Polski, „Polska Gospodarcza” 1938, z. 46.
Elektryfikacja Centralnego Okręgu Przemysłowego, „Przegląd Elektrotechniczny” 1939, nr 3.
O właściwy kierunek prac nad elektryfikacją kraju, „Prace Polskiego Komitetu Energetycznego” 1939.
Bibliografia przedmiotowa
Kubiatowski J., Sokolnicki S., Günther Wacław (1884–1953), [w:] Słownik biograficzny zasłużonych elektryków wrocławskich, t. II, Wrocław 2001, s. 17-19.
Białkiewicz Z., Prof. zw. mgr inż. Wacław Zygmunt Günther (1884–1953) [Poczet dziekanów Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej”], „Śląskie Wiadomości Elektryczne” 2003, R. X, nr 3, s. 24-26.
Białkiewicz Z., Wacław Günther (1884–1953), [w:] Polacy zasłużeni dla elektryki: Początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki, red. J. Hickiewicz, Warszawa-Gliwice-Opole 2009, s. 179-183.
Pohl Z., Wacław Zygmunt Günther 1884–1953 [Wydział Elektryczny PWr: „Pionierzy Dolnośląskiej Elektryki”] https://tiny.pl/w15q2
Piłatowicz J., Günther Wacław (1884–1953) [„Świadkowie przeszłości ziemi siedleckiej (biogramy)”], „Historia i Świat” 2022, nr 11, s. 374-378.
https://doi.org/10.34739/his.2022.11.24
J. Hickiewicz - znajomość osobista, od 1949 r. jako studenta Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej
Autor hasła
Piotr Rataj, Jerzy Hickiewicz [listopad 2022 r.]