Upamiętnienia Kresowian i Sybiraków w Opolu
Kościoły w Opolu
Kościół Błogosławionego Czesława
Parafia Błogosławionego Czesława na Zaodrzu w Opolu erygowana została 26.08.1989 r. 07.02.1992 r. proboszczem został mianowany ks. Stanisław Dworzak, który wcześniej wybudował kościół w Górażdżach. Dokończył budowę kościoła, z przerwą w latach 1997 – 1999 z powodu powodzi. Konsekracja kościoła odbyła się 17.10.2000 r. Za Ks. Dworzaka umieszczono na ścianie kościoła tablicę upamiętniające kresowian. Następny proboszcz, ks. Rafał Bałamucki, przejął kierowanie parafią 24.08.2016 r. pomógł Rodzinie Katyńskiej w ustawieniu opodal kościoła Pomnika Katyńskiego w 2021 r.
Tablice na ścianie kościoła
Tablica poświęcona ostatniemu biskupowi polowemu RP na ścianie kościoła o treści:
„Bóg – Honor – Ojczyzna
ręka walcząc, ale sercem Boga wielbić….
Ku wiecznej pamięci
ostatniego biskupa polowego Wojska
Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej
arcybiskupa, syna ziemii śląskiej
generała dywizji
ks. dr. Józefa Feliksa Gawliny
(1892 – 1964)
Rodacy”
Opole – 2000 r.
Tablica poświęcona 16 Lwowskiemu Batalionowi Strzelców na ścianie kościoła o treści:
My żołnierze polscy
oddaliśmy Bogu ducha,
ziemi lowskiej ciało,
a serce Polsce.
Ku pamięci walczących żołnierzy
16 Lwowskiego Batalionu Strzelców
odznaczonego Krzyżem Wojennym Virtuti Militari
5 Kresowej Dywizji Piechoty – 7 Korpusu Polskiego
z okazji 55 rocznicy bitwy o Monte Cassino
w trakcie której obficie popłynęła krew
Szesnastaków na wzgórzu „Widmo”
tą tablice poświęcają
plut. Ferdynand Nowicki
plut. Stanisław Rosiński
żołnierze
16 Lwowskiego Batalionu
Strzelców 3 Kompanii.
Opole – Monte Cassino – 16 maj 1999 r.
Pomnik Katyński
W skład pomnika wchodzą:
Krzyż Katyński
Napis 1940
Cztery tablice z napisami o treści:
1. Pamięci jeńców polskich więzionych w Starobielsku zamordowanych w Charkowie
2. Pamięci jeńców polskich więzionych w Ostaszkowie zamordowanych w Twirze (Kalinin)
3. Pamięci jeńców polskich zamordowanych w Mińsku Kijowie Charkowie Hersoniu i innych miejscach kaźni na terenie ZSRR
4. Pamięci jeńców polskich więzionych w Kozielsku zamordowanych w Katyniu
Tablica informacyjna o treści:
"Pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej"
Pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej to miejsce uczczenia pamięci i hołd dla oficerów, przedstawicieli polskich elit, którzy w czasie II wojny światowej zostali przez Armię Czerwona uwięzieni i zamordowani na terenie ówczesnego Związku Radzieckiego.
5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików podjęło decyzję, by bez sądu rozstrzelać jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz z więzień w Ukrainie i Białorusi. Na podstawie tej decyzji zamordowano około 22 000 osób. Zginęli będąc wiernymi przysiędze wojskowej i honorowi Ojczyzny.
Pomnik powstał z inicjatywy i wysiłkiem Rodziny Katyńskiej w Opolu, przy wsparciu Prezydenta Miasta Opola Arkadiusza Wiśniewskiego, Zakładu Komunalnego w Opolu, Marszałka Województwa Opolskiego, Instytutu Pamięci Narodowej, Starostwa Strzelce Opolskie oraz mieszkańców Opolszczyzny.
Autorem pomnika jest prof. dr hab. architekt Bogusław Szuba. Monument został poświęcony przez kapelana Rodziny Katyńskiej w Opolu ks. Rafała Bałamuckiego, w obecności władz miasta, województwa oraz społeczeństwa Opolszczyzny 25 kwietnia 2021 r.
Katedra – pw. św. Krzyża
Urny z ziemią zebraną w miejscach pochówku Polaków zesłanych na Sybir, umieszczone w 2015 r. w Kaplicy Piastowskiej w Katedrze Opolskiej.
Na osobnych tabliczkach podane są nazwy miejsc z których złożono ziemie w urnach: Breda – Osterbeek, Harków, Kołyma, Katyń, Kazachstan, Kresy Wschodnie, Lenino, Lommel, Loretto – Bolonia, Miednoje, Monte Cassino, Narvvik- Hokvik, Newark, Sybir, Tobruk.
Tablica przy urnach z napisem:
Matko Boska od stuleci patronko tej ziemi.
Zawierzamy Ci, pokładamy ufność w Twe łaskawe orędownictwo do Twojego Syna.
Przyjmij przeto Opolska Pani w darze ufnej pamieci tej ziemi spod krzyży naszych bliskich zdradziecko zamordowanych i pogrzebanych w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Uświęć i zachowaj te urny swą świetlna obecnością i wspomóż nas w modlitwach za nich podobnie jak wspomagałaś tych samotnych i udreczonych w godzinie ich męczeńskiej śmierci. Amen
Rodzina Katyńska
Kościół św. Józefa i Matki Boskiej Fatimskiej w Opolu - Grudzicach
Parafię erygował bp. Jan Stepa w 1951 r. Kościół wybudowano w latach 1957 -1960. Pierwszym proboszczem został ks. Władysław Horiszna (1930 – 2020).
Mogiła ks. Władysława Horiszny, Kresowianina, pierwszego proboszcza parafii Matki Boskiej Fatimskiej (1980 -1995).
Kościól Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha „Na Górce” w Opolu
Najstarszy kościół w Opolu.
Księża: Emil Kobierzycki i Kazimierz Borcz, którzy przybyli z Brodów na Kresach umieścili w kościele obraz Matki Boskiej Częstochowskiej pędzla Ludwiki Abramowiczowej, który przywieźli z Brodów. W kościele znajdują się również obrazy przywiezione przez ekspatriantów. Obraz z XVII w. Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny, zawieszony został w nawie głównej. Obraz Serca Pana Jezusa, który znajdował sie w bocznym ołtarzu kolegiaty stanisławowskiej, przy którym odprawiano msze pierwszopiątkowe oraz czerwcowe, z wystawieniem Najświętszego Sakramentu, znajduje się teraz na filarze bocznym. Obraz Pana Jezusa w Ciemnicy, który znajdował się w jednym z 14 ołtarzy bocznych kolegiaty stanisławowskiej, był bardzo zniszczony podczas transportu i po renowacji został zawieszony na filarze bocznym. Od 1945 r. kościół MBB był kościołem, w którym gromadzili się kresowianie. Taki charakter ma do chwili obecnej.
Obrazy przywiezione z Kresów
Obraz NMP z kościoła w Brodach na Kresach, zawieszony w kaplicy NMP w k. MBB w Opolu.
Obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Kolegiaty Stanisławowskiej, zawieszony w nawie głównej k. MBB w Opolu.
Obraz Jezusa miłosiernego z Kolegiaty Stanisławowskiej, zawieszony w k. MBB w Opolu.
Obraz Jezusa w Ciemnicy z Kolegiaty Stanisławowskiej, zawieszony w k. MBB w Opolu.
Tablica upamiętniająca proboszcza ks. Kazimierza Borcza (1951 – 1971).
Wydarzenia związane z upamiętnieniami
W dniu 14.07.2007 r. w kościele Matki Boskiej Bolesnej „Na Górce” miało miejsce prawykonanie utworu „Wymarsz 19 Pułku Piechoty” skomponowanego przez opolskiego muzyka Przemysława Ślusarczyka, do słów Zdzisława Kuhla. Autor tekstu w 1939 r. jako 11 letni chłopiec był świadkiem wymarszu ze Lwowa na front 19 Pułku Piechoty. Utwór ten jest teraz hymnem opolskich lwowiaków.
W dniu 26.05.2009 r. w kościele Matki Boskiej Bolesnej „Na Górce” bp Jan Kopiec dokonał w asyście sztandarów i w obecności licznego grona członków Opolskiego Koła Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Poludniowowschodnich, poświęcenia sztandaru Koła. Projektantem sztandaru był Adam Zbiegieni – członek Koła. Rodzicami Chrzestnymi sztandaru byli: prof. S S Nicieja – rektor Uniwersytetu Opolskiego, twórca „Kresowej Atlantydy” i Anna Panas – piosenkarka, ur. na Wołyniu.
Kościół św. św. Piotra i Pawła
Kościół pw. św. św. Piotra i Pawła w Opolu wybudowany został w latach 1923 – 1925. Na przykościelnym cmentarzu znajdują sie mogiły księży: symboliczna płyta nagrobna dwóch pierwszych nienieckich proboszczów, mogiły kolejnych proboszczów Michała Pytraka i Kazimierza Bochenka oraz bp. Jana Bagińskiego – kresowianina, pochowanego tutaj zgodnie z jego życzeniem. Kościół ten jako drugi poza kościołem Matki Boskiej Bolesnej “Na Górce” jest kościołem, w którym gromadzą się kresowianie przesiedleni do Opola po 1945 r. Ks. Bochenek wprowadził zwyczaj (kontynuowany) organizowania przez Koło Sybiraków w Opolu w lutym każdego roku upamiętnienia rozpoczęcia wywózki Polaków na Sybir przez Sowietów w 1940 r.
POMNIK TRZECH KRZYŻY Pomnik Trzech Krzyży upamiętniający poległych w obronie Wiary i Ojczyzny, który stoi przed wejściem do kościoła, był postawiony wcześniej bez zgody władz na placu Mickiewicza przed kościołem, lecz nocą został rozebrany i wywieziony na gruzowisko nagrobków przy cmentarzu wrocławskim. Parafianie zabrali pomnik z gruzowiska i za zgodą proboszcza ks. Bochenka zamontowali przed kościołem. Poświęcenie pomnika dokonał bp. F. Adamiuk w dniu 16.09.1986 r.
Płyty nagrobne za kościołem św.św. Piotra i Pawła.
Kościół Przemienienia Pańskiego na Osiedlu Armii Krajowej
Parafia Przemienienia Pańskiego powstała w 1982 r. na nowym Osiedlu Mieszkaniowym w dzielnicy Związku Walki Młodych w Opolu. Pierwszą mszę św. przed budowanym kościołem odprawiono podczas nocnej pasterki 24/25.12.1981 r. przez ówczesnego proboszcza Antoniego Grycana przy asyście urzędu bezpieczeństwa. Tymczasową kaplicę obok kościoła poświecono 04.04.1982 r. Konsekrował kościół bp. Alfons Nossol 06.04.1983 r. Pierwszym proboszczem i budowniczym kościoła był ks. Antoni Grycan.
W 2008 r. zmieniono nazwę osiedla na Armii Krajowej. Zmienione zostały także dotychczasowe nazwy ulic. Dzielnica składa się z dwóch części. Pomiędzy nimi jest duży nowy park, z górką widokowo – saneczkową zwana „Górka Śmierci”, dużym placem zabaw dla dzieci i „Słonecznym Ogrodem a także „Miasteczkiem Rowerowym””. Park został nazwany „Doliną Kresową”, ustawiony tam został pomnik poświęcony Armii Krajowej i pomnik Emila Fieldorfa – Nila, Obok Parku jest Szkoła Podstawowa Nr 29, której nadano imię Armii Krajowej oraz Publiczne Liceum Ogólnokształcące Nr 6, któremu w nadano imię Generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.
Ulicom na osiedlu nadano nazwy bohaterów formacji walczących z okupantem niemieckim podczas II wojny światowej: Batalionu Zośka, Bytnara Rudego, Dąbrowszczaków, Emila Fieldorfa „Nila”, Grota Roweckiego, Skautów Opolskich, Szarych Szeregów.
Pomnik/głaz przed kościołem z trzema tablicami.
Pomnik – obelisk poświęcony Armii Krajowej, ustawiony przed wejściem do kościoła Przemienienia Pańskiego.
Tablica w środkowej części głazu o treści:
„Pamięci żołnierzy
Armii Krajowej w 50 rocznice Akcji – Burza -
i Powstania Warszawskiego
Społeczeństwo
Opolszczyzny
Wrzesień 1994 r.
Tablica w górnej części pomnika o treści:
W 60 Rocznicę
śmierci Gen. Dyw.
Grota
Roweckiego
i dowódcy
Armii Krajowej
żołnierze AK
sierpień 2004
Tablica w dolnej części pomnika o treści:
W 60 Rocznicę
śmierci Gen. Dyw.
Leopolda Okulickiego
- Niedźwiadka
ostatniego dowódcy
Armii krajowej
żołnierze AK
grudzień 2006
Sztandary
Sztandar Związku Sybiraków w Opolu
Sztandar ufundowany przez członków Koła Związku Sybiraków Oddział w Opolu - został poświęcony przez Papieża Jana Pawła II w Auli Pawła VI w Watykanie, po uroczystości kanonizacji św. Rafała Kalinowskiego 18.11.1991 r.
Sztandar Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich II Rzeczypospolitej Oddział w Opolu
Sztandar ufundowany przez członków Koła TMLiKPW, poświęcony został przez bp Jana Kopca w kościele Motki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha w Opolu w dniu 26.05.2009 r. Rodzicami Chrzestnymi byli: prof. S.S. Nicieja – rektor Uniwersytetu Opolskiego i Anna Panas – piosenkarka.
Szkoły
Szkoła Podstawowa Nr 11. im.” Orląt Lwowskich”
Imię nadano szkole w 2008 r.
Szkoła Podstawowa Nr 29 im. Armii Krajowej i Liceum Ogólnokształcące Nr 6 im. Generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”
Imiona nadano szkołom w 1994 r.
Liceum Ogólnokształcące nr 9 im. Generała Władysława Andersa
Poprzednie Publiczne Gimnazjum nr 7 w Opolu przemianowane zostało 01.09.2017 r na LO nr 9 i nadano jej imię Generała Władysława Andersa.
Autor hasła
Jerzy Hubicki