Tadeusz Chorążak

ur. 6.08.1901 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 11.09.1977 r. w Katowicach – lekarz dermatolog, profesor nauk medycznych, organizator dermatologicznej i wenerologicznej opieki ambulatoryjnej i szpitalnej w województwie katowickim, profesor.

Imię i nazwisko	Tadeusz Ludwik Chorążak
Data i miejsce urodzenia	6.08.1901, Lwów
Data i miejsce śmierci	11.09.1977, Katowice
Zawód	lekarz dermatolog, pracownik akademicki

Tadeusz Chorążak był synem urzędnika Mieczysława i Józefy z Haskich. Ukończył gimnazjum klasyczne w Lwowie. W latach 1920-1925 studiował medycynę na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK), gdzie 21.11.1925 r. uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. W 1924 r. rozpoczął pracę jako wolontariusz w lwowskiej Klinice Dermatologii UJK pod kierunkiem prof. Jana Lenartowicza. W latach 1925–1941 pracował tam jako asystent i adiunkt, a po uzyskaniu habilitacji jako docent etatowy. Przebywał na stypendiach w Wiedniu (u profesorów Fingera i Riehla), a także na uniwersytetach we Francji, Holandii, Belgii i w 1937 r. w Niemczech. Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał w 1939 r. na podstawie rozprawy Wpływ witamin na rozwój poszczepiennych zmian w kile doświadczalnej królików. Podczas okupacji niemieckiej był kierownikiem lwowskiego Ambulatorium Dermatologicznego Ubezpieczalni Społecznej. Brał udział w ruchu oporu, dwukrotnie aresztowany był przez hitlerowców (w listopadzie 1942 i czerwcu 1944 r.). W lipcu 1944 r. został wysiedlony ze Lwowa, przeniósł się do Warszawy, gdzie wziął udział w powstaniu warszawskim jako lekarz.

Po wyzwoleniu Warszawy uczestniczył w odbudowie miejscowej służby zdrowia, zorganizował i prowadził do jesieni 1948 r. oddział dermatologiczny w Szpitalu Świętego Ducha. Po uzyskaniu veniam legendi (prawa wykładania) prowadził zajęcia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Jesienią 1948 r., po uzyskaniu tytułu profesora nadzwyczajnego, przeniósł się do Szczecina, gdzie przez dwa lata był kierownikiem Katedry i Kliniki Dermatologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Jednocześnie prowadził zajęcia ze studentami i był prodziekanem oraz pełniącym obowiązki dziekana Wydziału Lekarskiego (1948–1950). Jesienią 1950 r. został przeniesiony na Śląsk, gdzie zorganizował od podstaw Katedrę i Klinikę Dermatologii w Śląskiej Akademii Medycznej (ŚAM) w Zabrzu-Rokitnicy. W 1951 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1951-1953 był prorektorem pełniącym obowiązki rektora Śląskiej Akademii Medycznej. Przez wiele lat był członkiem Senatu ŚAM. Dzięki pomocy dr Wiesława Rasiewicza uruchomił w lutym 1951 r. Przykliniczną Przychodnię Dermatologiczną w Zabrzu. W grudniu 1968 r. I Katedra i Klinika Dermatologii została przeniesiona do Katowic na teren Szpitala im. A. Mielęckiego przy ul. Francuskiej. Był również specjalistą wojewódzkim w zakresie dermatologii i wenerologii, działał w Radzie Naukowej Instytutu Medycyny Pracy w Przemyśle Węglowym i Hutniczym w Zabrzu (1950–1957), Radzie Naukowej Instytutu Dermatologii i Wenerologii w Warszawie (1950–1957) i Komisji Dermatologicznej przy Radzie Naukowej Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (przewodniczący w latach 1958–1963). W 1965 r. wygłaszał wykłady w Paryżu, Lille i Strasburgu.

Zainteresowania naukowe T.C. koncentrowały się na zagadnieniach dermatologiczno-wenerologicznych (choroby skórne, ropne choroby skóry, skóra starcza), chorobach zawodowych, higienie pracy i profilaktyce. Jest współautorem sześciu podręczników (m.in. Zarys chorób zawodowych i higieny pracy pod red. Witolda Zahorskiego, Lecznictwo dermatologiczne pod red. Ludwika Kwazebarta) i autorem ponad 100 artykułów. Był promotorem 27 przewodów doktorskich oraz recenzentem 18 rozpraw habilitacyjnych. Zainicjował tworzenie przy kopalniach na Śląsku ambulatoriów dermatologicznych prowadzonych przez asystentów Kliniki Dermatologii, dzięki czemu w znaczącym stopniu zmniejszyła się zachorowalność górników i hutników na ropne choroby skóry. Zorganizował w województwie katowickim sieć miejskich i powiatowych placówek dermatologicznych i wenerologicznych. Prowadził w klinice szkolenia podyplomowe lekarzy dermatologów, przygotował kadry ordynatorskie kilkudziesięciu oddziałów dermatologicznych województwa katowickiego. Rozpoczął także współpracę z przemysłem kosmetycznym, m.in. z firmą „Pollena” w zakresie wykrywania uczuleń skóry na preparaty kosmetyczne.

W 1949 r. powołał w Szczecinie oddział Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD), a w 1950 r. Oddział Śląski PTD. W latach 1952–1955 był przewodniczącym Zarządu Głównego tego towarzystwa, a od 1966 r. członkiem honorowym. W 1970 r. został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Od 1973 r. był również członkiem korespondentem Francuskiego Towarzystwa Dermatologicznego (Société Francaise de Dermatologie). Przez wiele lat należał do zespołu redakcyjnego „Przeglądu Dermatologicznego” w Warszawie, gdzie przez kilka lat był redaktorem naczelnym (1946-1948). Jeden z numerów pisma („Przegląd Dermatologiczny” 1966, nr 3) został poświęcony T.C. z okazji jubileuszu 65 rocznicy urodzin, 40 lat pracy w zawodzie lekarskim i 25 lat pracy na stanowisku samodzielnego pracownika nauki. W 1971 r. przeszedł na emeryturę.

T.C. był dwukrotnie żonaty, z Elżbietą z Zielińskich i Aliną z Pietrzykowskich (1924-1986). Z pierwszego małżeństwa miał jednego syna.

Odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką „Zasłużony dla Rozwoju Śląskiej Akademii Medycznej”, Odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”.

W 1973 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Śląskiej Akademii Medycznej.

Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Bibliografia podmiotowa

Chorążak T., Przypadek uogólnionego ziarniniaka obrączkowatego, Warszawa 1950.

Chorążak T., Wpływ warunków pracy w górnictwie węglowym na powstawanie zawodowych chorób skóry, Katowice 1963.

Chorążak T., Rasiewicz W., Ślopek S., Ropne choroby skóry, Warszawa 1967.

Bibliografia przedmiotowa

Brożek K., Chorążak Tadeusz Ludwik, [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, red. A. Puzio, t. 1, Katowice 1993, s. 69-70.

Brożek K., Polscy lekarze na Górnym Śląsku i na Śląsku Cieszyńskim od końca XIX do połowy XX wieku, Katowice 2009, s. 195.

„Dziennik Zachodni” 1977, nr 208, s. 4 [nekrolog].

Encyklopedia Szczecina, t. 1, Szczecin 1999, s. 154.

Jabłońska S., In memoriam prof. Tadeusz Chorążak , „Przegląd Dermatologiczny” 1979, nr 1, s. 1-3.

Kamieńczyk-Bundyra E., Tadeusz Ludwik Chorążak, [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, red. A. Puzio, t. 3, Katowice 1997, s. 198-199.

Kobzda K., Poczet chwalebny. Lwowskie korzenie śląskiej medycyny, „Śląsk” 2000, nr 12, s. 20-23.

Prudel B., Wkład Kresowiaków w powstanie i rozwój Śląskiej Akademii Medycznej, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2012, nr 3, s. 63-72.

Rasiewicz W., Prof. dr med., dr nauk med. Tadeusz Chorążak, „Przegląd Dermatologiczny” 1966, nr 3, s. 277-279.

Szymiczek F., Chorążak Tadeusz, [W:] Śląski słownik biograficzny,  t. 3, red. J. Kantyka i W. Zieliński, Katowice 1981, s. 62-64.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Chor%C4%85%C5%BCak [dostęp 14.12.2022]

http://70lat.sum.edu.pl/index.php/rektorzy-sum/ [dostęp 14.12.2022]

ptderm.pl/historia [dostęp 14.12.2022]

Autor hasła

Marta Kasprowska-Jarczyk [grudzień 2022 r.]