Stefan Janusz Müller

ur. 15 maja 1934 r. we Lwowie, zm. 28 lutego 2018 r. we Wrocławiu – architekt, urbanista, teoretyk architektury oraz wykładowca akademicki.

Imię i nazwisko	Stefan Janusz Müller
Data i miejsce urodzenia	15.05.1934, Lwów
Data i miejsce śmierci	28.02.2018, Wrocław
Zawód	architekt, urbanista, teoretyk architektury, pracownik akademicki

Stefan Müller - portret

Stefan Janusz Müller w 1951 r. podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. W 1959 r. obronił pracę magisterską pt. Kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Częstochowie. Jego promotorem był prof. Andrzej Frydecki. W 1954 r., jeszcze w czasie studiów, rozpoczął pracę we wrocławskim „Miastoprojekcie” – początkowo jako asystent Romana Tunikowskiego uczestniczył w projektowaniu placu Tadeusza Kościuszki. W latach 1954-1964 jako projektant, a w latach 1974-1978 jako projektant generalny.

W 1964 r. rozpoczął pracę naukową, początkowo jako asystent prof. Andrzeja Frydeckiego. W 1967 r. został adiunktem w Katedrze Architektury Monumentalnej Wydziału Architektury PWr. W 1971 r. doktoryzował się. W 1972 r. został adiunktem w Instytucie Historii Architektury Sztuki i Techniki PWr, gdzie pracował do odejścia na emeryturę, w 2005 r. W 1997 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym PWr.

Szczególny obszar zainteresowań Profesora stanowiły interakcje architektury współczesnej z pejzażem kulturowym i kontekstem historycznym, a także splot relacji zachodzących między kulturą, sztuką i architekturą. W granicach tego pola usytuowana była szeroko rozumiana ochrona zabytków. Był silnie zaangażowany przy tworzeniu na Wydziale Architektury specjalności Ochrona Zabytków.

Był autorem 138 projektów architektonicznych, w tym ok. 50 zrealizowanych, a także 30 prac konkursowych, które wielokrotnie nagrodzono, albo wyróżniono.

Spod jego pióra wyszły: Historia Architektury Polskiej po 1944 roku, Architektura Symboliczna, Projektowanie architektoniczne, Współczesna forma w krajobrazie, Wybrane zagadnienia architektury aktualnej, a także Architektura monumentalna.

Był pomysłodawcą i kuratorem dwóch międzynarodowych wystaw architektury intencjonalnej TERRA 1 (1975), TERRA 2 (1981).

Od 1959 r. był członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich, Stowarzyszenia Urbanistów Polskich oraz Komisji Urbanistyki i Architektury oddziałów Państwowej Akademii Nauk we Wrocławiu i w Krakowie. Dwukrotnie był prezesem Oddziału Wrocławskiego SARP. W latach 1967-1982 pełnił funkcje przewodniczącego Kolegium Sędziów Konkursowych SARP. Był także członkiem zarządu Głównego SARP oraz – w latach 1970-1981 – Zespołu Koordynacyjnego Zarządu Głównego SARP. Był również członkiem Rady Programowej czasopisma „Architektura”, Ośrodka Sztuki Biura Wystaw Artystycznych, Rady Muzealnej Muzeum Architektury we Wrocławiu, Społecznego Komitetu Panoramy Racławickiej we Wrocławiu oraz Komisarzem Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. W latach 1990-1992 sprawował urząd Architekta Miasta Wrocławia oraz Dyrektora Wydziału Architektury i Geodezji Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Zaprojektował (sam lub w zespole) m.in. dom wielorodzinny przy ul. Grabiszyńskiej 133-135 we Wrocławiu (1962-63), ośrodek wypoczynkowy „Granit” w Szklarskiej Porębie (1974-81), kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Smarchowicach Wielkich (1982-83), kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Domaszowicach (1982-83), kościół św. Stanisława Kostki przy ul. Hubska 89 we Wrocławiu (1984-2008), kościół Chrystusa Króla w Suwałkach (1993-2001) oraz parking wielopoziomowy przy ul. Szewskiej we Wrocławiu (1993-2001). Współuczestniczył przy odbudowie rynku w Jaworze (1963-1965). Zaprojektował wschodnią pierzeję. W 1974 r. za projekt ten otrzymał nagrodę III stopnia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.

W 1972 r. S.J.M. został odznaczony Srebrną Odznaką SARP, w 1974 r. Srebrnym Krzyżem Zasługi, a w 1977 r. Złotą Odznaką SARP. W 2011 r. został laureatem Honorowej Nagrody wrocławskiego oddziału SARP.

Był mężem architektki Marii Müller (1935-2015), z którą często współpracował.

Został pochowany na Cmentarzu Świętej Rodziny przy ul. Smętnej we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa

Müller S., Wynurzenia czyli NIC, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2010.

Bibliografia przedmiotowa

Czerner O., Müller Stefan, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. Harasimowicz J. s. 564, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006

Gromadzka J., Müller Stefan Janusz, [w:] Leksykon Architektury Wrocławia, Wrocław 2011, s. 1005.

Cymer A., Stefan Müller, źródło: https://culture.pl/pl/tworca/stefan-muller [dostęp: 30 VII 2023]

http://wa.pwr.edu.pl/fcp/BGBUTODtYP0c5WRc5HApeDRZIBzo5CBA/34/public/aktualnosci_2017/stefan_mller_-_wspomnienie.pdf [dostęp: 30 VII 2023]

https://www.archimemory.pl/pokaz/stefan_m%c3%bcller,19685 [dostęp: 30 VII 2023]

Autor hasła

Mateusz Adamczyk