Stanisław Blaschke

Z Kresowianie na Śląsku
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

ur. 24.02.1917 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 20.07.1988 r. w Katowicach – inżynier górnik, dydaktyk, specjalista w zakresie przeróbki i wzbogacania kopalin

Imię i nazwisko Stanisław Kazimierz Blaschke
Data i miejsce urodzenia 24.02.1917, Lwów
Data i miejsce śmierci 20.07.1988, Katowice
Zawód inżynier górnik

Stanisław Blaschke był synem Ignacego Engelberta Blaschke (1882-1943) i Anieli z domu Kaiser (1883-1959). Ojciec był artystą plastykiem, ukończył studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Jana Laszczki. Specjalizował się w rzeźbie, medalierstwie, fajansie. Był związany z kulturalnym środowiskiem Krakowa, zwłaszcza z kabaretem „Zielony Balonik”, dla którego projektował plakaty i zaproszenia. Od 1911 r. mieszkał we Lwowie, gdzie wraz z Kornelem Makuszyńskim i Stanisławem Wasylewskim współtworzył kabaret „Lwowskie Marionetki”. Dla fabryki fajansu Aleksandra Lewickiego w Pacykowie wykonywał projekty medali i medalionów. Podczas wojny, choć sam był żołnierzem monarchii austriackim, wspierał Legiony Polskie, a jego rzeźba „Ułan-Beliniak” prezentowana była na wystawie sztuki legionowej w Krakowie i Wiedniu. W 1918 r. uprowadził ukraiński pociąg z amunicją, a za ten czyn otrzymał Krzyż Obrony Lwowa. Był również nauczycielem rysunku we Lwowie, Brodach, Tarnopolu i Złoczowie. Po przejściu na emeryturę powrócił do Krakowa.

S.B. miał starszego brata Jerzego Stanisława (1915-2005), oficera Wojska Polskiego i Armii Krajowej, działacza PTTK (pochowany na cmentarzu komunalnym w Bochni) oraz młodszą siostrę Danutę Barbarę Ramzę (1920-1997). S.B. początkowo uczył się w domu, a w 1926 r. zdał egzamin do gimnazjum w Tarnopolu. Uczęszczał następnie do gimnazjum w Złoczowie, Krakowie i Wieliczce, gdzie w 1936 r. zdał egzamin maturalny. Interesował się maszynami, chciał studiować na Politechnice Lwowskiej, w 1936 r. podjął jednak studia na Akademii Górniczej (AG) w Krakowie. W marcu 1939 r., jako student II roku, został zastępcą asystenta prof. Walerego Goetla (1889-1972) w Katedrze Geologii Ogólnej i Paleontologii. Gdy po wybuchu wojny uczelnię zamknięto, S.B. podejmował się różnych zajęć, m.in. miernika w Wodociągach i Kanalizacji w Krakowie, kreślarza w Fabryce Sody „Solvay”, młynarza w Grodkowicach. We wrześniu 1940 r. podjął naukę w uruchomionej za zgodą okupanta średniej Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczo-Mierniczej (Staatliche Fachschule für Berg- Hütten- und Vermessungswesen), umiejscowioną w filialnym budynku AG przy ulicy Krzemionki w Krakowie. Była to szkoła z polskim językiem wykładowym, której dyrektorem był przedwojenny rektor AG prof. W. Goetel, a nauczycielami profesorowie tej uczelni.

Zakładając więc szkołę GHM zakładaliśmy z góry, że nie będzie to szkoła średnia, ale że pod płaszczykiem takiej szkoły będziemy prowadzili wykształcenia na poziomie AGH a oczywiście było możliwym tylko tajnie [fragment wspomnień W. Goetla z czasów II wojny światowej, s. 6-7, w: Walery Goetel (1889-1972). Urodziłem się jako jeden z tych, którzy mają ciekawość świata... W 130. rocznicę urodzin prof. Walerego Goetla w 100-lecie powstania Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Kraków 2019]          

W 1941 r. S.B. przygotował skrypt dla studentów tajnej uczelni (który pozostał w maszynopisie). Dyplom technika górniczego S.B. otrzymał w czerwcu 1941 r. Przeniósł się na Lubelszczyznę, gdzie podjął pracę w kopalni torfu. W lutym 1945 r. wrócił na reaktywowaną Akademię Górniczą, na stanowisko młodszego asystenta w Katedrze Geologii Ogólnej i Paleontologii. Zdał konieczne egzaminy i w lipcu 1945 r. uzyskał absolutorium z wynikiem bardzo dobrym. 12 listopada 1945 r. na podstawie pracy Analiza rozproszenia prawdopodobnego płuczki w kopalni „Emma”, przygotowanej pod kierunkiem prof. Witolda Budryka (1891-1958), uzyskał dyplom inżyniera górniczego i magistra nauk technicznych w specjalności „przeróbka mechaniczna” (dyplom nr 839). W późniejszych latach otworzył  przewód doktorski w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach, jednak dysertacji doktorskiej poświęconej problematyce odsiarczania węgla nie zakończył (kilka jej rozdziałów wydrukowano już po jego śmierci w czasopiśmie PAN „Gospodarka Surowcami Mineralnymi”).

Od sierpnia 1945 r. (do 1947 r.) S.B. pracował zawodowo w kopalni „Emma” (od 1949 „Marcel”) w Radlinie jako sztygar objazdowy, a następnie sztygar w zakładzie przeróbki węgla. W latach 1947-1948 zatrudniony był w Rybnickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego na stanowisku kierownika wydziału przeróbki mechanicznej. W lutym 1948 r. przeniesiono go do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego na stanowisko kierownika Wydziału Mechanicznej Przeróbki Węgla. W styczniu 1948 r. przeniesiony został do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, gdzie kierował Wydziałem Mechanicznej Przeróbki Węgla. W latach 1950-1957 był naczelnikiem wydziału i wicedyrektorem Departamentu Mechanicznej Przeróbki Węgla w Ministerstwie Górnictwa i Energetyki w Katowicach. Przeszedł następnie do Jaworznicko-Mikołowskiego Zjednoczenia PW, gdzie został naczelnym inżynierem przeróbki mechanicznej, a następnie dyrektorem ds. jakości produkcji i zbytu. Pracował również w Biurze Projektów Górniczych (1958-1963). Był też doradcą ministra, potem wicepremiera Jana Mitręgi (1917-2007). Uczestniczył w wielu konferencjach naukowych w kraju i za granicą.

Pracę zawodową łączył z dydaktyką. Już od 1947 r. uczył geologii w Szkole Przemysłowej Górniczej i Technikum Górniczym w Rybniku. Kolejno uczył górnictwa i przeróbki mechanicznej w Szkole Przemysłowej i Gimnazjum Górniczym w Sosnowcu (1948-1950) oraz w Technikum Górniczym w Dąbrowie Górniczej (1950-1952). W latach 1952-1957 był wykładowcą na studiach wieczorowych na Politechnice Śląskiej, a także Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH), w Katedrze Górnictwa III, a następnie w Katedrze Przeróbki Mechanicznej Kopalin. Był promotorem prac dyplomowych z zakresu przeróbki rud i węgla. W lutym 1976 r. przeszedł na emeryturę, a w grudniu tego roku podjął pracę (na pół etatu) w powstałej w Krakowie Pracowni Pozyskania i Przetwarzania Paliw, działającej w ramach Zakładu Problemów Energetyki Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk. Pracował tam do końca stycznia 1982 r., zajmując się problematyką przeróbki węgla kamiennego.

Głównym nurtem pracy zawodowej i badawczej S.B. była problematyka wzbogacania i przeróbki węgla. Jego działalność umożliwiła rozwój tej dziedziny, on sam też przyczynił się do rekonstrukcji istniejących zakładów przeróbczych i uruchomienia nowych placówek. Zajmował się również problematyką odsiarczania węgla. Z tego zakresu przygotował wiele opinii, ekspertyz i ocen projektów zakładów przeróbczych. Opracował kilka patentów, wdrożył szereg wniosków racjonalizatorskich. Był też autorem i współautorem artykułów publikowanych prasie fachowej i materiałach konferencyjnych. Na potrzeby szkół górniczych napisał podręczniki dotyczące przeróbki mechanicznej węgla i rud, podsumowane dwutomowym opracowaniem Przeróbka mechaniczna kopalin. Opracował również dwa rozdziały do Poradnika górnika. Wraz z synem Wiesławem przygotował też skrypty dla słuchaczy AGH. Był autorem około 700 haseł do encyklopedii Gospodarka surowcami mineralnymi oraz do Małej encyklopedii inżynierii mineralnej.

S.B. należał do założycieli Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskiego Przemysłu Węglowego (późniejszego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa), w którym pełnił różne funkcje. Był również członkiem Naczelnej Organizacji Technicznej. W latach 1973-1976 należał do Rady Naukowej Instytutu Przeróbki Surowców Mineralnych AGH. Organizował też Stowarzyszenie Wychowanków AGH.

W marcu 1940 r. S.B. ożenił się z Franciszką Czechowską (1918-2012). Miał trzech synów: Wiesława Stanisława (1941-2021), Janusza Adama (1942-2023) oraz Stanisława Aleksandra (ur. 1946). Wszyscy trzej synowie ukończyli AGH, zdobywając kolejne stopnie naukowe kontynuując problematykę badawczą ojca.

S.B. był Generalnym Dyrektorem Górniczym, posiadał też honorową szpadę górniczą. Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi; Złotą Odznaką Zasłużony dla Górnictwa PRL; Odznaką Zasłużony Działacz SITG; Złotą i Srebrną Odznaką Honorową NOT.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Bibliografia podmiotowa (w wyborze)

Blaschke S., Przeróbka mechaniczna węgla i rud, Warszawa 1951, wyd. 2 Warszawa 1952.

Blaschke S., Technologia i technika przeróbki mechanicznej kopalin użytecznych, t. 1-2, Stalinogród [Katowice] 1954-1955.

Blaschke S., Przeróbka mechaniczna węgla, Katowice 1960.

Blaschke S., Przeróbka mechaniczna kopalin, Katowice 1972.

Blaschke S., Metoda kompleksowej oceny przydatności energetycznej węgli zasiarczonych, „Zeszyty Naukowe AGH. Górnictwo”,  nr 66,  Kraków 1975, s. 153-177.

Blaschke S., Występowanie siarki w polskich węglach kamiennych, cz. 1, Analiza technologiczna węgla energetycznego o wysokim stopniu zasiarczenia, Kraków-Warszawa 1979.

Blaschke S., Przeróbka mechaniczna kopalin, cz. 1-2, Katowice 1982-1984.

Blaschke S., Koncepcja budowy cennika kamiennego węgla energetycznego, „Gospodarka Surowcami Mineralnymi” 1989, z. 3, s. 659-665.

Blaschke S., Analiza technologiczna węgla energetycznego o wysokim stopniu zasiarczenia, cz. I-II „Gospodarka Surowcami Mineralnymi” 1989, z. 3, s. 771-810.

Blaschke S., Analiza technologiczna węgla energetycznego o wysokim stopniu zasiarczenia, cz. III-V, „Gospodarka Surowcami Mineralnymi” 1989, z. 4, s. 949-1046),

Blaschke S., Przemysłowe badania nad odsiarczaniem węgli energetycznych, „Gospodarka Surowcami Mineralnymi” 1989, z. 4, s. 1047-1056.

Blaschke W., Blaschke S., Technika wzbogacania grawitacyjnego. Wzbogacalniki strumieniowe, Kraków 1999.

Bibliografia przedmiotowa

Blaschke S.A., Stanisław Blaschke 1916-1988, „IM Inżynieria Mineralna” 2002, nr 1, s. 48-49.

Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949), oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 16-17.

Łubieński T., Solidarna rodzina, „Polska” 1969, nr 8, s. 37-39.

Mgr inż. Stanisław K. Blaschke, „Czasopismo Techniczne KTT” 2015, nr 162-165, s. 8-10.

Pluta L., Pierwsza rocznica śmierci mgr. inż. Stanisława Blaschkego, „Przegląd Górniczy” 1989 nr 7-8, s. 30-32.

Publikacje członków rodziny Blaschke 1949-2015, „Czasopismo Techniczne KTT” 2015, nr 162-165, s. 22-39.

Stanisław Blaschke 1916 [!]-1988, [w:] Non omnis moriar… Groby profesorów AGH. Cmentarz Rakowicki, z. 2019, oprac. H. Sieński, Kraków 2019, s. 24-26.

Stanisław Blaschke 1916-1988, „Gospodarka Surowcami Mineralnymi”, 1989, T. 5, z. 3, s. 845-851.

Zieleński J., Blaschke i synowie. Zwyczajna niezwyczajna rodzina, „Dookoła Świata” 1969 nr 31, s. 3-4.

Autor hasła

Weronika Pawłowicz