Romuald Matuszewski

ur. 26.05.1931 w Stanisławowie (obecnie Ukraina), zm. 5.05.1994 w Opolu – aktor lalkarz, kierownik Biura Obsługi Widzów Teatru im. Kochanowskiego w Opolu.

Imię i nazwisko	Romuald Matuszewski
Data i miejsce urodzenia	26.05.1931, Stanisławów
Data i miejsce śmierci	5.05.1994, Opole
Zawód	aktor lalkarz, pracownik teatru

Romuald Matuszewski był synem Michała (maszynisty kolejowego) i Janiny z d. Ettinger. Edukację rozpoczął w Stanisławowie, a w 1945 r. wraz z rodzicami w ramach przesiedleń trafił do Opola. Uczył się w Gimnazjum im. Kopernika, a potem w zawodowej szkole mechanicznej. Pracę rozpoczął jako pomocnik maszynisty w Polskich Kolejach Państwowych. W tym czasie zaczął działalność teatralną w amatorskich zespołach Kolejowego Domu Kultury koło Młynówki w Opolu. Prowadził tam teatr lalkowy i występował w zespole dramatycznym prowadzonym przez Jana Grabowskiego. Na jednym ze spektakli był Alojzy Smolka organizator zawodowego teatru lalkowego w Opolu. Po obejrzeniu przedstawienia zaproponował R.M. angaż do zespołu Teatru Lalek przy Teatrze Ziemi Opolskiej od 1 września 1954 r. Debiutował rolą Człowieka z bębnem w sztuce Czarodziejski bęben (22.12.1954) i występował w tym zespole do 31 sierpnia 1965 r. Grał w większości przedstawień, m.in.: Zadziora w Smok w Nieswarowie, Król w Nowe szaty króla, Basista w Jak basetla poszła do nieba. Występował też na scenie dramatycznej i pełnił role inspicjenta. We wrześniu 1961 r. zdał w Krakowie eksternistyczny, lalkarski egzamin aktorski/ Od 1 września 1965 do 31 lipca 1969 należał do zespołu Teatru Lalek Tęcza w Słupsku, gdzie grał i reżyserował, m.in. spektakl Awantura w Pacynkowie. W sezonie 1969/1970 powrócił do Opola i grał znowu w zespole teatru lalkowego przy Teatrze Ziemi Opolskiej (od 1975 r. pod nazwą Teatr im. Kochanowskiego). Jako aktor-lalkarz występował do początku 1975 r., czasami grał też małe role dramatyczne, np.: Stary sługa w Pierścień wielkiej damy C. Norwida (1972), Don Arias w Cydzie S. Wyspiańskiego (1973) oraz reżyserował przedstawienia lalkowe, np. O drewnianym żołnierzyku (1972 i 1974).

Od 1 kwietnia 1975 r. został kierownikiem Biura Obsługi Widzów obydwu scen Teatru im. Kochanowskiego: lalkowej i dramatycznej. Na pytanie jak to się stało, że zrezygnował z aktorstwa i zajął się organizacją widowni odpowiadał:

Miałem do tego smykałkę jeszcze jako aktor. Potrafiłem w wolne poniedziałki wyjeżdżać w teren i organizować spektakle. Gadziński [Artur Gadziński, dyr. Teatru Ziemi Opolskiej] o tym wiedział. Wiedział też, że bardzo wiele spraw mi się nie podobało: w dramacie grali raz w tygodniu, scena lalkowa występowała w klasach szkolnych, sceny często w ogóle nie widzieli, Trzeba było to zmienić. Kiedy objąłem nowe obowiązki, najpierw na zasadzie krótkiego urlopowania, dramat zaczął grać codziennie. Wpadłem na pomysł, by widza przywozić do Opola, nikt wcześniej na to nie wpadł, nikt nie wiedział, jak ro rozliczać. Tygodniowo dowoziłem zaraz na początku po trzysta osób, głównie członkiń Kół Gospodyń Wiejskich z mężami, często w strojach ludowych. Lalki zaczęły grać w dobrych salach, gdzie dotychczas występowali tylko koledzy z dramatu. Kiedyś zobaczyłem na Odrze statek, porozmawiałem z kapitanem, zaproponowałem spektakl lalkowy i tak to się zaczęło, i tak to trwa już szesnaście lat. [40 lat teatru w Opolu 1945-1985, Opole 1985, s. 150-151]

R.M. organizował wiele ważnych akcji, które miały zbliżyć teatr do widzów, np.: „Wieś bliżej teatru” oraz „Słoneczne rejsy teatralne”. Był też współorganizatorem Opolskich Konfrontacji Teatralnych. 1 września 1991 r. przeszedł na emeryturę.

Żonaty ze Stefanią Krupa (ślub w 1957 r. w Opolu), także aktorką teatrów lalkowych.

Nagrodzony: Nagrodą aktorską na II Festiwalu Teatru Lalek w Opolu (1964); Nagrodą Urzędu Wojewódzkiego w Opolu (1975).

W nekrologu zamieszczonym w „Nowej Trybunie Opolskiej” tak żegnali R.M. zespół i dyrekcja Teatru im. J. Kochanowskiego w Opolu:

Za Jego sprawą opolskie teatry zyskały jedną z największych i najwierniejszych publiczności teatralnych w kraju. Sprawna sieć autobusowych dowozów, rozległa mapa objazdów, obejmująca nie tylko Opolskie, ale również sąsiednie województwa, szereg świetnie pomyślanych akcji – jak choćby wspaniałe rejsy statkiem po Odrze połączone z przedstawieniami dla dzieci – to wszystko opolskie życie teatralne zawdzięczało właśnie Jemu. Z Jego pasją, świetnym zmysłem organizacyjnym, wielką pracowitością wreszcie kojarzy się nierozerwalnie największe opolskie święto teatralne – Opolskie Konfrontacje Teatralne – „Klasyka Polska”. Odszedł Człowiek-Instytucja, prawdziwie oddany i wierny Teatrowi. [Odszedł Człowiek Teatru, „Nowa Trybuna Opolska” 1994, nr 103, s. 2].

Pochowany na cmentarzu komunalnym Opole-Półwieś.

Bibliografia przedmiotowa

40 lat teatru w Opolu 1945-1985, Opole 1985, s. 150-151.

60 lat Teatru Lalki „Tęcza” w Słupsku, Słupsk 2006.

Odszedł Człowiek Teatru, „Nowa Trybuna Opolska” 1994, nr 103, s. 2.

Słownik biograficzny teatru polskiego, t. 3 M-Ż, Warszawa 2016, s. 52.

Mykita-Glensk Cz., Życie teatralne Opola (od czasów najdawniejszych do współczesności), Opole 1976.

https://encyklopediateatru.pl/osoby/3761/romuald-matuszewski

Autor hasła

Barbara Maresz