Przybysław Krajewski
ur. 27.12.1928 r. we Lwowie (obecnie Ukraina) – artysta malarz.
| Imię i nazwisko | Przybysław Krajewski |
| Data i miejsce urodzenia | 27.12.1928, Lwów |
| Zawód | malarz |
Przybysław Krajewski urodził się we Lwowie jako syn nauczyciela muzyki Józefa Krajewskiego (11.03.1896, Stare Sioło – 18.06. 1967, Opole) i jego żony Janiny (24.6.1905 – 10.06.1976). J. Krajewski pracował w Związku Teatrów i Chórów Ludowych, matka zajmowała się domem. Rodzina mieszkała we Lwowie na Persenkówce, w budynku, w którym w znajdowało się też przedszkole. P. K. uczęszczał do prywatnej szkoły im. św. Józefa przy ul. Lelewela. Jak twierdzi artysta w książce Mistrz, podczas okupacji radzieckiej został zaopatrzony w fałszywą metrykę, w której rok urodzenia 1926 zastąpiono rokiem 1928. Taka data funkcjonuje we wszystkich dokumentach Krajewskiego. W tym czasie P. K. nie uczęszczał do szkoły, w wolnym czasie uczył się w domu pod kierunkiem ojca. Wtedy też zaczął interesować sie rysunkiem. Po wkroczeniu do Lwowa Niemców, pracował w zakładzie tapicerskim przy ul. Kołłątaja we Lwowie. W 1944 r. P. K. wyjechał ze Lwowa z zamiarem wstąpienia do partyzantki. Reszta rodziny także opuściła miasto i udała się w okolice Rzeszowa. W 1945 r. w wyniku przymusowego przesiedlenia rodzina zamieszkała w Opolu, w tym czasie Krajewski służył w Milicji Obywatelskiej, następnie ukrywał się w związku z dezercją z oddziałów tej jednostki. J. Krajewski w Opolu zajmował się pracą pedagogiczną, ale był też niezwykle aktywnym organizatorem życia kulturalnego w powojennym mieście. Jest również znany jako kompozytor popularnej pieśni “Skarbie polskich ziem”. Tymczasem P. Krajewski podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Po dwóch latach, w 1949 r., został zatrzymany przez UB i przewieziony do Lublina. Po zwolnieniu, w 1950 r., rozpoczął studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom uzyskał w roku 1954, w pracowni prof. Czesław Rzepińskiego. Po studiach przeniósł się do Opola, gdzie mieszkała rodzina. młodsza siostra Przybysława Krajewskiego – Daromiła Krajewska-Potiszyl (1930–2020) pracowała w Opolu jako nauczycielka języka rosyjskiego i wykładowca na WSP i Wyższej Szkole Inżynierskiej (osobne hasło). Byłą wieloletnią przewodniczącą Opolskiego Oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich Rzeczypospolitej.
W Opolu P. Krajewski poznał swoją pierwszą żonę, Janinę, w 1957 r. urodził się syn – Szczęsny. Małżeństwo to jednak szybko się rozpadło. W Opolu Krajewski znajdował się w grupie tworzącej nowe struktury Związku Polskich Artystów Plastyków, uczestniczył w pierwszej zbiorowej wystawie w 1955 r., współpracował przy organizacji Wystawy Plastyki Ziem Nadodrzańskich w 1959 r. W tym czasie w malarstwie poszukiwał własnego języka, skłaniając się w stronę malarstwa gestu. Jego wczesna twórczość była niezwykle ekspresyjna, zbliżona mocno do abstrakcji, najistotniejszym środkiem wyrazu było stosowanie bardzo intensywnego koloru. W Opolu mieszkał Krajewski do 1967 r., kiedy to przeniósł się do Wrocławia. We Wrocławiu poznał swoją drugą żonę, artystkę rzeźbiarkę Janinę Szczypczyńską (1926–2006). P. K. pracował jako nauczyciel rysunku w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych. Intensywnie działał w środowisku artystycznym, w latach 1972–74 pełnił funkcję prezesa wrocławskiego okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków. W 1972 r. osiedlił się w Sosnówce k. Twardogóry, gdzie mieszka do dziś. W latach 70. i 80. XX w. warz z żoną często przebywał w Niemczech, w miejscowości Hünfeld, gdzie aktywnie działał Gerhard Jürgen Blum-Kwiatkowski, polsko- niemiecki malarz i teoretyk sztuki. Krajewski i Szczypczyńska-Krajewska spędzali tam długie okresy, wykonując zamówienia plastyczne dla miasta. Krajewski zajmuje się przede wszystkim malarstwem sztalugowym, od lat 60. artysta tworzy przedstawienia bliskie figuratywnemu surrealizmowi. Jego dorobek jest znaczny, obrazy są jednak rozproszone, znajdują się w posiadaniu prywatnym w wielu krajach Europy. W polskich kolekcjach publicznych obrazy Krajewskiego znajdziemy: w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, w Muzeum w Raciborzu oraz w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie.
Bibliografia podmiotowa
Kaj my to som? Czyli wpływ prania bielizny na twórczość plastyka, z Przybysławem Krajewskim rozmowę poprowadził KUBA [A. Lach], „W Marszu” 1956, nr 1, s. 6.
Bibliografia przedmiotowa
Ligocki A., Plastyka na Opolszczyźnie, Opole 1968, s. 54-55.
Opolscy laureaci. Przybysław Krajewski, „Trybuna Opolska” 1959, nr 2, s. 3.
Srokowski S., Mistrz. Biografia artystyczna Przybysława Krajewskiego, Wrocław 2007.
Z pracowni naszych twórców. Przybysław Krajewski, rozm. Z. Nietyksza, „Głosy znad Odry” 1957, nr 31, s. 2.
Autor hasła
Joanna Filipczyk