Mieczysław Teisseyre
ur. 6 sierpnia 1925 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 23 stycznia 2008 r. we wsi Boszkowo w Wielkopolsce – powstaniec warszawski, inżynier, profesor Politechniki Wrocławskiej, organizator Szkoły Odpylania Gazów i Miernictwa w Technice Pyłowej.
Imię i nazwisko | Mieczysław Teisseyre |
Data i miejsce urodzenia | 6.08.1925, Lwów |
Data i miejsce śmierci | 23.01.2008, Boszkowo |
Zawód | inżynier, pracownik akademicki |
Mieczysław Teisseyre urodził się w rodzinie prawnika Kazimierza (1904–1982) i Wacławy z d. Paszyńskiej. Jego bratem był Roman (1929–2022) – geofizyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Cała rodzina brała udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie urodziła się jego siostra Izabela, także geofizyk.
M.T. rozpoczął edukację we Lwowie, ale kontynuował ją już w Warszawie w szkole powszechnej nr 64 na Żoliborzu. Rodzina przeprowadziła się w 1934 r. do stolicy, gdy ojciec został dyrektorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie (od 1935 r.). M.T. uczęszczał do V Gimnazjum i Liceum im. ks. J. Poniatowskiego, ale wybuch II wojny światowej przerwał naukę. M.T. brał udział w tajnych kompletach i tam w czerwcu 1944 r. zdał maturę. Przed wojną był harcerzem w 79 drużynie „Krzyży” przy szkole podstawowej, do której uczęszczał. Przygotowywała ona swoich członków do obrony kraju w służbach pomocniczych. Działał w tajnym harcerstwie od chwili gdy drużyna przystąpiła do Narodowej Organizacji Wojskowej w 1939 r., związanej początkowo ze Stronnictwem Narodowym, a od 1943 r. z Armią Krajową (AK). Uczył się w szkole podchorążych i jednocześnie pracował w Wytwórni Konstrukcji Żelaznych i Stalowych (ul. Polna 10) w prywatnej fabryce Miłoweckiego. Nauki nie ukończył, ponieważ wybuchło powstanie. Włączył się wówczas w działalność konspiracyjną, w tzw. mały sabotaż (roznosił ulotki, rozlepiał plakaty). W fabryce, gdzie pracował na stanowisku pomocnika ślusarza, nielegalnie produkowano części do stenów (pistolet maszynowy nazywany „Błyskawicą”). Został wtajemniczony w tę działalność i brał udział w produkcji. W okresie konspiracji był żołnierzem batalionu NOW-AK „Antoni” (1. kompania „Aniela”), natomiast w czasie powstania warszawskiego walczył w stopniu kaprala podchorążego na Starym Mieście w zgrupowaniu „Róg”, w 104. Kompanii Związku Syndykalistów Polskich, w II plutonie. Przyjął pseudonim „Teść”. 27 sierpnia 1944 r. został ciężko ranny w pierś w czasie walk o katedrę św. Jana, Życie uratował mu przyjaciel, późniejszy generał Stanisław Komornicki herbu Nałęcz (ps. „Nałęcz), a dzięki ofiarności kolegów udało się wynieść rannego kanałami poza obszar walk. Ojciec M.T. Kazimierz (ps. „Wilkoński”) został ranny 13 sierpnia (w nogę) podczas walk w Śródmieściu-Południe, a młodszy brat Roman (ps. „Grom”) walczył w plutonie 257, w zgrupowaniu „Żmija” na Żoliborzu. Rannego M.T. Niemcy zabrali do niewoli i osadzili w Stalagu XI A Altengrabow w Niemczech. Po wyzwoleniu obozu przez żołnierzy amerykańskich (3 maja 1945 r.) M.T. wrócił do Polski. Początkowo zamieszkał w Jeleniej Górze. Brat matki – Kazimierz Paszyński był tam pełnomocnikiem rządu ds. zagospodarowania Ziem Odzyskanych. I on skierował M.T. do pracy w urzędzie wojewódzkim. Zatrudniony został na stanowisku kreślarza. Następnie wyjechał do Wrocławia. Podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej (PWr). Kolejno zatrudniony był na stanowiskach asystenta-wolontariusza (1947) i zastępcy asystenta (1948). W 1950 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera, a w 1963 r. na podstawie pracy Pomiar natężenia przepływu mieszaniny pyłu węglowego przy użyciu kryz mierniczych otrzymał stopień doktora. W 1968 r. rozpoczął pracę na stanowisku docenta.
W 1987 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1994 r. został profesorem zwyczajnym na PWr. Specjalizował się w mechanice, w tym w konstrukcji urządzeń służących do oczyszczania powietrza i mierzenia jego skażeń. Głównym tematem badawczym M.T. było miernictwo przepływów mieszanin pyłowo-gazowych, które z czasem rozszerzone zostało o urządzenia odpylające oraz zagadnienia związane z ekologicznymi zagrożeniami wynikającymi z emisji zapylonych gazów do atmosfery. Inicjował prace dotyczące m.in. modernizacji elektrofiltrów, a także badania modelowe aerodynamiki układów odpylających. Był organizatorem Szkoły Odpylania Gazów i Miernictwa w Technice Pyłowej, a także twórcą kierunku dydaktycznego Ekologia w energetyce (1970), inicjując prace z dziedziny konstruowania i budowy urządzeń ochrony atmosfery i propagując działania proekologiczne. Został opiekunem dwóch przewodów habilitacyjnych, wypromował 11 doktorów nauk technicznych. Był autorem ponad 160 prac, w tym patentów, artykułów naukowych, skryptów i monografii.
Kierował Zakładem Techniki Pyłowej (1968–1997), a następnie Zakładem Ochrony Atmosfery (1998–1999). Ponadto był zastępcą dyrektora Instytutu Techniki Cieplnej i Mechaniki Płynów (1972–1975 i 1981–1987) oraz prodziekanem Wydziału Mechaniczno-Energetycznego (1987–1989). W ramach Międzynarodowego Roku Geofizycznego uczestniczył w I Polskiej Wyprawie Geofizycznej Polskiej Akademii Nauk (PAN) do Wietnamu (1957–1960), gdzie w Phu-Lien i Sa-Pa (Cha-Pa) budował stacje geofizyczne. Tam zaprojektował i budował elektrownię wodną.
Był członkiem stowarzyszeń naukowych w Polsce i za granicą, m.in. Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komitetu Inżynierii Środowiska PAN (1981–1983), Oddziału Wrocławskiego Komisji Budownictwa i Mechaniki PAN (1984–1989), Komitetu Technicznego Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (od 1994 r.), stałym członkiem Permanent Committee of International Conference on Measurement and Control of Granular Materials-Northeast University of Technology (Chiny, od 1994 r.). Był też wieloletnim rzeczoznawcą Ministerstwa Ochrony Środowiska.
Tak wspominał go Stanisław Komarnicki:
Energiczny, wysportowany, każdą wolną chwilę poświęca dalekim rejsom żeglarskim lub górskim wspinaczkom. Z dumą pokazywał mi swe dalekowschodnie, etnograficzne trofea, a „patentem od Neptuna”, który otrzymał za mężne zniesienie chrztu równikowego, bardziej się chlubi niż sukcesami naukowymi [S. Komornicki, Na barykadach Warszawy, Warszawa 2014, s. 329].
Jego pasją było żeglarstwo. Kierował Klubem Żeglarskim „Grot” na PWr. Był instruktorem żeglarstwa i sędzią regatowym. Gromadził też pamiątki związane z Instytutem i Katedrą, z których stworzył w budynku A-4 mini muzeum metrologii.
Odznaczony m.in.: Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Wojska Polskiego, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Uniwersytetu Technicznego w Budapeszcie, Złotym Medalem Międzynarodowych Targów w Lipsku 1988.
Władze uczelni trzykrotnie przyznawały mu nagrody resortowe, a także uhonorowały go Medalem za Wybitne Zasługi dla Rozwoju Politechniki Wrocławskiej.
Tuż po wojnie ożenił się z Marią z d. Juszkiewicz (1926–1972, dziennikarka). Miał z nią syna Ryszarda, który ukończył Politechnikę Wrocławską i był fizykiem jądrowym oraz wykładowcą akademickim, jednak zrezygnował z pracy naukowej i założył firmę budowlaną. Drugą żoną M.T. była Kazimiera z d. Dziedzic (1932–2006, lekarka), a po jej śmierci ożenił się po raz trzeci.
Pochowany na cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.
Na XXVII posiedzeniu Senatu PWr. 24 stycznia 2008 r. uczczono pamięć zmarłego emerytowanego Profesora.
Bibliografia podmiotowa
Wykaz publikacji:
Teisseyre Mieczysław, źródło: Dorobek naukowy Politechniki Wrocławskiej (baza DONA)
https://dona.pwr.edu.pl/szukaj/(X(1)S(tmxzp2qr3q1xsxhfos5aw1dn))/default.aspx?nrewid=055442 [dostęp: 27.05.2023 r.]
Bibliografia przedmiotowa
Fastnacht-Stupnicka A., Saga wrocławska. 74 opowieści rodzinne, wyd. 2. popr. i uzup., Wrocław 2015, s. 463–472.
Gnutek Z., Prof. dr inż. Mieczysław Teisseyre 1925–2008, „Pryzmat” 2008, nr 219, s. 38–39.
Komornicki S., Na barykadach Warszawy, Warszawa 2014.
Mieczysław Teisseyre, [w:] Księga Jubileuszowa Wydziału Mechaniczno-Energetycznego Politechniki Wrocławskiej wydana z okazji 50. lecia Wydziału, red. wyd. Maria Mazur, Wrocław 2004.
Mieczysław Teisseyre, [w:] Powstańcze biogramy. Muzeum Powstania Warszawskiego https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/mieczyslaw-teisseyre,45793.html [dostęp: 27.05.2023 r.]
Mieczysław Teisseyre „Teść”, [w:] Archiwum historii mówionej. Muzeum Powstania Warszawskiego https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/mieczyslaw-teisseyre,261.html [dostęp: 27.05.2023 r.]
Wrocławskie środowisko akademickie. Twórcy i ich uczniowie 1945–2005, zespół red. Adam Chmielewski [i in.], Wrocław [i in.] 2007, s. 586–587.
Autor hasła
Anita Tomanek