Michalina Dąbrowska

z domu Wojciechowska; ur. 29.09.1906 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 1.01. 2004 r. w Katowicach – tancerka, aktorka.

Imię i nazwisko	Michalina Dąbrowska
Data i miejsce urodzenia	9.09.1906, Lwów
Data i miejsce śmierci	1.01. 2004, Katowice
Zawód	tancerka, aktorka

Michalina Wojciechowska była córką Edwarda i Marii Pawłowskiej. Uczyła się w szkole baletowej Stanisława Faliszewskiego, prowadzonej przy Teatrach Miejskich we Lwowie. Tam też rozpoczęła występy sceniczne w 1918 r. Na afiszu teatru lwowskiego pierwszy raz pojawiła się jako Misia Wojciechowska w zapowiedzi baletu Wieszczka lalek (14.12.1920), gdzie grała rolę Córki. Potem występowała regularnie jako koryfejka baletu, np. w 1923 r. w Jeziorze łabędzim Piotra Czajkowskiego (w Tańcu łabędzi oraz w Walcu księżniczek), w 1924 r. w fantazji baletowej Stanisława Faliszewskiego Chopiniada. Tańczyła też jako solistka lwowskiej opery i operetki, np. w 1927 r. w Giocondzie Amilcare Ponchiellego. Z lwowskim zespołem występowała gościnnie na scenie Teatru im Słowackiego w Krakowie w 1930 r. Od sezonu 1930/1931 grała niewielkie role dramatyczne w teatrze krakowskim, czasami także układała choreografię. Przeniesienie na krakowską scenę wiązało się zapewne z zawartym 10 lutego 1931 r. w Krakowie związkiem małżeńskim. Wyszła za mąż za Bronisława Dąbrowskiego, aktora i reżysera, który był jej kolegą z teatru lwowskiego, a wówczas zatrudniony był w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie.

Na sezon 1933/1934 została zaangażowana do objazdowego Teatru Pokucko-Podolskiego z siedzibą w Stanisławowie, ale już w następnym sezonie wróciła do teatru lwowskiego i występowała tam głównie jako tancerka do 1939 r.

Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie M.D. pozostała tancerką w Lwowskiej Państwowej Operze Teatru i Baletu i tańczyła tam do 1941 r. Podczas okupacji niemieckiej pracowała fizycznie (jako ogrodniczka), a po ponownym zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie znalazła zatrudnienie w Państwowym Polskim Teatrze Dramatycznym (PPTD), którym kierował jej mąż Bronisław Dąbrowski. W ostatnim sezonie lwowskim grała m.in. w inauguracyjnym przedstawieniu Ich czworo Gabrieli Zapolskiej (19.08.1944), Całym dniu bez kłamstwa Jamesa Montgomery (10.10.1944). Na liście pracowników PPTD we Lwowie (1944-1945) aktorka figuruje wśród artystów kategorii III z uposażeniem 425 rubli. Wraz z zespołem PPTD 26 sierpnia 1945 r. wyjechała do Katowic transportem teatralnym, w którym przyjechał także jej brat Franciszek Wojciechowski (elektryk teatralny). Transport organizował jej mąż i dyrektor teatru Bronisław Dąbrowski, z którym w 1951 r. się rozwiodła. Drugą żoną Dąbrowskiego została młoda aktorka, adeptka studium dramatycznego ze Lwowa Ludwika Castori, która także przyjechała do Katowic tym transportem.

W Teatrze Śląskim M.D. grała z niewielkimi przerwami przez całe życie. Tylko w sezonie 1946/1947 występowała w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Krakowie. Należała do artystek użytecznych i dyspozycyjnych, grała zwykle postacie drugoplanowe: damy dworu, żebraczki, chłopki, mieszczki, gospodynie, a pod koniec kariery dobroduszne matki i babcie. Na scenie katowickiej wystąpiła w ponad 40 rolach.

W 1995 r., razem z Ludwiką Castori, Zofią Patryn-Witkiewiczową i Włodzimierzem Hiolskim brała udział w otwarciu wystawy „Ocalone ze Lwowa”. Wspominano wówczas przesiedlenie zespołu lwowskiego do Katowic w 1945 r. oraz pierwsze sezony tego zespołu na Górnym Śląsku.

M.D. w 1996 r. obchodziła w Teatrze Śląskim jubileusz 90-lecia urodzin, a Zarząd Główny Zrzeszenia Artystów Scen Polskich uhonorował ją wtedy medalem 75-lecia ZASP. W relacji z jubileuszu pisano:

Pani Myszka przyjechała do Katowic, tuż po zakończeniu II wojny światowej, wraz z zespołem Teatru Polskiego we Lwowie, na czele którego stał jej mąż, Bronisław Dąbrowski. Była nie tylko aktorką, ale i dobrym duchem ansamblu, który – wyrzucony przez bieg polityki z ukochanego miasta – powoli zapuszczał korzenie w nowym miejscu. Serdeczną opieką otaczała też wszystkich młodych, którzy na katowicką scenę dopiero wchodzili, mając dla nich tylko jedną uwagę: „Męczcie się dopóty, dopóki nie poczujecie satysfakcji”. [(HW-M), Pani Myszka kochana, „Dziennik Zachodni” 1996, nr 192, s. 12].

Zmarła w sędziwym wieku 97 lat w Katowicach-Ligocie. Była jedną z najdłużej żyjących aktorek, która karierę rozpoczynała jeszcze we Lwowie, pamiętała czasy świetności lwowskiej sceny w latach 30. XX w., a po wojnie została wierna scenie katowickiej. W „Dzienniku Zachodnim” pisano po jej śmierci:

Myszka - jak mówią o Michalinie Dąbrowskiej jej teatralni koledzy, Gertruda Szalszówna czy Ryszard Zaorski - pracę w teatrze zaczynała jeszcze we Lwowie, jako tancerka - filigranowa i z temperamentem. W Katowicach, do których przybyła m.in. z bratem, teatralnym elektrykiem Franciszkiem Wojciechowskim, zagrała w ponad czterdziestu przedstawieniach. […] U Lidii Zamków Michalina Dąbrowska zagrała kiedyś w „Matce Courage i jej dzieciach”, B. Brechta Chłopkę - „ofiarę żołnierskiej swawoli”, przyjmowanej huraganami śmiechu. Do dziś niektórzy – jak wielka katowicka aktorka, Stanisława Łopuszańska - uważają, że Michalinę Dąbrowską w rolach charakterystycznych dużo bardziej można było wykorzystać. [MARS, Zmarła Michalina Dąbrowska, „Dziennik Zachodni” 2004, nr 2, s. 22].

Bibliografia przedmiotowa

Almanach Sceny Polskiej 2003/1004, red. A. Chojnacka, Warszawa 2009, s. 220-221.

Derengowska J., Teatry Miejskie we Lwowie - dyrekcja Teofila Trzcińskiego (sezon 1927/1928), Kraków 2018, niedrukowany repertuar.

Hałabuda S., Teatr Miejski (Teatry Miejskie) we Lwowie 1918 – 1925, Kraków 2018, niedrukowany repertuar.

Linert A., Lwowskie wznowienia w pierwszym sezonie Bronisława Dąbrowskiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego, [w:] Studia i materiały z dziejów województwa katowickiego w Polsce Ludowej, t. 9, red. H. Rechowicz, Katowice 1975, s. 64 -130.

Linert A., Powojenny sezon Państwowego Polskiego Teatru Dramatycznego we Lwowie, „Pamiętnik Teatralny” 1974, z. 3-4, s. 476-488.

Linert A., Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach 1949-1992, Katowice 1998.

MARS, Zmarła Michalina Dąbrowska, „Dziennik Zachodni” 2004, nr 2, s. 22.

Radecka E., Repertuar Teatru Miejskiego we Lwowie. Dyrekcja Henryka Barwińskiego, niedrukowany repertuar.

Wach-Malicka H., Ocalone ze Lwowa. Teatr Polski wyjechał na zawsze.., „Dziennik Zachodni” 1995, nr 196, s. 7.

[Wach-Malicka H.], (HW-M), Pani Myszka kochana, „Dziennik Zachodni” 1996, nr 192, s. 12.

https://encyklopediateatru.pl/osoby/2454/michalina-dabrowska [dostęp 27.11.2023]

Autor hasła

Barbara Maresz