Michał Komaszyński

ur. 23.02.1924 r. w Złotym Potoku, powiat Buczacz (obecnie Ukraina), zm. 12.12.2007 r. w Katowicach – historyk, znawca historii nowożytnej.

Imię i nazwisko	Michał Komaszyński
Data i miejsce urodzenia	23.02.1924, Złoty Potok
Data i miejsce śmierci	12.12.2007, Katowice
Zawód	historyk, pracownik akademicki

Michał Komaszyński był synem Mariana i Joanny. Szkołę powszechną i trzy klasy gimnazjum tzw. „nowego typu” ukończył w Tarnopolu, gdzie jego rodzina mieszkała przed wybuchem II wojny światowej. W 1942 r. został aresztowany podczas łapanki i wywieziony do Niemiec (Neusalz) na roboty przymusowe. Stamtąd wiosną 1945 r. trafił do Francji, gdzie podjął naukę w polskim gimnazjum im. Cypriana Norwida w Villard-de-Lens w departamencie Isère. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości podjął studia historyczne na uniwersytecie w Lille. W czasie studiów należał do Związku Studentów Francuskich. Po otrzymaniu dyplomu Licencié és Lettress w 1948 r., starał się o kontynuację studiów. Brak możliwości dalszego pobierania stypendium Polskiego Komitetu Studiów, spowodował powrót M.K. do kraju.

Osiedlił się początkowo w Szczecinie, gdzie pracował w Przedsiębiorstwie Zaopatrywanie Statków Baltona (1948–1951). Jednocześnie podjął starania o nostryfikację dyplomu na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1952 r. obronił pracę magisterską pt. Stosunki handlowe między Gdańskiem a Francją od XV do XVIII w. napisaną pod kierunkiem prof. Stanisława Hoszowskiego. Po uzyskaniu dyplomu przeniósł się do Wrocławia i pracował jako referent planowania w Państwowym Przedsiębiorstwie Krawieckim. W latach 1953–1957 zatrudniony był na stanowisku starszego asystenta w Pracowni Atlasu Historycznego Polskiej Akademii Nauk. Wówczas zajął się zagadnieniami związanymi z problematyką urbanistyczną miasta Wrocławia, co znalazło odzwierciedlenie w jego ówczesnym dorobku naukowym. Opracował wydawane przez Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych mapy gospodarcze i polityczne, obejmujące czasy od wypraw krzyżowych aż do powstania styczniowego, które przeznaczone były do użytku szkolnego. W 1958 r. uzyskał tytuł doktora nauk historycznych na podstawie napisanej pod kierunkiem prof. Stanisława Herbsta pracy pt. Rozwój urbanistyczny Wrocławia w I połowie XIX w. Pracę obronił w Instytucie Historii PAN w Warszawie.

Kolejny etap jego kariery naukowej związany był z Katowicami, gdzie już w 1957 r. został zatrudniony jako starszy asystent w Zakładzie Historii Gospodarczej Wyższej Szkole Ekonomicznej, a na stałe zamieszkał w 1960 r. Przestał zajmować się kartografią i w polu jego zainteresowań badawczych znalazły się zagadnienia związane ze stosunkami gospodarczymi między Polską a Francją w XVII w. Tej tematyce poświęcił rozprawę habilitacyjną pt. Stosunki handlowe między Francją a Rzeczpospolitą za panowania Ludwika XIV ogłoszoną na Uniwersytecie Wrocławskim w 1968 r. W latach 1968–1972 r. pełnił funkcję kierownika Zakładu Historii Gospodarczej Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach. W 1972 r. przeniósł się na Uniwersytet Śląski, zaś od 1981 r. był kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. W następnym roku, pełniąc nadal funkcję kierownika, przeniósł się na Wydział Filologiczny do Instytutu Filologii Romańskiej. Prowadził wykłady kursowe i monograficzne z historii nowożytnej dla studentów historii, natomiast dla studentów filologii romańskiej wykłady z historii Francji w języku francuskim. Prowadził wówczas badania nad postacią Marii Kazimiery (żony króla Jana III Sobieskiego) oraz ostatnimi latami jej życia. W 1979 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1988 profesora zwyczajnego.

M.K. dwukrotnie przebywał na stypendium naukowym w Paryżu (w 1960 r. i 1970 r.), brał udział w wielu zagranicznych konferencjach naukowych i sympozjach. Odwiedził m. in. Paryż, Amiens, Blois, Rzym, Wenecję, Bolonię, Neapol, Brukselę, Wiedeń oraz Monachium, Drezno i Kolonię. Uczestniczył również w życiu stowarzyszeń naukowych i związków zawodowych. Od 1954 r. był członkiem Oddziału Katowickiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, w którym w latach 1963-1972 pełnił funkcję wiceprezesa. W 1980 r. został członkiem Komisji Historii Nowożytnej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Od 1954 r. przystąpił do Związku Nauczycielstwa Polskiego i w latach 1962-1972 był członkiem zarządu i kierownikiem Sekcji Nauki.

W 1994 r. przeszedł na emeryturę, ale aż do 1999 r. prowadził zajęcia dla studentów i pracował nad książką przedstawiającą ostatnie lata życia Jana III, której nie zdążył ukończyć.

Odznaczony: Złotą Odznaką Zasłużonego w Rozwoju woj. Katowickiego (1967 r.), Złotą Odznaką ZNP (1972 r.), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1972 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1978 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1982 r.), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984 r.) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1993 r.)

Pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.

Bibliografia podmiotowa

Komaszyński M., Tysiąc lat Wrocławia, Wrocław 1960.

Komaszyński M., Wrocław nowy i najnowszy, Wrocław 1965.

Komaszyński M., Stosunki handlowe między Francją a Rzeczpospolitą za panowania Ludwika XIV, Katowice 1966.

Komaszyński M., Polska w polityce gospodarczej Wersalu (1661–1715), Wrocław 1968.

Komaszyński M., Księcia Contiego niefortunna wyprawa po koronę Sobieskiego, Warszawa 1971.

Komaszyński M., Teresa Kunegunda Sobieska, Warszawa 1982.

Komaszyński M., Maria Kazimiera d'Arquien Sobieska królowa Polski 1641–1716, Kraków, Wrocław 1984.

Komaszyński M., Królowa Maria Kazimiera, Warszawa 1992.

Bibliografia prac M.K., [w:] Z dziejów XVII I XVIII wieku. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Michałowi Komaszyńskiemu, Katowice 1997, s. 14- 22.

Bibliografia przedmiotowa

Archiwum Uniwersytetu Śląskiego, Akta Osobowe, sygn. 29/K/ I-II sam.

Skrzypietz A., In memoriam Michał Komaszyński (23 II 1924–12 XII 2007), „Kwartalnik Historyczny” 2008, z. 2, s. 177- 181.

Skrzypietz A., Profesor Michał Komaszyński- katowicki badacz stosunków polsko-francuskich i jego wkład w rozwój polskiej historiografii epoki nowożytnej w XX wieku, [w:] Katowice jako ośrodek nauki i kultury w XX i XXI wieku, Katowice 2018, s. 157- 169.

Skrzypietz A., Szkic do portretu Profesora Michała Komaszyńskiego, [w:] Z dziejów XVII I XVIII wieku. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Michałowi Komaszyńskiemu, Katowice 1997, s. 7- 22.

Autor hasła

Agata Bryłka-Jasionek [październik 2022 r.]