Mariusz Hermansdorfer

ur. 8.05.1940 we Lwowie (obecnie Ukraina), historyk sztuki, kurator, w latach 1983–2013 dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu, zm. 18.08.2018 r. we Wrocławiu

Imię i nazwisko	Mariusz Hermansdorfer
Data i miejsce urodzenia	8.05.1940, Lwów
Data i miejsce śmierci	18.08.2018, Wrocław
Zawód	dyrektor muzeum, krytyk sztuki

Urodził się w rodzinie Mariana Hermansdorfera i jego żony Marii we Lwowie. W 1947 r. wraz z mamą i babcią zamieszkał we Wrocławiu. W 1959 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące nr 1, a w 1966 r. studia z historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1964–1966 pracował w Muzeum Śląskim we Wrocławiu. Od 1967 do 1971 r. był zatrudniony w Muzeum Miasta Wrocławia. Od 1972 r. ponownie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, gdzie od 15 kwietnia 1983 do 31 grudnia 2013 r. pełnił funkcję dyrektora.

Ludzie, którzy przybywali tu z Wilna czy Lwowa, marzyli o powrocie do domu, ale uważali, że nawet jeśli Kresy wrócą do Polski, Śląsk przy niej pozostanie. Pamiętam Wrocław w 1947 r. […]. To było najbardziej zniszczone miasto w Polsce po Warszawie. I w tej otchłani grupa entuzjastów zaczęła szukać ocalałych dóbr kultury […]. Muzeum wrocławskie nie mogło kontynuować działalności tutejszych instytucji przedwojennych – nie dziedziczyło bezpośrednio ich zbiorów. Wyznaczono mu zresztą inną rolę: „repolonizacji nauki w dziedzinach reprezentowanych przez muzeum, zbieractwa i eksploracji terenu w poszukiwaniu licznych jeszcze zabytków polskości”. Oznaczało to de facto „narodowy” charakter tej instytucji, co zdawała się potwierdzać przekazana do Wrocławia kolekcja zasobów lwowskich i kijowskich. – wspominał z okazji 65-lecia Muzeum Narodowego [Sabor A., „Przeoraliśmy to miejsce”, „Tygodnik Powszechny”2013, 2 grudnia, https://www.tygodnikpowszechny.pl/przeoralismy-to-miejsce-21303, dostęp: 28.05.2013].

Należał do Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki, Międzynarodowego Komitetu Muzeów oraz wielokrotnie korzystał z zagranicznych stypendystów. Zajmował się krytyką sztuki współczesnej. Był autorem wielu opracowań naukowych poświęconych zbiorom muzealnym, a także twórcą licznych wystaw polskiej sztuki współczesnej. W 2013 r. podarował Muzeum Narodowemu własną kolekcję sztuki współczesnej. W latach 2006–2010 był członkiem Rady Naukowej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Uhonorowany Nagrodą Miasta Wrocławia, Złotym Krzyżem Zasługi, Nagrodą Prezydenta Wrocławia, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, „Merito de Wratislavia – Zasłużony dla Wrocławia” oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 18 sierpnia 2018 r. Został pochowany 24 sierpnia na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu (Pole 10L, grób 395, rząd 21).

Bibliografia przedmiotowa

http://www.mnwr.art.pl/CMS/kto_jest_kto/dyrektorzy.html [dostęp: 28.05.2023].

Ostatnie pożegnanie, https://mnwr.pl/pozegnanie/ [dostęp: 28.05.2023].

Piwowar M., Mariusz Hermansdorfer: Jak kupowałem Kantora, Stażewskiego, Lebensteina, „Rzeczpospolita”, „Plus Minus” 2018, 26 stycznia, https://www.rp.pl/plus-minus/art9964901-mariusz-hermansdorfer-jak-kupowalem-kantora-stazewskiego-lebensteina [dostęp: 28.05.2023].

Ratajczak M., Mariusz Hermansdorfer (1940–2018), „Muzealnictwo” 2018, nr 59, s. 219–222.

Sabor A., „Przeoraliśmy to miejsce”, „Tygodnik Powszechny”2013, 2 grudnia, https://www.tygodnikpowszechny.pl/przeoralismy-to-miejsce-21303 [dostęp: 28.05.2013].

Autor hasła

Joanna Hytrek-Hryciuk