Marian Markiewicz
ur. 29.03.1924 r. w Kownie (obecnie Litwa), zm. 25.10.2022 r. w Głubczycach – pracownik służby zdrowia, żołnierz Armii Krajowej.
Imię i nazwisko | Marian Markiewicz |
Data i miejsce urodzenia | 29.03.1924, Kowno |
Data i miejsce śmierci | 25.10.2022, Głubczyce |
Zawód | pracownik służby zdrowia |
Marian Markiewicz pochodził z rodziny inteligenckiej. Ojciec Edward, Matka Anna. W 1928 r. rodzina, pod wpływem represji antypolskich przeprowadzili się do Wilna. M. Markiewicz lata młodości i nauki szkolnej spędził w Wilnie. Gdy wybuchła II wojna światowa, w 1939 r. miał piętnaście lat. Po klęsce w wojnie obronnej zaangażował się w działalność konspiracyjną w Związku Wolnych Polaków. Od listopada 1941 r. do kwietnia 1943 r. był więziony przez niemieckie władze okupacyjne w Wilnie. Wypuszczono go z powodu braku dowodów na działalność konspiracyjna. Następnie ponownie został zaprzysiężony w strukturze Państwa Podziemnego w Okręgu Nowogródzkim Armii Krajowej. Służył w wywiadzie tej organizacji, pod komendą Bolesława Wasilewskiego pseud. „Bustromiak”. W lipcu 1944 r. wziął udział w wyzwalaniu Wilna spod niemieckiej okupacji. Uczestniczył w operacji „Ostra Brama” w ramach akcji „Burza”. Uniknął rozbrojenia przez Armię Czerwoną i rozpoczął działalność w ramach podziemia niepodległościowego na Nowogródczyznę. 21.08.1944 r. brał udział pod komendą mjr. Macieja Kalenkiewicza pseud. „Kotwicz” w bitwie pod Surkontami (uważanej za pierwszą bitwę Powstania Antykomunistycznego przeciwko wojskom sowieckim i NKWD). W czasie bitwy na rozkaz mjr. M. Kalenkiewicza wyprowadził z obławy grupę żołnierzy - ratując im życie. Przedostał się następnie na teren wolnej Polski Lubelskiej. Dwukrotnie nielegalnie wyjeżdżał do Wilna przez „zieloną granicę”. Podczas drugiej wyprawy został aresztowany i osadzony na kilka miesięcy w więzieniu NKWD. W czasie przesłuchań nie zdekonspirował swojej działalności. Po uwolnieniu wyjechał na Pomorze, gdzie nadal brał udział w akcjach podziemia niepodległościowego, będąc w strukturze konspiracyjnej. Został ponownie aresztowany 01.09.1947 r. w Stargardzie Szczecińskim. Odniesiona wtedy rana postrzałowa lewej ręki spowodowała częściową utratę sprawności. Przeszedł brutalne śledztwo prowadzone w Urzędzie Bezpieczeństwa w Szczecinie, ale nie ujawnił informacji o działalności konspiracyjnej. Prokurator żądał kary śmierci, ale otrzymał wyrok 15 lat więzienia. Karę odbywał w więzieniu w Goleniowie.
Wyszedł na wolność w wyniku amnestii w styczniu 1955 r. Przez kilka lat mieszkał w Gdańsku. W związku z brakiem możliwości znalezienia pracy zdecydował się na przeprowadzkę do miejsca gdzie nie był znany. Zamieszkał w Głubczycach na Opolszczyźnie. Złożył rodzinę, z żoną Danutą miał dwoje dzieci: Annę i Janusza. Jego wnuk Maciej Musiał jest aktorem i prezenterem telewizyjnym.
Przez większą część swojej aktywności zawodowej był pracownikiem służby zdrowia. Organizował głubczycką strukturę NSZZ „Solidarność”, aż do wprowadzenia stanu wojennego w grudniu 1981 r. Po 1989 r. pełnił funkcję przewodniczącego struktury powiatowej związków zawodowych. Był czynnie zaangażowany w działania wychowawcze w środowisku głubczyckiego „Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej”.
W 2018 roku w rozmowie z reporterem Radia Opole mówił: Nasze powstańcze zrywy były niezbędne do tego, żeby stworzyć narodową tożsamość. Nas nikt nie przymuszał do udziału w ruchu oporu, do walki z bronią w ręku. Trzeba było znaleźć dla siebie miejsce. Miejsce współpracy. Nam z okupantem nie pasowało. Stanie z boku nam nie pasowało. Myśmy jako wolontariusze wchodzili wszędzie i to było powszechne. Tak było przez wiele pokoleń. [https://radio.opole.pl/100,633348,maryl-odszedl-na-wieczna-sluzbe-kpt-marian-marki, dostęp: 20.05.2023 r.]
Zmarł w Głubczycach jako kapitan wojska polskiego w spoczynku. Uroczystość pogrzebowa odbyła się na cmentarzu w Głubczycach, z udziałem harcerzy i pełnym ceremoniałem wojskowym, w asyście Kompanii Honorowej 10 Brygady Logistycznej w Opolu.
Odznaczony: „Krzyżem Walecznych” (1944), „Krzyżem Partyzanckim” (1991), „Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski” (2017), „Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami” (2018), „Złotym Krzyżem Zasługi” (2018), „Krzyżem Armii Krajowej” (2018), pośmiertnie „Sygnetem Niepodległości”.
Bibliografia przedmiotowa
Żukowski M., Ostatnie pożegnanie kpt. AK/SZRP w st. spocz. Mariana Markiewicza pseud. Maryl, Biuletyn Informacyjny „Akowiec” 2022, nr 4.
Żukowski M.,, Kpt. Marian Markiewicz ps. "Maryl" spoczął na cmentarzu w Głubczycach. Pogrzeb zgromadził rodzinę, przyjaciół, harcerzy, wojsko, mieszkańców, „NTO” 30.10. 2022 r.
Marcinkiewicz K. r. dostęp: 20.05.2023 r.
https://radio.opole.pl/100,633348,maryl-odszedl-na-wieczna-sluzbe-kpt-marian-marki, dostęp: 20.05.2023 r.
Autor hasła
Jerzy Hubicki