Maria Duda
z domu Krawacka, ur. 15.09.1935 r. w Marguciszkach, pow. Święciany, woj. wileńskie (obecnie Litwa), zm. 23. 07.2019 r. w Opolu – technik budowlany, sportsmenka, mistrzyni Polski i reprezentantka kraju w wioślarstwie.
Imię i nazwisko | Maria Bożena Duda |
Data i miejsce urodzenia | 15.09.1935, Marguciszki |
Data i miejsce śmierci | 23.07.2019, Opole |
Zawód | technik budowy, wioślarka |
Maria Duda pochodziła z rodziny ziemiańskiej Leona Krawackiego i Ireny z Dąbrowskich. Ojciec – dyrektor Szkoły Zawodowej Dokształcającej Instytutu Rzemieślniczego w Wilnie – zginął w 1937 r. W 1941 r. wraz z matką, siostrą Teresą i braćmi: Bohdanem, Juliuszem i Janem została wywieziona, w ostatniej wielkiej wywózce na Syberię do Barnaułu w Kraju Ałtajskim (Rosja). Do kraju rodzina powróciła w 1946 r., bez zmarłej na wygnaniu Teresy.
Osiedlili się w Popielarzach (pow. Aleksandrów Kujawski, woj. bydgoskie) w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez Piotra Dąbrowskiego – brata Ireny Krawackiej, który rok wcześniej otrzymał je na własność za ziemie pozostawione na Litwie.
Maria rozpoczęła edukację w rosyjskiej Szkole Podstawowej dla polskich dzieci w Barnaule, kontynuowała w Szkole Podstawowej w Przewieczerzynie (pow. Aleksandrów Kujawski). Po jej ukończeniu dalszą naukę podjęła w Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ze względu na trudne warunki materialne musiała rozpocząć pracę zawodową w Biurze Projektów Przemysłu Młynarskiego w Toruniu, jako kreślarka. Egzamin dojrzałości złożyła w 1954 r. w trybie wieczorowym.
Równolegle z pracą zawodową i nauką interesowała się sportem, została zawodniczką sekcji wioślarskiej „Budowlanych” Toruń. Trenowała pod kierunkiem Józefa Rewkowskiego, który pamiętał z Wilna Leona Krawackiego – mistrza Wilna w wioślarstwie. W 1957 r. przeniosła się do Wrocławia, do najlepszej w tych latach sekcji wioślarskiej AZS Wrocław.
W okresie 1957-1964 należała do najlepszych polskich wioślarek. Zdobyła szesnaście tytułów Mistrzyni Polski i ponad dwadzieścia tytułów Akademickiej Mistrzyni Polskiej. Wielokrotnie reprezentowała barwy krajowe w zawodach międzynarodowych, dwukrotnie w Mistrzostwach Europy w Berlinie i Macon (Francja) zdobyła czwarte miejsce. Była brązową medalistką Światowych Młodzieżowych Igrzysk w Moskwie. W 1969 r. w plebiscycie „Słowa Polskiego” o tytuł najlepszego sportowca Dolnego Śląska zajęła ósme miejsce. W 1970 r. została wyróżniona tytułem Mistrza Sportu. Karierę sportową zakończyła w 1964 r. zdobywając w Poznaniu swój ostatni tytuł Mistrzyni Polski.
We Wrocławiu pracowała na stanowiskach kreślarki w Dolnośląskich Zakładach Maszyn Elektrycznych M-5 (1957-1960) i w Spółdzielni Pracy „Radiotechnika” (1960-1964). W 1964 r. po zawarciu małżeństwa z Jerzym Dudą przeprowadziła się do Opola. Podjęła pracę w Opolskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego nr 2. Po ukończeniu w 1970 r. Pomaturalnej Szkoły Technicznej przy Zespole Szkół Zawodowych im. Kazimierza Gzowskiego w Opolu zdobyła tytuł technika budowlanego w zakresie budownictwa ogólnego, a po uzyskaniu uprawnień budowlanych pracowała na stanowiskach starszego technika budowy. Od 1975 r. swoje losy zawodowe związała z Wrocławskim Przedsiębiorstwem Budownictwa Przemysłowego nr 1 we Wrocławiu, budującym m.in. Cementownię „Górażdże” w Choruli na Śląsku Opolskim.
W 1979 r. po ukończeniu Studium Ekonomiki i Turystyki w Krakowie uzyskała uprawnienia pilota – przewodnika wycieczek zagranicznych.
Przez cały czas zawodowego życia związana była ze sportem wioślarskim, w 1975 r. została sędzią związkowym PZTW w Warszawie. Sędziowała wiele zawodów w kraju, łącznie z Mistrzostwami Polski.
W 1971 r. w konkursie „Sportu” i Sportowca” na wspomnienia sportowe zyskała wyróżnienie za pracę „Moje wioślarskie wspomnienia („Sportowiec” 1971, nr 24).
W latach 90. XX w. przebywała u rodziny w Holandii.
Od 1989 r. aktywnie uczestniczyła w działalności Opolskiego Oddziału Związku Sybiraków w Polsce. Otrzymała najwyższe odznaczenia przyznawane przez Związek: Krzyż Sybiraka.
Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Opolu na Półwsi.
Bibliografia przedmiotowa
Duda J., Syberyjskie dzieje rodziny Krawackich, „Sybirak” 1994, nr 10, s. 14-19.
Duda J., Śladami matki na Ziemi Wileńskiej, „Magazyn Wileński” 2017, nr 4, s.10-15.
Duda J., Maria Bożena Duda, „Semper Fidelis” 2019, nr 3(159), s. 43.
Autor hasła
Jerzy Duda