Ludwika Rychlewska
ur. 14.04.1917 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 2.09.2010 r. we Wrocławiu – filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.
| |
|---|---|
| Imię i nazwisko | Ludwika Rychlewska |
| Data i miejsce urodzenia | 14.04.1917, Lwów |
| Data i miejsce śmierci | 2.09.2010, Wrocław |
| Zawód | nauczycielka akademicka |
Ludwika Rychlewska na czele harcerek z IX Lwowskiej Drużyny im. Haliny Grabskiej
Ludwika Rychlewska w okresie II wojny światowej
Ludwika Rychlewska ok. 1978 r.
Ludwika Rychlewska ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi we Lwowie (1936). Od młodości należała do harcerstwa: prowadziła gromadę zuchową w szkole im. Teofila Lenartowicza (wraz z Michaliną Romanowicz „Miką”) i była drużynową IX Lwowskiej Drużyny Harcerek im. Haliny Grabskiej. W 1936 r. rozpoczęła studia z zakresu filologii klasycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a w czasie okupacji kontynuowała je w ramach tajnego nauczania u profesorów: Jerzego Kowalskiego, Jerzego Manteuffla, Ryszarda Ganszyńca, Edmunda Bulandy, Jerzego Kuryłowicza i Romana Ingardena. Podczas okupacji niemieckiej pracowała jako ekspedientka w herbaciarni, prowadzonej przez profesorów Kowalskiego i Manteuffla oraz w Instytucie profesora Rudolfa Weigla jako karmicielka wszy. W czasie wojny prowadziła też tajne nauczanie języka łacińskiego. W 1944 r. zdała egzaminy kończące studia w zakresie filologii klasycznej na ówczesnym lwowskim Uniwersytecie Iwana Franki. Wyjechała wraz z matką ze Lwowa pierwszym tzw. uniwersyteckim transportem przesiedleńczym, którym kierował profesor Kazimierz Ajdukiewicz, we wrześniu 1945 r. Razem z nią do Krakowa przybyli m.in.: filolog klasyczny Jerzy Łanowski z rodziną oraz profesor Jerzy Manteuffel z żoną Marią. W październiku 1945 r. zamieszkała na stałe we Wrocławiu.
13 czerwca 1946 r. otrzymała dyplom magistra filozofii Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Dyplom ten potwierdzał złożenie egzaminu magisterskiego przed komisją, w której skład wchodzili prof. Jerzy Kowalski i prof. Jerzy Manteuffel, dawniej pracownicy Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Pod opieką prof. Jerzego Kowalskiego przygotowała pracę magisterską pt. In Anonymum Hermogenis Statuum interpretem cum Nilo collatum observationes criticae, która ukazała się w pierwszych powojennych numerach czasopisma „Eos” i przyczyniła się do nowego wydania traktatu retorycznego Hermogenesa De statibus (1947).
L.R. od października 1945 r. pracowała na Uniwersytecie Wrocławskim, początkowo przy urządzaniu pomieszczeń i porządkowaniu poniemieckiego księgozbioru. Przez całe życie zawodowe była związana z Instytutem Filologii Klasycznej i Kultury Antycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Tytuł doktora filozofii uzyskała w 1951 r. na podstawie dysertacji Quaestiones Nonianae. Po pięćdziesięciu latach, 26 czerwca 2001 r., odbyło się na Uniwersytecie Wrocławskim uroczyste odnowienie tego doktoratu. W latach 1958-1959 w ramach stypendium Forda odbywała staże naukowe w Szwajcarii (Zurych i Bazylea). 16 października 1961 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego. Profesorem nadzwyczajnym została mianowana 11 października 1972 r. Tytuł profesora zwyczajnego otrzymała w 1983 r. W trakcie pracy na uczelni sprawowała urząd prodziekana do spraw dydaktycznych. Była też dyrektorem Instytutu Filologii Klasycznej i Kultury Antycznej oraz kierownikiem Zakładu Filologii Łacińskiej. Na emeryturę przeszła w 1987 r., ale nie przerwała pracy naukowej.
Naukowo zajmowała się przede wszystkim leksykografią łacińską, eposami, komediami i tragediami rzymskimi zachowanymi fragmentarycznie. Była autorką książek poświęconych literaturze rzymskiej. W kręgu jej zainteresowania znaleźli się m.in. tacy twórcy jak: Noniusz, Kwintus Enniusz, Turpiliusz czy Szymon Szymonowic. Publikowała w czasopismach: „Eos” i „Meander”. W Słowniku pisarzy antycznych pod redakcją Anny Świderkówny opublikowała trzydzieści haseł, a ponadto była recenzentem wszystkich haseł w części łacińskiej. Publikowała również hasła w Encyklopedii katolickiej Towarzystwa Naukowego KUL.
Z okazji dziewięćdziesiątych urodzin L.R. w Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego zorganizowano ogólnopolską sesję naukową (20-21.04.2007). Tom jubileuszowy poświęcony Jubilatce ukazał się jako numer specjalny rocznika „Classica Wratislaviensia”.
L.R. była członkiem międzynarodowej Akademii Krzewienia Łaciny (Academia Latinitati Fovendae) z siedzibą w Rzymie (od 1984 r.). Należała do prezydium Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN. Była członkiem honorowym Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Filologicznego i prezesem Koła Wrocławskiego tego towarzystwa. Przewodniczyła Komitetowi Okręgowemu Olimpiady Języka Łacińskiego we Wrocławiu (od 1982 r.). Brała czynny udział w pracach Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.
Odznaczona: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973 r.), Medalem 30-lecia Polski Ludowej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1992 r.), Medalem Uniwersytetu Wrocławskiego (1995 r.).
Pogrzeb L.R. odbył się 7 września 2010 r. na Cmentarzu Świętej Rodziny przy ul. Smętnej na wrocławskim Sępolnie. Tak po śmierci pisała o niej Barbara Hartleb-Kropidło:
W pamięci wielu pozostanie jako wybitna uczona oraz człowiek prawy, realizujący na co dzień ideały harcerstwa, którym hołdowała od wczesnej młodości. [B. Hartleb-Kropidło, Profesor Ludwika Rychlewska (1917-2010), „Classica Wratislaviensia” 2011, t. 31, s. 162].
Bibliografia podmiotowa
Wykaz publikacji:
Piskorska D.J., Bibliografia prac naukowych prof. dr hab. Ludwiki Rychlewskiej, „Classica Wratislaviensia” 2008, t. 28, s. 29-32.
Bibliografia przedmiotowa
Hartleb-Kropidło B., Profesor Ludwika Rychlewska (1917-2010), „Classica Wratislaviensia” 2011, t. 31, s. 159-162.
Jamróz W., Droga naukowa prof. Ludwiki Rychlewskiej, „Classica Wratislaviensia” 1991, t. 15, s. 3-7.
Łanowski J., Początki wrocławskiej filologii klasycznej, [w:] „Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego” 1993, t. 2, s. 263-284.
Murza-Stankiewicz H., Łacina i współczesność. Rozmowa z prof. Ludwiką Rychlewską, „Wiadomości” 1978, nr 28, s. 1 i 4.
Stankiewicz L., Libet sapere sine pompa, sine invidia, „Classica Wratislaviensia” 2008, t. 28, s. 23-28.
Stankiewicz L., Ludwika Rychlewska (1917–2010) – człowiek wielkiego formatu, „Meander” 2008, t. 63, s. 26-34.
Autor hasła
Marta Kasprowska-Jarczyk [maj 2023]