Ludwik Badian
ur. 4.08.1928 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 11.06.1987 t. we Wrocławiu – fizyk i materiałoznawca, nauczyciel akademicki, twórca szkoły ładunku przestrzennego w dielektrykach
Imię i nazwisko | Ludwik Antoni Borys Badian |
Data i miejsce urodzenia | 4.08.1928, Lwów |
Data i miejsce śmierci | 11.06.1987, Wrocław |
Zawód | nauczyciel akademicki |
Ludwik Badian był synem Żelisława (s. Maksymiliana, urzędnika państwowego i działacza rolniczego) i Marii z Eisnerów. We Lwowie ukończył szkołę powszechną i uczęszczał do szkoły średniej. Naukę kontynuował po wojnie – w 1946 r. ukończył IX Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. J. Hoene-Wrońskiego w Krakowie wykazując się szczególnymi zdolnościami w dziedzinie fizyki i matematyki. W tym samym roku został przyjęty na Oddział Elektryczny Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu na sekcję telekomunikacyjną. Rodzina zamieszkała we Wrocławiu przy ul. Parkowej, ojciec Żelisław pracował początkowo we Wrocławskiej Dyrekcji Odbudowy jako wicedyrektor a później w Samopomocy Chłopskiej. Matka zajmowała się domem, siostra (ur. we Lwowie) po wojnie pracowała jako technik.
Podczas studiów, już w 1948 r., L. B. pracował jako asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej prof. Jana Nikliborca (1902-1991). Jeszcze przed ukończeniem uczelni, od czerwca 1950 r. rozpoczął pracę w Przemysłowym Instytucie Telekomunikacji (PIT) organizując tam pracownię materiałoznawstwa dielektrycznego, a już w roku następnym został dyrektorem tej instytucji, którą kierował do 31 grudnia 1966 r. W grudniu 1951 r. otrzymał dyplom inżyniera elektryka oraz magistra nauk technicznych z oceną bardzo dobrą. W roku 1958 r. awansował na stanowisko adiunkta PIT. 30 grudnia 1960 r. obronił 300 stronicową pracę doktorską pt. „Szerokopasmowe absorbery mikrofalowe. Teoria, technologia i technika pomiarowa, którą napisał pod kierunkiem prof. Mariana Suskiego (1905-1993) uzyskując tytuł dra nauk technicznych. Habilitował się w 1964 r. na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej. Tytuł profesora nadzwyczajnego nadano mu w 1970 r., a profesora zwyczajnego w 1978 r. W styczniu 1967 r. został przeniesiony służbowo do Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów (PIAP) Oddział we Wrocławiu przy ul. Szymanowskiego 7, jako kierownik Zakładu Materiałoznawstwa, Technologii i Aparatury Elektronicznej. Na wniosek prof. Jerzego Ignacego Skowrońskiego (1901-1986), już w sierpniu 1967 r. L. B. powołany został na stanowisko docenta i kierownika Zakładu Technologii Materiałów Elektrotechnicznych przy Katedrze Wysokich Napięć Politechniki Wrocławskiej.
Po strajkach studenckich w marcu 1968 r., których bezpośrednią przyczyną było zdjęcie przez cenzurę spektaklu „Dziady” Adama Mickiewicza w warszawskim Teatrze Narodowym władze podjęły szereg działań politycznych i administracyjnych o charakterze długofalowym, które miały na celu nie tylko opanowanie bieżącej sytuacji, ale i zmianę organizacji i funkcjonowania polskiej nauki i podporządkowanie jej jedynej „słusznej” ideologii. Na Politechnice Wrocławskiej nastąpiła zmiana struktury, likwidacja katedr i utworzenie instytutów, 3 stycznia 1969 r. L. B. został powołany na stanowisko zastępcy dyrektora d.s. naukowych Instytutu Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Wrocławskiej na okres do 30 września 1971 r. Po przejściu prof. J. I. Skowrońskiego na emeryturę, L. B. z dniem 1 września 1971 r. przejął obowiązki dyrektora Instytutu, którym kierował właściwie do końca swojego życia. W tym czasie był on także kierownikiem Zakładu Elektrofizyki i Eletrotechnologii przemianowanego wkrótce na Zakład Materiałoznawstwa Elektrycznego oraz wykładał (od 1962 r.) teorię dielektryków dla studentów zaocznych na Politechnice Warszawskiej.
Był autorem hipotezy o roli ładunku przestrzennego w dielektrykach. Prowadził prace z dziedziny inżynierii materiałów elektrotechnicznych, miernictwa elektrycznego, fizyki ciała stałego, także nad zagadnieniami metrologii dielektryków w zakresie wielkiej częstotliwości. Odkrywca tzw. warstwy przejściowej złącza półprzewodnikowego p-n. Przyczynił się do rozwoju metod badań nad zjawiskiem starzenia się dielektryków. Twórca naukowych podstaw rozwoju polskiego przemysłu radioceramicznego. Stworzył osobną szkołę naukową Ładunek przestrzenny w dielektrykach. W ramach szkoły rozwinięto metody badań rozkładu ładunku przestrzennego opierające się na sondach, propagacji fali akustycznej i dyfuzji ciepła oraz metody wykorzystujące stymulację termiczną. Szkoła oddziaływała na inne ośrodki w kraju i za granicą. Prowadzono szeroką współpracę z takimi ośrodkami, jak École Supérieure de Physique et de Chimie Laboratoire d’Électricité Générale Paris, Chelsea College, University of London, School of Electronic Engineering Science University College of North Wales, Bangor UK, TH Darmstadt, UT Budapest, Leningradskij Politechniczeskij Institut, MIEM Moskwa. W latach 1972-1980 był organizatorem i dyrektorem programu badawczego Politechniki Wrocławskiej „Inżynieria Materiałowa”. Posiadał zdolność wyjątkowo jasnego i precyzyjnego formułowania myśli, był obdarzony wyjątkową pamięcią, co czyniło jego wykłady bardzo atrakcyjnymi. Umiał wyprowadzać z pamięci nawet bardzo skomplikowane wzory. Był promotorem 23 prac doktorskich obronionych na Politechnice Wrocławskiej i 6 na Politechnice Warszawskiej. Niektórzy Jego uczniowie legitymują się wybitnymi osiągnięciami naukowymi, np. prof. Józef Kędzia (1940-2023) w Politechnice Opolskiej czy prof. Stanisław Gubański w Chalmers University of Technology w Göteborgu (Szwecja).
Był organizatorem międzynarodowych konferencji Solid Dielectrics and Methods of their Testing we Wrocławiu (1975,1977). Redaktor Poradnika materiałoznawstwa elektrycznego (1959). Autor prac, m.in. Czwórkowa metoda pomiaru dielektryków w paśmie mikrofalowym (1966), Teoria dielektryków w dydaktyce materiałoznawstwa elektrycznego (1971). Współautor artykułów opublikowanych m.in. w „Elektronice”: Badanie dielektryków w paśmie 100-1000 MHz, Właściwości krajowej ceramiki kondensatorowej w paśmie mikrofalowym, Aparatura do precyzyjnych pomiarów epsilon i tg delta w paśmie mikrofalowym. Ponadto publikował w czasopismach międzynarodowych „Journal of Electrostatics”, „Journal of Physics D: Applied Physics”, „The Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences”. Jest autorem kilku patentów i specjalnych opracowań dla gospodarki narodowej.
Od 1976 r. był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Pełnił między innymi funkcję sekretarza naukowego Wrocławskiego Oddziału PAN. Członek Komitetów Elektrotechniki, Elektroniki i Biocybernetyki PAN, członek Prezydium Komitetu Elektrotechniki, przewodniczący Sekcji Elektrotechnologii tego komitetu oraz członek Sekcji Technologii Elektronowej Komitetu Elektroniki i Telekomunikacji, członek Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Od 1972 r. pełnił funkcję eksperta ds. elektryzacji statycznej w International Electrical Comission (Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna) z siedzibą w Genewie. Jego działalność naukowo-badawcza i dydaktyczna została uhonorowana m.in. pięcioma nagrodami ministranauki, szkolnictwa wyższego i techniki, nagrodą Wydziału IV PAN oraz kilkunastoma nagrodami rektora. Z długiej listy odznaczeń i medali należy wymienić: Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955), Krzyż Kawalerski (1974), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1976), Medal „Zasłużony Nauczyciel PRL”, Srebrny Krzyż Zasługi, Medal Pożaryskiego nadany w 1986 przez Stowarzyszenie Elektryków Polskich.
W latach 1970. ożenił się z Grażyną Daniło (1945-1982), a po jej śmierci w listopadzie 1982 r. poślubił Danutę Górską. Z pierwszego związku 27 lipca 1977 r. urodziła się córka Magdalena.
Pochowany we Wrocławiu na cmentarzu przy ul. Bujwida, w mogile swojej matki.
Bibliografia podmiotowa
Badian L. (red.), Poradnik materiałoznawstwa elektrycznego, Warszawa 1959.
Badian L., Buf A., Lacoste R., Mayoux Ch., Dielektryczne własności warstwy powstającej przy wysokonapięciowej erozji folii polietylenowej, „Prace Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji” 1967, nr 56, s. 1-9.
Badian L., Zjawiska w dielektrykach i inżynieria molekularna, [W:] Materiały Wydziału IV PAN dotyczące prognoz rozwoju nauk technicznych w Polsce do r. 1985, cz. 3: Opracowania Komitetu Elektrotechniki, Warszawa, 1968. s. 43-64.
Badian L., Milewski A., Badanie dielektryków w pasmie 100-1000 MHz, „Elektronika” 1973, nr 8, s. 337-342.
Badian L., An attempt for accurate determination and measurement of conductivity σ of dielectrics, „Bulletin de L’Academie Polonaise des Science. Serie Electrotechnics” 1977, vol. 25, nr 1, s. 7–12.
Badian L., Gubański S., Lewis T. J., Anomalous conduction and ageing effects in rutile /TiO2/ ceramics, „Journal of Physics D-Applied Physics” 1977, vol. 10, nr 18, s. 2513-2523.
Badian L., Effect of spacecharge on the properties of dielectrics, „Bulletin de L'Academie Polonaise des Sciences. Serie des Sciences Techniques” 1977, vol. 25, nr 1, s. 77-80.
Bibliografia przedmiotowa
Badian Ludwik, [W:] Biogramy uczonych polskich. Materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNM, PAU, PAN, cz. 4: Nauki techniczne, oprac. A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1988, s. 25-26.
Chmielewski A., Wrocławskie środowisko akademickie: twórcy i ich uczniowie 1945-2005, Wrocław 2007.
Chrzan K. L., Ludwik Badian fizyk materiałów dielektrycznych, „Maszyny Elektryczne. Zeszyty Problemowe” 2018, nr 4, s. 137-141.
Gubański S., Kacprzyk R., Ludwik Badian, [W:] Słownik biograficzny zasłużonych elektryków wrocławskich, t. 1, Wrocław 1997, s. 12- 13.
Księga 60-lecia Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
Autor hasła
Anna Błaszczyk