Konferencja naukowa „Biblioteki w kulturze Kresów. Kresowianie w bibliotekach w Polsce i na świecie”
W 2013 r. odbyła się w Opolu Międzynarodowa konferencja naukowa „Biblioteki w kulturze Kresów. Kresowianie w bibliotekach w Polsce i na świecie”. Organizatorami przedsięwzięcia byli: Towarzystwo Naukowo Społeczno Kulturalne Polonia Kresy, Katedra Badań nad Komunikacją i Społeczeństwem Wielokulturowym Politechniki Opolskiej, Biblioteka Pedagogiczna w Opolu.
Konferencja przebiegała pod honorowym patronatem: Marszałka Województwa Opolskiego, Dyrektora Biblioteki „Ossolineum” we Wrocławiu oraz Światowej Rady Badań nad Polonią (USA).
W międzynarodowej komunikacji społecznej ważną funkcję pełnią instytucje społeczno- kulturalne za jakie uznaje się biblioteki. W każdej epoce historycznej rozwijały się one w ścisłym związku z kulturą danego narodu. Zmiany granic Rzeczpospolitej sprawiły, że znaczące ośrodki kultury, w tym także biblioteki pozostawały poza obszarem państwa. Zbiory i kolekcje poloników kresowych znalazły się w wielu instytucjach zagranicznych oraz emigracyjnych na świecie. Dobra te zostały rozproszone i w dużym stopniu zniszczone, dlatego też ważnym zadaniem nauki polskiej jest przypominanie o tych faktach i popularyzowanie dorobku twórczego przedstawicieli polskiej kultury, którym zawdzięczamy prace przy ocalaniu tego dziedzictwa i naszej kulturowej tożsamości. Konferencja była wkładem w badania nad dokumentacją polskiej kultury na obczyźnie, szczególnie za obecną wschodnią granicą Polski po 1945 r. [Ze wstępu do konferencji]
Na konferencji przyznano nagrody honorowe "Kuferek kresowej pamięci" dla osób, które działały lub działają na rzecz Kresów. Udekorowano nimi autora książki Rubinowa broszka Andrzeja Skibniewskiego, Halinę Wójcicką - przewodniczącą Towarzystwa Kultury Polskiej z Sądowej Wiszni na Ukrainie oraz związaną ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska” w Opolu Halinę Załuską.
W ramach imprez towarzyszących odbyły się: promocja książki Wczoraj i dziś. Polacy na Kresach Janusza Palucha (Kraków 2013), otwarcie wystawy malarskiej „Lwów” J. Lewczaka i fotograficznej „Wilno” M. Jędrzejewskiej, spotkanie z polską pisarką mieszkającą w USA Aleksandrą Ziółkowską-Boehm, autorką książek o rodach kresowych oraz z Tomaszem K. Kozłowskim z warszawskiego Domu Spotkań z Historią pt. „Kresowy tygiel narodów, religii i kultur… czyli Unia tu już była”.
Ponadto Biblioteka Pedagogiczna przeprowadziła warsztaty dla bibliotekarzy o polskim pochodzeniu z Kresów. Pokłosiem spotkania stała się publikacja: Biblioteki w kulturze Kresów, przygotowanej pod redakcją naukową Marii Kalczyńskiej, przy współpracy Danuty Szewczyk-Kłos, Anny Jańdziak i Pawła Melczewskiego. Ukazała się w Wydawnictwie Uniwersytetu Opolskiego w 2017.
Monografia pokonferencyjna odwołują się do polskiego dziedzictwa narodowego. Celem opracowania jest dokumentowanie dorobku intelektualnego, tego dawnego i dzisiejszego, wpisanego w tradycje i współczesność tematyki kresowej z wykorzystaniem szeroko rozumianej instytucji biblioteki. Praca składa się z 12 opracowań, kreślonych ręką badaczy, pracowników bibliotek oraz pasjonatów kultury Kresów. Zaprezentowano m.in. działania wybranych polskich bibliotek, takich jak: Biblioteka Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej z Poznania, Biblioteki Głównej Politechniki Śląskiej z Gliwic, Biblioteki Politechniki Krakowskiej, Biblioteki Głównej Politechniki Opolskiej, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich z Wrocławia, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opola i Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego. Książka adresowana jest do kulturoznawców, historyków oraz bibliologów.
Tytułowe biblioteki na łamach książki wchodzą w skład polskiego dziedzictwa kulturowego, „rozumianego jako miejsce (dawne wschodnie ziemie Rzeczypospolitej Polskiej, w okresie międzywojennym terytorium państwa polskiego, położone dzisiaj na obszarze Białorusi, Litwy i Ukrainy), jak również jako intelektualne zamysły i idee, przeniesione wraz z osobami i rzeczowym dorobkiem poza Kresy do dzisiejszej Polski” [...] Autorzy tekstów przez pojęcie biblioteki rozumieją nie tylko instytucję i jej księgozbiory, ale także serie wydawnicze. Biblioteki w kulturze Kresów mogą stanowić przyczynek do przyszłej dużej monografii. Celem autorów omawianego opracowania jest zachęcenie badaczy do dalszego podejmowania problematyki kresowej oraz zainteresowanie Kresami nie tylko krajowych środowisk bibliotekarskich. [A. Marcol...]
Bibliografia przedmiotowa
Marcol A., [rec.:] Biblioteki w Kulturze Kresów, „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” 2018, nr 3 (30), s. 193–196.
https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/konferencja-naukowa-o-bibliotekach-w-kulturze-kresow [dostęp 15.12.2022].
https://radio.opole.pl/130,93703,patronaty-polecamy&dtx=&szukaj=&go=morelist&s=230 [dostęp 15.12.2022].
Autor hasła
Maria Kalczyńska