Klemens Kiryłowicz

ur. 06.05.1911 r. w Busku woj. lwowskie (obecnie Ukraina), zm. 18.05.1979 r. w Opolu – lekarz chirurg, wynalazca i racjonalizator, pracownik naukowy, działacz społeczny.

Imię i nazwisko	Klemens Bogdan Kiryłowicz
Data i miejsce urodzenia	06.05.1911, Busk
Data i miejsce śmierci	18.05.1979, Opole
Zawód	lekarz chirurg, wynalazca i racjonalizator, pracownik akademicki

Klemens Kiryłowicz wywodził się z patriotycznej rodziny kresowej. Jego ojciec Leon Kiryłowicz był urzędnikiem państwowym. Klemens ukończył Gimnazjum im. Z. Krasińskiego w Dolinie. Jako młodzieniec ujawnił nieprzeciętne zdolności manualne i zainteresowania techniczne. Początkowo za namową rodziców studiował na Politechnice Lwowskiej. Gdy zachorował podczas studiów, nastąpiła metamorfoza w jego zainteresowaniach. Po odzyskaniu zdrowia w tajemnicy przed rodzicami zmienił kierunek studiów na medyczny na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK), gdzie ukończył Wydział Lekarski w 1939 r. Na trzecim roku studiów rozpoczął pracę jako wolontariusz w Klinice Chirurgii UJK pod kierownictwem prof. T Ostrowskiego, gdzie uzyskał specjalizację chirurgiczną. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 r. był lekarzem wojskowym w randze podporucznika. Po kampanii wrześniowej powrócił do Lwowa i wznowił pracę w Klinice Uniwersyteckiej. Cudem uniknął śmierci z rąk Niemców, którzy wymordowali w 1941 r. na Wzgórzach Wuleckich kwiat polskiej inteligencji, w tym wielu lekarzy lwowskich. Resztę okresu wojennego spędził pracując w szpitalach: w Żółkwi, Bóbrce i Krośnie. W kwietniu 1945 r. został przesiedlony na Śląsk Opolski, osiadł w Koźlu. W szpitalu w Koźlu wybudowanym w 1938 r., po zdobyciu Koźla przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 r. został tam tylko jeden lekarz niemiecki, który przekazał leczenie chorych lekarzom przybyłym z Kresów. Gdy w marcu 1945 r. ruszyła ofensywa Armii Czerwonej na Berlin wojsko radzieckie przekazało prowadzenie kozielskiego szpitala absolwentowi Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego Tadeuszowi Zabiedzie, który przesiedlony został do Koźla wraz z żoną Janiną (również lekarzem) na początku 1945 r. Polskie władze państwowe ówczesnego województwa śląsko – dąbrowskiego mianowały dr Zabiedę lekarzem powiatowym i powierzyły mu zadanie zorganizowania służby zdrowia na terenie ziemi kozielskiej. Wkrótce (w kwietniu 1945 r.) przybyli do Koźla kolejni lekarze z Kresów: Józef Gawliński ur. w 1912 r. w Nadwórnej pow. stanisławowski, który ukończył Wydział Lekarski UJK w 1939 r. został ordynatorem ginekologii i położnictwa. Klemens Kiryłowicz został ordynatorem oddziału chirurgii i jednocześnie dyrektorem szpitala im. Iwana Pawłowa w Koźlu. Tadeusz Radowski został szefem wydziału wewnętrznego szpitala, Pracę lekarską w szpitalu w Koźlu rozpoczął wtedy również Jakub Jurasz specjalista chorób dziecięcych. Tych pięciu lekarzy z Kresów stworzyło struktury lecznictwa medycznego na ziemi kozielskiej. Tablica przy tamtejszym szpitalu upamiętnia ich zasługi na polu działalności medycznej.

Treść tablicy: „Pamięci pionierów służby zdrowia przybyłych na ziemię kozielską w 1945 r. dra med. Tadeusza Zabiegi, dra hab. nauk med. Klemensa Kiryłowicza, dra Józefa Gawlińskiego, dra med. Aleksandra Radeckiego, dra Jakuba Jurasza”.

Klemens Kiryłowicz pracował w Koźlu przez 13 lat. W 1951 r. uzyskał tytuł doktora nauk medycznych – pracując w Koźlu, a potem w Opolu w 1977 r. doktora habilitowanego. Obydwa tytuły naukowe otrzymał na Uniwersytecie Wrocławskim. Był organizatorem Przemysłowej Służby Zdrowia w Zakładach Azotowych w Kędzierzynie – Koźlu., współzałożycielem Uniwersytetu Ludowego w Większycach. W 1958 r. został ordynatorem Oddziału Chirurgii Ogólnej w Szpitalu Wojewódzkim im. Karola Miarki w Opolu. Był organizatorem Opolskiego Oddziału Towarzystwa Chirurgów Polskich (TChP) i jego przewodniczącym aż do śmierci, w latach 1970 – 1972 członkiem Zarządu Głównego TChP, konsultantem wojewódzkim w zakresie chirurgii, założycielem pierwszej w województwie opolskim szkoły pielęgniarskiej. Pracował też naukowo, publikując prace badawcze, dokonując wielu usprawnień i wynalazków medycznych, szczególnie w zakresie usuwania skrzepów i zrostów tętnic. Cieszył się każdym sukcesem w walce o zdrowie pacjenta. Cenili go nie tylko pacjenci, ale też jego współpracownicy i władze miejskie. Za swą pracę otrzymał wiele odznaczeń i nagród. W uznaniu jego zasług w Szpitalu Wojewódzkim w Opolu, przy ul. Kośnego na korytarzu Oddziału Chirurgii umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą dr Klemensowi Bogdanowi Kiryłowiczowi.

Zmarł przedwcześnie w 1979 r. na zawał serca. Pochowany został we wspólnej mogile z żoną Kazimierą na cmentarzu na Półwsi w Opolu.

Bibliografia przedmiotowa

„Trybuna Odrzańska”1976 , nr 274, s. 6.

Nicieja SS., Bogdan Kiryłowicz (1911-1979).

„Miejski Biuletyn Informacyjny” 1995, nr 3, s. 9.

Klemens Kiryłowicz, „Gazeta Wyborcza” – dodatek w Opolu 2000, nr 268.

Brożek K., Polscy lekarze na Górnym Śląsku, Katowice 2009, s. 266 i 216.

Polski almanach medyczny 1956, red. Z. Wożniewski, Warszawa 1957.

Historia powstania szpitala w Kędzierzynie-Koźlu, https://www.e-szpital.eu › historia-szpitala, dostęp: sierpień 2023 r.

Autor hasła

Jerzy Hubicki