Kazimiera Wicińska
ur. 21.09.1899 r. w Nowym Siole, pow. żółkiewski, woj. lwowskie (obecnie Ukraina), zm. 12.04.1987 r. w Krakowie – harcmistrzyni, nauczycielka, historyk.
Imię i nazwisko | Kazimiera Wicińska |
Data i miejsce urodzenia | 21.09.1899, Nowym Sioło |
Data i miejsce śmierci | 12.04.1987, Kraków |
Zawód | harcmistrzyni, nauczycielka, historyk |
Kazimiera Wicińska od młodości należała do harcerstwa. Była drużynową w Snopkowie niedaleko Lwowa (1919-1921), Drohobyczu (1922-1923) i 1 DH we Lwowie (1924-1925). W 1920 r. otrzymała stopień podharcmistrzyni (harcmistrzyni). W 1919 r. w czasie walk o Lwów i Galicję Wschodnią jako harcerka była sanitariuszką w prowizorycznym szpitalu urządzonym na terenie szkoły gospodarczej w Snopkowie (k. Lwowa). Latem 1920 r. w czasie wojny polsko-bolszewickiej pełniła służbę pomocniczą dla wojska jako sanitariuszka i kurierka. Należała do Komendy Lwowskiej Chorągwi Harcerek (1924-1928). Przez kilka miesięcy była Komendantką Lwowskiej Chorągwi Harcerek (1928-1929). Była referentką kursów i obozów Komendy Chorągwi (1926-1927) oraz kierowniczką Wydziału Kursów i Obozów Komendy Chorągwi (1929-1930). Instruktorka komendy hufca we Lwowie. W latach 1930-1935 była komendantką hufca żeńskiego w Sanoku.
Ukończyła Wyższą Szkołę Gospodarstwa w Snopkowie. Studiowała na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Była stypendystką Fundacji Hr. Baworowskich, w grudniu 1929 r. jej podanie rozpatrywali prof. Kazimierz Twardowski i rektor Edmund Bulanda. Pracę magisterską pisała z zakresu historii filozofii. W czasie studiów udzielała się w Komisji „Opieki Zdrowotnej”, przygotowała do druku materiały sprawozdawcze za lata 1928-1931. W latach 1939-1940 przebywała we Lwowie z grupą harcerek pod kierunkiem dr Zofii Nowak-Przygodzkiej i pracowała w szpitalu na Politechnice Lwowskiej (przede wszystkim w kuchni). Później zajmowała się organizacją pomocy dla uchodźców z Warszawy przebywających we Lwowie. W kwietniu 1940 r. wyjechała do Sanoka. Na polecenie Inspektoratu Szkolnego zorganizowała w Sanoku Szkołę Gospodarczą i Krawiecką dla dziewcząt. Włączyła się do konspiracyjnej pracy harcerek oraz tajnego nauczania na poziomie powszechnym i średnim w tym mieście, zorganizowanego przez hm. Jadwigę Zaleską. Działalność konspiracyjną prowadziła do 1945 r.
Po zakończeniu II wojny światowej pracowała przez kilka lat w Gimnazjum Kupieckim i Liceum Handlowym w Sanoku. Jednocześnie była opiekunką miejscowej 6 Drużyny Harcerek im. Jana Kasprowicza. W 1949 r. przeniosła się do Bytomia, gdzie mieszkała na ulicy Chrzanowskiego. Uczyła historii w bytomskich szkołach. W 1958 r. była zastępcą dyrektora Szkoły Podstawowej i Liceum nr 5 w Bytomiu. W 1961 r. pracowała w Liceum im. Ludwiki Radziejewskiej. W wywiadzie zamieszczonym w „Życiu Bytomskim” mówiła:
Jestem, a właściwie byłam przez długie lata harcerką, a harcerstwo to dobra szkoła pedagogiczna”. [„Życie Bytomskie” 1958, nr 48, s. 1].
Po odejściu ze szkolnictwa przejściowo pracowała jako bibliotekarka w bytomskiej Bibliotece Pedagogicznej. Podjęła też pracę nauczycielki w bytomskich szpitalach dziecięcych. Działała w Polskim Towarzystwie Historycznym. Uczestniczyła w życiu harcerzy na Górnym Śląsku, w zbiorach Biblioteki Śląskiej zachowały się jej listy do Adeli Korczyńskiej z 1957 r.
Pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. ze względów rodzinnych przeniosła się do Krakowa.
Pochowana na cmentarzu przy ul. Powstańców Śląskich w Bytomiu.
Bibliografia podmiotowa
Wicińska K., Wspomnienia, [W:] Harcerki 1939-1945. Relacje-pamiętniki, wybór i oprac. K. Wyczańska, Warszawa 1985, s. 545-546.
Boda-Krężel Z., Wicińska K., Nieszczęśliwe wypadki w górnictwie węgla i rud w okręgu Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu (Ober-Berg-Amt zu Breslau) w II poł. XIX w., [W:] Studia i materiały z dziejów Śląska, red. K. Popiołek, t. 1, Wrocław 1957, s. 299-343.
Bibliografia przedmiotowa
Listy Kazimiery Wicińskiej do Jana Dworaka. Bytom 2 V 1957, [W:] Korespondencja do Jana S. Dworaka, rękopis Biblioteki Śląskiej, sygn. R 1797 III, k. 49-50.
Listy Kazimiery Wicińskiej do Adeli Korczyńskiej, [W:] Korespondencja Adeli Korczyńskiej, rękopis Biblioteki Śląskiej, sygn. R 5811 III, k. 49-50.
55 LAT Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Józefa Lompy w Katowicach Filii w Bytomiu, Bytom 2007.
1918-2018. Sto lat w służbie Niepodległej. 100 lat Związku Harcerstwa Polskiego na Ziemi Sanockiej, Sanok 2018.
Draus J., Terlecki R., Oświata na Rzeszowszczyźnie w latach 1939-1945, Wrocław 1984, s. 268.
Kaganiec M., Kresowianie w Bytomiu, Bytom 2014, s. 57.
Kozimala I., Lwowska Chorągiew Harcerek ZHP w latach 1911-1939, Przemyśl 2003, s. 46.
Otworzyli przed nami świat… „Życie Bytomskie” 1958, nr 48, s. 1.
Puchała S., Poczet harcmistrzyń i harcmistrzów, t. 2 M-Ż, Warszawa 2014, s. 783.
Sprawozdanie Komisji Senatu Akademickiego Uniwersytetu Jana Kazimierza dla spraw młodzieży za lata akademickie 1928/29, 1929/30 i 1930/31 ze szczególnym uwzględnieniem „Opieki Zdrowotnej Lwowskich Szkół Akademickich”, Lwów 1932, s. 6.
Twardowski K., Dzienniki, cz. 2 1928-1936, do druku przygot. R. Jadczak, Warszawa – Toruń 2002, s. 105-106.
Węgierski J., Lwowska harcerska konspiracja 1939-1949, „Skaut” 2020, nr 2, s. 18-21.
„Życie Bytomskie” 1961, nr 29, s. 5.
Chowaniec K., Zarys dziejów ruchu zuchowego w Powiecie Sanockim, http://www.zhpsanok.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=74:zarys-dziejow-ruchu-zuchowego-w-powiecie-sanockim&catid=78 [dostęp: 4.11.2022 r.]
Patelski M., Harcerze w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią (1918-1919), https://www.dladziedzictwa.org/2021/10/28/profesor-mariusz-patelski-harcerze-w-walkach-o-lwow-i-malopolske-wschodnia-1918-1919/ [dostęp:4.11.2022 r.]
https://www.wikiwand.com/pl/Hufiec_ZHP_Sanok [dostęp: 4.11.2022 r.]
Autor hasła
Marta Kasprowska-Jarczyk [listopad 2022 r.]