Jan Puk

ur. 21.11.1906 r. w Wólce Bielińskiej, woj. podkarpackie, zm. 4.09.1972 r. w Brzegu Dolnym - duchowny rzymskokatolicki, katecheta.

Imię i nazwisko	ks. Jan Puk
Data i miejsce urodzenia	21.11.1906, Wólka Bielińska
Data i miejsce śmierci	4.09.1972, Brzeg Dolny
Zawód	duchowny rzymskokatolicki

Jan Puk był synem Mikołaja i Anieli z d. Wala. Uczył się w  Państwowym Gimnazjum Męskim w Nisku. Maturę zdał w 1926 r. i następnie wstąpił do seminarium duchownego we Lwowie podejmując jednocześnie studia filozoficzno-teologicz­ne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK).

Po ukończeniu studiów, 28 czerwca 1931 r. w katedrze lwowskiej został wyświęcony na kapłana przez abp. Bolesława Twar­dowskiego (1864-1944). W latach 1931 do 1933 był katechetą szkolnym w parafii Grzymałów. Następnie od 1933 r. do 1934 r. pełnił obowiązki wikariusza w parafii Czernielów Mazowiecki, w miejscowości położonej kilkanaście kilometrów od Tarnopola. W latach 1934-1942 sprawował funkcję administratora parafii Bednarówka w rejonie kołomyjskim oraz, od 1942 r., parafii Śniatyn pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej.

Zastąpił tam ówczesnego proboszcza, ks. Leopolda Kaścińskiego (1873-1944), obrońcę Lwowa z 1918 r., który 14 listopada 1942 r. został aresztowany przez Niemców – po donosach policji ukraińskiej i lokalnego greckokatolickiego katechety, ks. Procia. Była to akcja przeciw inteligencji polskiej rozpoczętej 06 listopada 1942 r., i prowadzona w Śniatyniu i okolicach, w jej efekcie ks. L. Kaściński został zesłany do obozu koncentracyjnego KL Lublin (Majdanek), gdzie zginął. W dniu 13 maja 1946 r. w kościele śniatyńskim odbyło się ostatnie nabożeństwo, po którym klucze do kościoła zostały przekazane miejscowym władzom. 1 czerwca 1946 r. ostatnim transportem J. P. wraz ze swoim wikariuszem ks. Tadeuszem Wojciechowskim (1917-2000) wyjechał na Dolny Śląsk zabierając ze sobą łaskami słynący obraz Matki Boskiej Szkaplerznej.

Kresowi tułacze dotarli do Brzegu Dolnego. J.P podjął posługę duszpasterską w administraturze apostolskiej we Wrocławiu. Od 18 lipca 1946 r. do 1 marca 1972 r. jako wikariusz czasowo zarządzający parafią pracował w parafii Warzyń (obecnie stanowi część Brzegu Dolnego) z siedzibą w Brze­gu Dolnym. Jego staraniem było odnowienie kościoła w Rynku, dawnej świątyni protestanckiej. Poświęcenie kościoła miało miejsce w lipcu 1947 r., przed odpustem Matki Bożej Szkaplerznej, patronki nowego kościoła (obecnie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel), na ołtarzu głównym został umieszczony obraz przywieziony przez J.P. ze Śniatynia. Od 15 czerwca 1953 do 1954 r. zarządzał parafią Górka Sobocka w powiecie strzelińskim (obecnie Sobótka Górka w dekanacie Świdnica), a od 1 marca 1972 r. został zarządcą parafii Brzeg Dolny.

W okresie od 28 lutego 1953 r. do 28 marca 1958 r. pełnił funkcję dziekana dekanatu Wołów. Potem został jego wicedziekanem. Uhonorowany tytułem kanonika.

Pochowany na cmentarzu w Brzegu Dolnym.

Bibliografia przedmiotowa

Ks. Puk Jan, ,,Kurenda” 1931, nr 9, s. 35; nr 13, s. 55; 1933, nr 14, s. 67.

Leszczyński M., Księża diecezjalni ekspatrianci archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. Słownik biograficzny, Warszawa 2020, s. 503.

Manasterski A., Dzieje kościoła w Jodłowicach, [W:] http://www.waly.brzegdolny.pl/nowe/artykuly/66.pdf, [dostęp: 12.11.2023 r.].

Piotrowska J., Dzieje kościoła parafialnego w Śniatynie, [w:] http://dzierzoniowskiearchiwum.pl/kad/ikonografia/Piotrowska_Janina_KAD_res_2.pdf, [dostęp: 12.11.2023 r.].

Urban W., Duszpasterski wkład księży repatriantów w Archidecezji Wrocławskiej w latach 1945-1970, Wrocław 1970,s.123.  

Wolczański J., Eksterminacja narodu polskiego i Kościoła Rzymskokatolickiego przez ukraińskich nacjonalistów w Małopolsce wschodniej w latach 1939- 1945, cz. 2, Kraków 2006, s. 803 (przyp. 1933).

Autor hasła

Karina Walkiewicz