Jan Longchamps de Berier

ur. 29.08.1928 r. we Lwowie (obecnie Ukraina) – z wykształcenia elektryk, specjalista w zakresie gospodarki cieplno-energetycznej.

Imię i nazwisko	Jan Maria Józef Longchamps de Berier
Data i miejsce urodzenia	29.08.1928, Lwów
Zawód	elektryk, inżynier energetyk

• Zdjęcia portretowe
• 

  Jan Longchamps de Berier, 1952 r.

• 

  Jan Longchamps de Berier, 1968 r.

• 

  Jan Longchamps de Berier, 2011 r.

• 

  Jan Longchamps de Berier, 2011 r.

Biografia

Jan Maria Józef Longchamps de Berier był czwartym, najmłodszym synem Romana, profesora prawa cywilnego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie oraz Anieli ze Strzeleckich, córki posiadaczy ziemskich pod Lwowem. Przodkowie J.L.de B. przybyli do Polski z Francji już w XVIII w. i szybko zasymilowali się. Od pokoleń związani byli ze Lwowem, zaangażowani w działalność społeczną i polityczną, uczestnicząc w powstaniach i wojnach, m.in. w obronie Lwowa w 1918 r. Członkowie rodziny pełnili ważne role w życiu społecznym i naukowym miasta: m.in. przodek J.L.de B. był prezydentem miasta, dziadek Bronisław lekarzem w randze generała, a ojciec Roman wybitnym i znanym w środowisku polskim i zagranicznym prawnikiem cywilistą, członkiem Komisji Kodyfikacyjnej RP, profesorem i ostatnim przedwojennym rektorem UJK we Lwowie. Rodzina Longchamps mieszkała we Lwowie przy ul. Karpińskiego 11. Dzieci wychowywane były w duchu religijności, patriotyzmu i tolerancji. Kładziono nacisk na harmonijny rozwój intelektualny i fizyczny. Starsi synowie studiowali na Wydziale Prawa UJK i Akademii Rolniczej w Dublanach, należeli do harcerstwa i Sodalicji Mariańskiej. Lato spędzano w domu letniskowym w rodzinnym majątku w Hatowicach koło Sokala, zimą wyjeżdżano w góry na narty. Z tych czasów pozostało J.L.de B. zamiłowanie do amatorskiego uprawiania sportu i gry na fortepianie. W nocy z 3 na 4 lipca 1941 r., w ramach akcji eksterminacji inteligencji polskiej, Niemcy dokonali mordu ponad 40 osób z grona naukowców lwowskich, ich rodzin i osób blisko związanych. W grupie rozstrzelanych znalazł się ojciec J.L.de B. i jego trzej bracia.  W wyniku tych tragicznych wydarzeń żona profesora Romana L.de B., jak i nastoletni syn Jan zmuszeni byli do podjęcia pracy zarobkowej. Ona początkowo pracowała w fabryce kopert, a później jako preparatorka i karmicielka wszy w Instytucie Przeciwtyfusowym prof. Rudolfa Weigla, a J.L.de B. w wytwórni szkła laboratoryjnego Mieczysława Szymańskiego współpracującej z Instytutem.

W czerwcu 1946 r. J.L.de B. wraz z matką i bliskimi wyjechał ze Lwowa transportem przesiedleńczym, dotarł do Krakowa, gdzie zamieszkał. W Krakowie w 1947 r. zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W 1952 r. uzyskał dyplom inżyniera elektryka i podjął pracę w nowo budowanej i uruchomianej Elektrowni Jaworzno II, początkowo w ruchu jako kierownik maszynowni, a następnie po ukończeniu dwumiesięcznego kursu na poziomie wyższym w Gliwicach, jako inżynier energetyk. Po trzech latach przeniósł się do Gliwic i od 1956 do 2002 r. pracował w Zakładach Pomiarowo-Badawczych Energetyki „Energopomiar”, m.in. jako główny specjalista i kierownik Działu Analiz Gospodarki Energetycznej. Z udziałem J.L.de B. została opracowana i wdrożona oraz pod jego kierunkiem usprawniona i rozpowszechniona metoda techniczno-ekonomicznej kontroli eksploatacji elektrowni (TKE), która pozwala kompleksowo monitorować pracę urządzeń. W połowie lat 70. został opracowany i we współpracy z Elektrownią Dolna Odra i ZEOZ w Poznaniu uruchomiony pierwszy w krajowej energetyce system centralnej rejestracji i przetwarzania danych (CRPD) z wykorzystaniem metody TKE, później wdrażany w komputerowych systemach w elektrowniach i  elektrociepłowniach zawodowych. W latach 1985–1989 J.L.de B. był koordynatorem programu racjonalizacji użytkowania paliw i energii w resorcie górnictwa i energetyki. W okresie od 1957 do 1962 r. pracował dodatkowo w Gliwickim Zespole Biura Studiów i Projektów Elektryfikacji Polski PAN przy opracowywaniu bilansu energetycznego kraju.

W 1970 r. uzyskał tytuł doktora nauk technicznych na podstawie pracy pt. „Metoda wyznaczania współczynnika strat w nowoczesnych kondensacyjnych elektrowniach blokowych”. Jest uznanym specjalistą w zakresie gospodarki cieplno-energetycznej, autorem i współautorem ok. 40 większych i 16 mniejszych publikacji oraz projektów norm z tej dziedziny. Był wykładowcą na kursach dla personelu służb operatorskich i kierownictwa elektrowni i elektrociepłowni oraz w przyzakładowym studium pomaturalnym. W 1946 r. J.L.de B. przywiózł liczne dokumenty i pamiątki rodzinne, w tym po prof. Romanie L.de B.

W 2015 r. znaczną część spuścizny ojca – w tym dokumenty, dyplomy, odznaczenia i korespondencję – przekazał do archiwum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie, z którą to uczelnią prof. Roman J.L.de B. przez blisko dwie dekady do 1939 r. był związany jako profesor na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. J.L.de B. kultywuje pamięć o ojcu i środowisku inteligencji lwowskiej, udzielając wielu wywiadów i udostępniając posiadaną dokumentację rodzinną. W 1957 r. poślubił Zofię z Kosińskich (zm. 2020 r.). Ma jedną córkę, troje wnuków i dwóch prawnuków.

Odznaczony: Srebrnym (1971 r.) i Złotym (1982 r.) Krzyżem Zasługi oraz odznaczeniami resortowymi i regionalnymi.

Bibliografia podmiotowa 

Longchamps J., rozdziały [w:] Bilanse energetyczne Polski. Materiały i Studia, Polska Akademia Nauk. Komitet Elektryfikacji Polski, t 4,  cz. 2 i 3, Warszawa-Kraków 1961.

Longchamps J.,  Analiza porównawcza zużycia energii elektrycznej w dwóch elektrowniach krajowych. „Energetyka” 1965, nr 1.

Longchamps J., Wójcik M.,  Metoda określania i podziału zużycia energii na potrzeby własne elektrociepłowni, „Gospodarka Paliwami i Energią” 1967, nr 7.

Longchamps J., Ogulewicz B., Sobiś Z., Wójcik M., Kowalski H., Nowa metoda techniczno-ekonomicznej kontroli pracy elektrowni (TKE), „Energetyka” 1968, nr 6.

Longchamps J., Maciejewski B., TKERO – system centralnej rejestracji i przetwarzania danych metodą TKE w Elektrowni Dolna Odra i Ośrodku Obliczeniowym API ZEOZ, „Energetyka” 1980, nr 2.

Longchamps J., Analiza kształtowania się wskaźników zużycia energii chemicznej paliwa w elektrowniach i elektrociepłowniach zawodowych, Gliwice 1980 [kolejne wyd. w latach 1983–1989].

Longchamps J., Sobiś Z., Praktyczna metoda aktualizacji charakterystyk bloków energetycznych do ekonomicznego rozdziału obciążeń w systemie elektroenergetycznym, „Energetyka” 1984, nr 10.

Longchamps J., Sobiś Z., 20 lat stosowania metody TKE w energetyce, „Energetyka” 1989, nr 9.

Longchamps J., Dudek J., Dąbkowska Chrobot B., Techniczno-ekonomiczna kontrola i analiza pracy bloków energetycznych w planowaniu i ocenie efektywności remontów, „Energetyka” 1990, nr 10.

Longchamps J., Sobiś Z., Charakterystyki mocy elektrycznej pobieranej na potrzeby własne w elektrowniach blokowych, „Energetyka” 1994, nr 2.

Longchamps de Berier J., Kilka wspomnień z lat 1942/45 ważnych i nieważnych, bardzo nieuporządkowanych [maszynopis, 2011].

Kubit B., Gliwiccy Kresowianie, Gliwice 2011 [fragmenty wspomnień].

Bibliografia przedmiotowa

Fastnacht-Stupnicka A., Ojciec i synowie Longchamps de Bérier, „Wrocławskie Studia Wschodnie” 2019, t. 23, s. 235–276.

Hałgas I., Pasjonat elektryczności, „Pracodawca” 2008, nr 12, s. 14–15.

Połuszejko G., Obco brzmiące nazwisko będziesz nosił… Rodzina Longachmps de Berier, Lublin 2011.

Redzik A., Roman Longchamps de Berier (1883–1941), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2006, z. 1, s. 57–96.

Wilgusiewicz W., Słownik biograficzny śląskich energetyków-kresowiaków, Katowice 2000.

Zdjęcia rodzinne: https://bit.ly/3J0cTac [dostęp 30.09.2022]

Inne źródła

Wywiad (nagranie audio-video) przeprowadzony przez Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wpędzeń i Przesiedleń w Krakowie, 2018 r. – w zasobach CDZWiP i Muzeum w Gliwicach.

Materiały rodzinne udostępnione autorce hasła.

Autor hasła

Bożena Kubit [wrzesień 2022 r.]