Jan Andrzej Klamut

ur. 15.07.1936 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 13.02.2013 r. we Wrocławiu - fizyk, specjalizujący się w fizyce fazy skondensowanej - teorii magnetycznych przemian fazowych, także w fizyce nadprzewodnictwa, w tym nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego.

Imię i nazwisko	Jan Andrzej Klamut
Data i miejsce urodzenia	15.07.1936, Lwów
Data i miejsce śmierci	13.02.2013, Wrocław
Zawód	fizyk, pracownik akademicki

Jan Klamut pochodził z rodziny mieszczańskiej. Ojciec Leon (brak danych), matka Olga, z d. Schiffmiller (brak danych). Po II wojnie światowej rodzina opuściła Lwów i osiedliła się na Ziemiach Zachodnich. W latach 1954-1958 J. A. K. studiował fizykę na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1958 r. uzyskał magisterium z fizyki. W latach 1957-1975 angażował się w działalność Studenckiego Koła Przewodników Sudeckich. Był członkiem założycielem i jednym z prezesów Akademickiego Klubu Turystycznego. Należał do aktywnych działaczy Zrzeszenia Studentów Polskich.

W 1965 r. uzyskał stopień doktora nauk fizycznych na podstawie rozprawy Struktura domenowa magnetycznie jednoosiowych ferromagnetyków monokrystalicznych, której promotorem był wybitny matematyk i fizyk prof. Roman Stanisław Ingarden (1920-2011). W 1971 r. J.A.K. otrzymał tytuł doktora habilitowanego na podstawie pracy Wpływ temperatury i zewnętrznego pola magnetycznego na strukturę domenową w ferromagnetykach jednoosiowych. W 1980 r. otrzymał tytuł profesora nauk fizycznych.

W latach 1965-1974 był zaangażowany społecznie, pełnił funkcję radnego Rady Narodowej miasta Wrocławia. Był związany z PZPR. W okresie 1981-1984 został I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR we Wrocławiu. W 1989 r. brał udział w obradach Okrągłego Stołu jako członek podzespołu do spraw nauki, oświaty i postępu technologicznego.

W latach 1984-1992 i ponownie w latach 1999-2002 piastował stanowisko dyrektora Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych (INTiBS) im. Włodzimierza Trzebiatowskiego PAN z siedziba we Wrocławiu (założonego w 1966 r.). Zajmował się badaniem fizykochemicznych struktur ciała stałego oraz jej wpływu na własności fizyczne, chemiczne i spektroskopowe, ze szczególnym naciskiem położonym na badania w niskich temperaturach.

W latach 1993-2012 był dyrektorem Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur PAN (obecnie część INTiBS PAN).

Aktywnie angażował się w życie naukowe i społeczne Wrocławia. Uczestniczył w spotkaniach Salonu prof. Dudka (1996-2008) (Józef Dudek), które gromadziły ludzi nauki, kultury i polityki, o różnorodnych przekonaniach i poglądach. Było to szerokie forum dyskusji o podłożu intelektualnym. J.A.K brał udział w spotkaniach jako prelegent. Wygłaszał pogadanki m.in. na tematy: Teoria i eksperyment: intuicja, rozum, materia (2000); Po co nauka w Polsce? (2003); Infantylność Polaków (2004). Brał też udział w Studium Generale założonym w 1993 r. przez prof. Jana Mozrzymasa, fizyka, na którym wybitni naukowcy przedstawiali aktualne i ważne osiągnięcia w różnych dziedzinach wiedzy tłumacząc rzeczywistość i pokazując jej jedność.

Wypromował ośmiu doktorów. Był recenzentem wielu prac habilitacyjnych.

J.A.K. należał do komitetu redakcyjnego fachowych czasopism: „Acta Magnetica” (od 1978 r.), „Low Temperature Physics” (1994-1997), współpracował ze Stałym Komitetem Programowym Ogólnopolskiej Konferencji Nadprzewodnictwa (od 1988 r.) - współredagował kilka wydawnictw pokonferencyjnych. Był redaktorem materiałów konferencji międzynarodowych, m. in:. Recent Developments in High Temperature Superconductivity (wyd. Springer-Verlag 1996, 2000).

Członek: Polskiego Towarzystwa Fizycznego (od 1960), Rady Naukowej INTiBS PAN (od 1971 r., Komitetu Fizyki PAN (od 1978), Komitetu „Polska 2000” PAN (1984-1987), International Institute of Refrigeration w Paryżu (1985-1993), Instytutu Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu (od 1989 r.), Polskiego Towarzystwa Chemicznego (od 1990), European Physical Society (od 1990).

Odznaczony: w 2005 r. - za wybitne zasługi w upowszechnianiu tradycji ruchu studenckiego i młodzieżowego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 25 września 2001r. Rosyjska Akademia Nauk z Moskwy przyznała J. A. K. tytuł doktora honoris causa.

Żona Mirosława Klamut, profesor nauk ekonomicznych, członek PAN.

Pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca przy ul. Bujwida we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa

Klamut J., Eine theoretische bearbeitung der Galvanomagnetischen Erscheinung in Dünnen Drähten, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1960, nr 17, s. 29-36.

Klamut J., Ziętek W., On the peudo-dipolar coupling on the quantum theory of ferromagnetic domain structures, „Proceedings of the Physical Society” 1963, t. 82, s. 264-280.

Klamut J., The Influence of Magnetic Field upon Uniaxial Ferromagnetic Crystals Domain Structure with Uniform Cryatal Lattice Deformation, „Acta Physica Polonica” 1967, t. 31, s. 555-574.

Klamut J., K. Durczewski, J. Sznajd, Wstęp do fizyki przejść fazowych, Wrocław 1979.

Klamut J., Fizyka i chemia ciała stałego, wybrane zagadnienia (współred.), Wrocław 1977.

Klamut J., Przejścia fazowe i anizotropia, [W:] Fizyka i chemia ciała stałego. Wybrane zagadnienia, red. B. Staliński, Wrocław 1977, s. 133-191.

Klamut J., Sobula E., Magnetization in a ferromagnet with magnetic axial symmetry, „Acta Physica Polonica. A” 1977, t. 52, s. 389-399.

Klamut J., Rola badań magnetyków w zrozumieniu ciągłych przejść fazowych, „Annales Silesiea” 1986, t. 15, s. 29-38.

Klamut J., Średniowiecze Instytutu, „Wiadomości Chemiczne” 1997, nr 7-8, s. 461-476.

Klamut J., Gdzie fizyka ma szukać szans w XXI wieku? „Postępy Fizyki” 2002, nr 53, s. 193-200.

Klamut J., Heat Capacity of the Lu_xHo_1-xNi₂ Solid Solutions, „Czechoslovak Journal of Physics” 2004, vol. 54, s. 367-370, (współautor J. Ćwik, T. Palewski, K. Nenkov, G.S. Burkhanov, O.D. Chistyakov).

Klamut J., The effect of substitution of La for Tb on some physical properties of Tb1-xLaxNi2 solid solutions, „Journal of Alloys and Compounds” 2008, vol. 460, nr 1-2, s. 41-46 (współautor J. Ćwik, T. Palewski, K. Nenkov, GS, OD, J. Warchulska, G.S. Burkhanov, O.D. Chistyakov).

Klamut J., Magnetic properties and specific heat of Dy1-xLaxNi2 compounds, „Journal of Magnetism & Magnetic Materials” 2009, vol. 321, z. 18, s. 2821-2826 (współautor J. Cwik, T. Palewski, K. Nenkov, J. Lyubina, J. Warchulska, O. Gutfleisch).

Klamut J., „aby nie obtłuściła się dusza Twoja”, Warszawa 2010.

Bibliografia przedmiotowa

https://gazetawroclawska.pl/wroclaw-zmarl-prof-jan-klamut-pogrzeb-fizyka-odbedzie-sie-19-lutego/ar/762793, dostęp 25.05.2023 r.

Ingaredn R.S., Moja przygoda z niskimi temperaturami, „Wiadomości Chemiczne” 1997, nr 7-8, s. 443-450.

Jan Klamut (fizyk), https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Klamut_(fizyk), dostęp: 24.05.2023 r.

Kałuski M., Słownik zasłużonych i znanych Polaków urodzonych we Lwowie, Melbourne-Toruń 2021, s. 260-261.

Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pół Magnetycznych i Niskich temperatur, [W:] Wrocławskie Środowisko Akademickie. Twórcy i ich uczniowie 1945-2005, Wrocław 2007, s. 249-251.

Prof. dr hab. Jan Andrzej Klamut, [W:] Ludzie nauki. Nauka Polska (OPI), https://nauka-polska.pl/#/profile/scientist?id=20859&_k=diz5av, dostęp: 5.05.2023 r.

Spotkania w Salonie Profesora Dudka 1996-2008, http://www.math.uni.wroc.pl/~kisiel/Salon/lista_spotkan.pdf, dostęp: 24.05.2023 r.

Tomaszewski P.E., 30-lecie Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk, „Wiadomości Chemiczne” 1997, nr 7-8, s. 435-442.

Autor hasła

Maria Kalczyńska