Jadwiga Czerner
z d. Czerwińska, ur. 15.10.1898 r. w Schodnicy, pow. drohobycki, woj. lwowskie (obecnie Ukraina), zm. 11.10.1995 r. – harcerka, lekarz pediatra, uczestniczka obrony Lwowa i Przemyśla.
Imię i nazwisko | Jadwiga Stanisława Czerner |
Data i miejsce urodzenia | 15.10.1898, Schodnica |
Data i miejsce śmierci | 11.10.1995 |
Zawód | lekarz pediatra |
Jadwiga Czerwińska była córką Tadeusza, inżyniera górnika i Anny z domu Szymańskiej. Miała młodszą siostrę Wandę (ur. 1900). Do szkoły powszechnej uczęszczała w Przemyślu. W 1918 r. ukończyła Prywatne Gimnazjum im. Anny Rachelskiej w Przemyślu. Razem z siostrą Wandą należała do jednej z żeńskich drużyn harcerskich w Przemyślu i była działaczką sekcji wodnej Harcerskiego Klubu Sportowego „Czuwaj” Przemyśl. Wzięła udział w obronie Przemyśla i Lwowa, podobnie jak inne przemyskie harcerki należała do Ochotniczej Legii Kobiet. W 1920 r. uczestniczyła w obronie Lwowa jako sanitariuszka drużyny harcerskiej. Studiowała medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza, gdzie uzyskała dyplom doktora wszech nauk lekarskich 5 grudnia 1925 r. W czasie studiów była sekretarzem Chorągwi Lwowskiej ZHP. Od 1926 r. pracowała w Szpitalu Powszechnym w Stryju. W tym samym roku wyszła za mąż za Karola Czernera (1893-1958), inżyniera, absolwenta Politechniki Lwowskiej pochodzącego z Ziemi Cieszyńskiej.
W 1927 r. wyjechała na Górny Śląsk, do Świętochłowic. W 1928 r. założyła pierwszą w tym mieście Poradnię dla Matki i Dziecka, nazwaną Stacją Opieki nad Matką i Dzieckiem. Jej współpracowniczką w tym zakładzie była pielęgniarka Maria Pińska z Nowego Bytomia. W latach 1927-1939 pracowała również w poradniach tego typu w Chorzowie i Rudzie Śląskiej. Od końca lat dwudziestych XX w. należała do Związku Gospodarczego Lekarzy Polaków Województwa Śląskiego (oddział w Świętochłowicach).
Podczas II wojny światowej była lekarzem w jenieckim obozie pracy w Świętochłowicach. Przez pewien czas wspólnie z mężem Karolem mieszkała w Krakowie, gdzie pomagali członkom konspiracji, m.in. ukrywali w swoim mieszkaniu osoby należące do Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej (ZWZ-AK).
Od 1945 r. mieszkała w Bytomiu. Specjalizację pierwszego stopnia w zakresie pediatrii uzyskała w 1957 r. Pracowała w Szpitalu Dziecięcym im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (1952-1958), poradniach dla dzieci w Łagiewnikach i szkolnej służbie zdrowia (1954-1978). 30 czerwca 1948 r. przeszła na emeryturę. Do 1978 r. pracowała w niepełnym wymiarze godzin w żłobku Bytomskich Zakładów Odzieżowych i kopalni „Dymitrow”. W służbie zdrowi przepracowała sześćdziesiąt lat.
Odznaczona: Gwiazdą Przemyską i Krzyżem „Za udział w wojnie 1918-1921” (1990).
Z małżeństwa z Karolem Czernerem miała trójkę dzieci: córkę Stanisławę (lekarz pediatra) oraz dwóch synów: Karola i Olgierda (1929-2020). Olgierd Czerner był architektem, założycielem i wieloletnim dyrektorem Muzeum Architektury we Wrocławiu, gdzie zgromadzono wiele spuścizn lwowskich architektów. Był też wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Odbudowy Panoramy Racławickiej oraz autorem albumu Lwów na dawnej rycinie i planie.
J.Cz. została pochowana na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie przy ul. Katowickiej. Spoczywa we wspólnym grobie z mężem Karolem.
Bibliografia przedmiotowa
Brożek K, Polscy lekarze na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim od końca XIX do połowy XX wieku, Katowice 2009, s. 201.
Działacze Harcerskiego Klubu Sportowego Czuwaj Przemyśl w walce polsko-ukraińskiej 1918 r. cz. II, https://mnzp.pl/dzialacze-harcerskiego-klubu-sportowego-czuwaj-przemysl-w-walce-polsko-ukrainskiej-1918-r-cz-ii/ [dostęp 31.11.2023]
Guziur O., Ucieczka przed śmiercią, „Kalendarz Śląski” 1989, s. 55-63.
Kozimala I., Hufiec Przemyśl, [w:] tejże, Lwowska Chorągiew Harcerek ZHP w latach 1911-1939, Przemyśl 2003, s. 144-164.
Mauer-Górska B., Czerner Jadwiga Stanisława, [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, t. 2, red. A. Puzio, Katowice 1995, s. 67.
Sprawozdanie Związku Gospodarczego Lekarzy Polaków Województwa Śląskiego za rok 1929, [B.m.] 1930.
Z Świętochłowickiego, „Górnoślązak” 1928, nr 274, s. 6.
Autor hasła
Marta Kasprowska-Jarczyk