Jadwiga Biłgorajska
ur. w 12.01.1901 r., w Rybnicy, pow. Batka Oleska na Podolu (obecnie Ukraina), zm. w 03.05.1984 r., we Wrocławiu – bibliotekarka akademicka.
| Imię i nazwisko | Jadwiga Biłgorajska |
| Data i miejsce urodzenia | 12.01.1901, Rybnica |
| Data i miejsce śmierci | 3.05.1984, Wrocław |
| Zawód | bibliotekarka |
Jadwiga Biłgorajska pochodziła z rodziny inteligenckiej, ojciec był lekarzem. W 1935 r. na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie otrzymała tytuł magistra filologii romańskiej. W latach 1936–1939 podjęła pierwszą pracę zawodową w tamtejszej bibliotece uniwersyteckiej. Po zamknięciu Uniwersytetu 5 grudnia 1939 r. przez władze litewskie pracowała dorywczo w innych bibliotekach w mieście oraz fizycznie. Okres okupacji przeżyła w Wilnie.
W 1945 r. pociągiem przesiedleńczym przyjechała do Nowej Rudy na Dolnym Śląsku. Tam pracowała jako referentka w urzędzie gminnym oraz uczyła języka francuskiego w szkole drukarskiej. Potem przez kilkanaście miesięcy w 1947 r. kierowała biblioteką w Stacji Naukowej Instytutu Śląskiego w Cieplicach – Zdroju k. Jeleniej Góry. Po jej likwidacji, w 1948 r. przeprowadziła się do Wrocławia i podjęła pracę w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (placówce, która w 1947 r. została reaktywowana we Wrocławiu, po przeniesieniu ze Lwowa). Została kierowniczką działu czasopism.
W okresie lwowskim czasopisma gromadzone i przechowywane były łącznie z drukami zwartymi, stanowiąc integralną część księgozbioru. Wrocławskie Ossolineum otworzyło nowy rozdział w historii kolekcji. Podjęto decyzję o wydzieleniu czasopism z całego zbioru, zostały one ponownie skatalogowane z zachowaniem lwowskiej sygnatury i są uzupełniane do dziś. Aktualnie gromadzonych jest rocznie ok. 2000 tytułów. https://ossolineum.pl/index.php/biblioteka-osolineum/dzialy-i-gabinety/dzial-nowych-drukow-ciaglych/charakterystyka-zbioru-czasopism-xix, [dostęp 10.10.2022 r.].
J. B. była osobą bardzo energiczną i aktywną. Dyrekcja „Ossolineum” w 1949 r. zaproponowała jej objęcie kierownictwa nad objazdową wystawą pt. „Mickiewicz-Puszkin”. Wystawa trwała przeszło rok i była eksponowana w 33 miastach Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Podczas pracy w „Ossolineum” w 1953 r. otrzymała tytuł kustosza, a dwa lata później – adiunkta. W 1955 r. podjęła pracę w Bibliotece Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Opolu na stanowisku zastępcy dyrektora. Razem z ówczesnym dyrektorem Tadeuszem Stożkiem stworzyli podwaliny naukowej biblioteki z odpowiednio sprofilowanym księgozbiorem dla potrzeb przede wszystkim nauczycieli.
Znała od podstaw pracę bibliotekarską, była też znakomitym organizatorem i społecznikiem. Podejmowała się wielu różnych działań. W latach powojennych tworzyły się podstawy bibliotekarstwa naukowego, powstawały specjalistyczne działy na potrzeby rozwoju pracy naukowej i dydaktycznej. J. B. zaangażowała się w tworzenie struktur informacji bibliograficznej. Od podstaw budowała tego typu system, który w kolejnych latach był krwioobiegiem rozwijającej się biblioteki naukowej. Zajmowała się także wypożyczeniami międzybibliotecznymi, wymianą zagraniczną księgozbioru. Osobom zgłaszającym się do pracy w bibliotece służyła fachową radą przy poznawaniu tajników zawodu. Stworzyła od podstaw Dział Opracowania Druków Ciągłych (czasopism).
Stałym miejscem jej zamieszkania był Wrocław. W Opolu miała mały służbowy pokój w akademiku. Pracownicy wspominają ją jako bardzo wymagającego szefa, nigdy jednak nie uraziła nikogo i służyła pomocą w każdej potrzebie. Była przy tym bardzo elegancka.
W lutym 1961 r. przeszła na emeryturę, ale do 1965 r. prowadziła na Uczelni lektorat języka francuskiego. Była założycielką i prezesem Klubu Przyjaźni Polsko-Francuskiej przy Wojewódzkim Domu Kultury (do 1973 r.). Kiedy w latach 70. zaczęła tracić wzrok, w 1978 r. została członkiem Polskiego Związku Niewidomych. Pochowana we Wrocławiu [brak bliższych szczegółów].
Bibliografia przedmiotowa
Jakubowski J., Biblioteka Główna, [w:] Dwudziestolecie WSP w Opolu 1950–1970. Księga pamiątkowa, Opole–Wrocław 1970, s. 204-218.
Kieszczyńska E., Emanowała żywotnością i energią. Jadwiga Biłgorajska, [w:] Szli do ludzi z książką. Sylwetki bibliotekarzy Opola, Opole 1987, s. 29-32.
Kościów J., Bibliotekarze kresowi na Śląsku Opolskim. Jadwiga Biłgorajska, [w:] Kresowianie na Śląsku Opolskim, red. M. Kalczyńska, Opole 2011, s. 150-151.
Sawicka F., Jadwiga Biłgorajska 1901–1984. Nekrolog, „Roczniki Biblioteczne” 1984, nr 1-2, s. 488-492.
Akta osobowe J. Biłgorajskiej, Archiwum WSP w Opolu.
Autor hasła
Milena Jędrzejewska [sierpień 2022 r.]